Avrupa doğal gaz mutabakatından memnun

Hafta sonunda Türkiye ve İran arasında Ankara'da imzalanan doğal gaz mutabakat zaptı tartışılmaya devam ediyor. Alman Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü’nün enerji alanındaki uzmanı Prof. Dr. Claudia Kemfert de Avrupa’nın kendisi açısından önem taşıyan uzun vadeli stratejik bir konum için çabaladığını ve Türkiye ile İran’ın imzaladığı, Avrupa’nın Türkiye üzerinden İran doğal gazına kavuşturacak mutabakatın yerinde bir karar olduğu görüşünde.

DW: Türkiye ile İran arasında imzalanan mutabakat zaptı, Avrupa açısından nasıl bir önem taşıyor?

Kemfert: Avrupa açısından gaz tedarikçisi ülkelerin mümkün olduğu ölçüde çeşitliğini sağlamak önem taşıyor. Çünkü bizim Avrupa olarak Rusya ile olası bir gerilim veya görüş ayrılıkları halinde gaz konusunda da sıkıntılar yaşanabileceği yönünde büyük endişelerimiz var. Ayrıca çok daha kapsamlı ve küresel bir pazar oluşturma çabaları söz konusu. Bu açıdan değerlendirildiğinde, İran sadece petrol değil doğal gaz ihtiyacımızın karşılanması bakımından da çok önemli bir ülke. Çünkü İran en büyük rezerve sahip olan ülkeler arasında ikinci sırada yer alıyor. Bu nedenlerden dolayı İran’la doğal gaz anlaşmaları yerinde bir kararı yansıtıyor. Kısa bir süre önce Avusturya da Iran’da boru hattı inşaası için bazı mutabakatlara imza attı ve Türkiye de şimdi aynısını yapıyor. Türkiye doğalgaz bakımından önemli bir transit ülke konumunda.

İran, doğal gaz zengini bir ülke olmasına karşın rezervlerinin çıkartılmasında güçlük yaşıyor. Bu İran’dan gaz alınmasını teknik açıdan imkansız kılmıyor mu?

İran’ın sadece petrol değil doğal gaz tedarikçisi olabilmesi için çok yatırım yapması gerekiyor. Ve bu da yatırım sermayesinin ülkeye girişini zorunlu kılıyor. Ancak İran’daki mevcut siyasi gelişmeler nedeniyle bunun gerçekleşmesi de zor görünüyor. Bunu sadece doğal gazda değil, petrolde de görüyoruz. Çünkü İran’ın dünyaya sunabileceği çok büyük petrol ve doğal gaz rezervleri var. Türkiye ile imzalanan mutabat zaptında da zaten uzun vadeli doğalgaz satılması ve bunun Avrupa’ya taşınması öngürülüyor. Gayet tabii ki öncelikle bu rezervlerin kullanılabilir hale getirilmesi gerekiyor ancak doğal gazın Avrupa’ya taşınmasını sağlayacak ağın oluşturulması da aynı ölçüde önem taşıyor.

“ABD siyasi baskı dışında bir şey yapamaz“

ABD, Türkiye’nin İran’la imzaladığı mutabakat zaptına tepki gösterdi. Amerika’nın Ankara Büyükelçiliği Sözcüsü, İran’ın nükleer programını öne sürerek Türkiye’nin enerji alanında İran’la işbirliği yapmasına karşı olduklarını açıkladı. Amerika İran’ın izole edilmesini istiyor. Bu tutum işbirliğini nasıl etkiler?

Evet İran ile istikrarsızlığa neden olan siyasi sorunlar nedeniyle

ABD’nin ihracat ve ithalatları boykot etme çağrısı anlaşılır bir durum. Ancak dünya genelinde bu noktaya henüz gelinmedi. Amerika Avusturya’nın İran’la işbirliğini de siyasi baskı yoluyla engellemeye çalıştı. Ama Amerika şu aşamada siyasi baskı dışında bir yola başvuramaz. Çünkü Avrupa’da İran’a dönük boykot uygulanması düşünülmüyor. Amerika’nın endişelerini anlıyorum, ancak Avrupa kendisi açısından önem taşıyan uzun vadeli stratejik bir konum için çabalıyor ve İran’dan doğalgaz almak istiyor.

Peki Türkiye ile İran arasındaki işbirliğinin Rusya’yı baypas etme çabasını yansıttığı belirtiliyor. Bu yorumlara katılıyor musunuz ?

Bunun Rusya’ya karşı bir hamle olduğunu düşünmüyorum. Çünkü burada söz konusu olan Avrupa’nın olabildiğince farklı ülkelerden gaz almak istemesi. Nabucco boru hattı zaten uzun vadeli bir projeyi yansıtıyor. İran’la işbirliği de bu proje kapsamında yer alıyor.Bunu Rusya aleyhine bir anlaşma olarak görmüyorum.