'Akıllı' suçlu avı

"Federal Emniyet Dairesi vatandaşların yardımını bekliyor" şeklindeki cümle ve aranan şahısların fotoğraflarıyla birlikte yayınlanan afişler Almanya’da çok bilinen bir uygulamadır. Alman İkinci Televizyon Kanalı'nda 45 yıldan bu yana yayınlanan,  çözümlenmemiş suç vakalarını fotoğraflar, filmler ve izleyiciden gelen ipuçları ile gün ışığına çıkartmayı amaçlayan programa da ilgi ilk günkü yoğunluğu ile devam ediyor. Hiç kuşkusuz bu uygulamalar Almanya'ya özgü değil. Şimdilerde ise İngiltere’nin ünlü emniyet teşkilatı Scotland Yard, suçlu avında "akıllı" teknolojinin nimetlerine başvuruyor.

Suç işleyenlerin takibatı için akıllı telefonlara ücretsiz “Facewatch id” adlı uygulama yerleştirilebiliyor. İnternet bağlantısı olan akıllı telefon kullanıcıları, eğer konuyla ilgileniyorlarsa, aranan kişilerin fotoğraflarına bakabiliyor ve cep telefonu üzerinden ellerindeki ipuçlarını, ya da varsa isim ve adres gibi ayrıntıları polise iletebiliyorlar. Scotland Yard ilk kez 2 bin 880 fotoğrafı akıllı telefon uygulaması üzerinden internete yerleştirdi ve halktan bu konuda yardım istiyor.

2011 yılında geliştirildi

“Facewatch id” adlı yazılım programı bir İngiliz firması tarafından geçen yıl geliştirildi. Kullanıcılar uygulama sayesinde cep telefonuyla çektikleri soygunların, gaspların ya da başka cezaî eylemlerin kayıtlarını polise gönderebiliyordu. Scotland Yard şimdi ilk kez kendisi iPhone, iPad, Blackberry ve Android sistemler için tasarlanmış olan uygulamayı resmî olarak kullanmaya başladı.

Kullanıcılar programı akıllı telefona yükledikten sonra oturdukları semtin posta kodunu giriyorlar ve Scotland Yard’ın o bölgede aradığı kişilerin fotoğraflarına ulaşabiliyorlar. İngiliz polisi şu sıralarda özellikle geçen yıl yaz aylarında Londra’da çevreye zarar veren ve maddî hasara yol açan şahısların peşinde. Polis, sürekli yeni fotoğrafların internete yüklendiğine işaret ederek, akıllı telefon kullanıcılarına haftada bir ilgili uygulamayı açıp bakmalarını tavsiye ediyor.

Sırada Almanya mı var?

Alman polisi bu tür bir uygulamanın Almanya’da da devreye sokulabileceğini belirtiyor. Ancak Alman Polis Sendikası Genel Başkanı Bernhard Witthaut'un hukukî bazı endişeleri var. Witthaut "Elbette bu akıllı telefon uygulamasını telefonuna yükleyen kişi, başka bir kişiyi ihbar ettiğinde, o kişiye çok büyük sorun açacağının bilincinde ve sorumluluğunda olmalıdır. Aslında bunu bu biçimde yapmaması gerekir" yorumunu yapıyor.

Verilerin güvenliği konusunda uzman olan ve Almanya’da "Dijital Toplum" adlı bir derneğin de kurucusu olan Andre Meister, akıllı telefon uygulamasıyla internet ortamında suçluların aranmasına neden karşı olduğunu ise şöyle izah ediyor: "Bu girişim modern tarzda bir suçlu arama afişi gibi algılanıyor. Ama ben internet ortamında bir fark olduğu kanısındayım. İnternete yüklenen müzik ve filmlerden de biliyoruz; herhangi bir içerik bir kez internete yüklendiğinde, çok kolay bir biçimde yayılıyor ve internette kalıyor, silinemiyor. Bu demektir ki, internet ortamına giren her tür fotoğraf, potansiyel olarak her an ve sonsuza kadar internet ortamında kalabilecektir."

Suçlanan kişi ya masumsa?

Schleswig-Holstein Eyaleti’nde kişisel verilerin korunmasından sorumlu eyalet yetkilisi Dr. Thilo Weichert, polisin internet üzerinden yapacağı kamuya açık suçlu arama faaliyetinin bir dizi farklı hukukî düzenleme alanına girebileceğini vurguluyor. Vatandaşların görüntülerine ilişkin hakları, suç kanıtlanmadığı sürece suçsuz sayılma ve adil yargılama ilkesi ve temel olarak verilerin kullanımına kişinin kendi karar verme hakkını bunlar arasında sayıyor ve ekliyor:

"Önce internette kişilerin nasıl aranacağına açıklık getirilmeli. Şüpheli kişi olarak mı, tanık olarak mı, yoksa kayıp kişi olarak mı arama yapılacak? Çünkü kamuoyu nezdinde bu kişilerin hatalı bir biçimde kategorize edilmesinin önüne geçmek gerekir. Ayrıca polisin internetteki bu arama faaliyetini de her an kontrolü altında tutması gerekli. Burada hiç olmayacak bir şey, kamuya açık suçlu arama faaliyetinin Facebook üzerinden yapılmasıdır. ABD’de bu, özel bir firmanın sorumluluğunda yapılıyor ve suçlanan kişinin suçsuz olduğu ortaya çıktığında ise internetteki verilerin silinmesi mümkün olmuyor."

©Deutsche Welle Türkçe

Julia Mahncke / Çeviri: Çelik Akpınar 

Editör: Ercan Coşkun