Afganistan'ın geleceği masaya yatırılıyor

Almanya'nın Bonn kentinde Afganistan'ın geleceği bugün masaya yatırılıyor. Konferansa 60'dan fazla ülkenin dışişleri bakanları ile birlikte yaklaşık bin kişi katılıyor. Afganistan'daki barış için kilit ülkelerden olan Pakistan ise ABD'nin Pakistan ordusunu hedef alan saldırısının ardından aldığı boykot kararı nedeniyle konferansa temsil edilmeyecek.

Afganistan'daki Uluslararası Güvenliğe Destek Gücü ISAF, 2014 yılının sonuna kadar tüm güvenlik sorumluluğunu Afganistan ordu ve polis güçlerine devretmeyi planlıyor. Bu tarihe kadar ülkede istikrarın sağlanması ve Afganlara 2014 sonrasında kendi ayakları üzerinde durabilmeleri için gerek politik gerekse ekonomik perspektif sunulabilmesi gerekiyor. İşte tam bu noktada yapılması planlananlar da Bonn'da düzenlenecek Afganistan Konferansı'nda ele alınacak. 

Uluslararası toplumun planı, 2014'te ISAF birliklerinin ülkeden çekilmesinin ardından Afganistan'ı tamamen terk etmemek. Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, konferans öncesinde bir araya geldiği Afgan sivil toplum kuruluşlarına şunları söyledi: “2014’ten sonra da Afganistan’ı tek başına bıkamayacağımıza sizi temin ederim. Gözümüzü kapayıp öylesine veda etmeyeceğiz. Aksine geçiş döneminde de dayanışma içinde olacağız.”

Protesto gösterileri

Ancak 2014 tarihinden herkes hoşnut değil. Hafta sonunda Bonn kentinde ISAF birliklerinin hemen Afganistan'ı terk etmesi talebiyle protesto gösterileri düzenlendi. Küreselleşme karşıtı Attac, Ver.di sendikası ve barış inisiyatiflerinin katıldığı protesto gösterisine Sol Parti de destek verdi.

Gösteride bir konuşma yapan Sol Parti Meclis Grup Başkanı Gregor Gysi birliklerinin bir an önce Afganistan'ı terk etmeleri gerektiğini savundu. Gysi askerî birliklerin şimdiye kadar Afganistan'a ne barış ne de Afgan kadınlarına insan haklarıne uygun bir hayat sağlamayı başardığını savundu.

Konferansın gündemi

Konferansın gündeminde üç temel konu bulunuyor. Bunlardan ilki tüm güvenlik sorumluluğunun Afganistan ordu ve polis güçlerine devredilmesi. Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, Kasım ayı sonunda, kısa bir süre içinde güvenliğinden Afganların sorunlu olacağı vilayet ve bölgeleri duyurmuştu. Yıl sonuna kadar Afgan ordu ve polis güçlerinin ülkenin yaklaşık yarısında kontrolü devralması bekleniyor. Konferansta bu devir - teslimin sivil halka etkileri ve bununla ilgili ekonomik sorunlar değerlendirilecek.

İkinci önemli konuysa 2014 yılından sonra ne olacağı. Dünya Bankası'nın verdiği bilgilere göre, Afganistan bu yıl halihazırda 15 milyar 700 milyon dolar uluslararası yardım aldı. Bu neredeyse Afganistan'ın gayrisafi milli hâsılasına eşit. Dolayısıyla bağımsız bir Afganistan ekonomisinden söz etmek mümkün değil. Sadece Afgan güvenlik güçlerinin ayakta kalabilmesi için yılda yaklaşık 6 milyar dolara ihtiyaç duyuluyor. Afganistan'ın dış yardım almadan halkının geçimini sağlaması veya sahip olduğu  yeraltı zenginliklerini değerlendirmesi de mümkün değil. Bu nedenle amaç, ülkenin alt yapısı ve enerji projelerinin desteklenmesi, ayrıca bölge ülkeleriyle ticari anlaşmalar imzalanmasının sağlanması.

Konferasta Afganistan’ın Herat vilayetini temsil eden insan hakları savunucusu Azize Hayrandiş tüm bu hazırlıklar için 2 yılın yeterli olmayacağı görüşünde. Hayrandiş, “Önümüzdeki yıl zaten 2012… 2014’e kadar sadece iki yıl süre var. Afganistan’ın bu zamana kadar kendi ayakları üzerinde durmayı başaracağına inanmıyorum. Bu nedenle uluslararası toplumun yardımlarını sürdürmesi gerekli” diyor.

Konferansta ele alınacak bir diğer konuysa Afganistan'daki barış süreci. Uluslararası toplum Afganistan'da uzlaşma sağlanmasını desteklemeyi hedefliyor, ancak bu işi üstlenmek niyetinde değil. Afganistan eski devlet başkanı ve Afganistan Yüksek Barış Konseyi Başkanı Burhaneddin Rabbani'nin geçtiğimiz eylül ayında suikasta kurban gitmesi bu yöndeki girişimlerin büyük oranda sekteye uğramasına neden olmuştu.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Banu Ertek

Editör: Hülya Köylü