AB’de kurtarılma sırası Portekiz'de

AB Komisyonu, mali kriz içindeki Portekiz'in AB'den yardımını talep ettiğini açıkladı.

Komisyondan yapılan yazılı açıklamada, ''Portekiz Başbakanı Jose Socrates'in AB'nin finansal destek mekanizmalarının etkinleştirilmesini isteme niyetini AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso'ya bildirdiği'' belirtildi.

Açıklamada, Barroso'nun en kısa sürede talebin inceleneceğini belirttiği, ayrıca ortaklarıyla dayanışma içinde mevcut zorlukları aşma konusunda Portekiz'e güvenini ifade ettiği kaydedildi.

Portekiz’in yardım isteme niyeti, ilk olarak bugün Brüksel’de bir araya gelecek AB maliye bakanları tarafından ele alınacak.

Lizbon’un U dönüşü

Portekiz’in derin mali krizden çıkabilmek için AB mali yardımına ihtiyaç duyduğu aylardır konuşuluyordu. Ancak Jose Socrates’in başbakanlığındaki hükümet bu haberleri ısrarla yalanlıyordu.

Socrates, krize karşı hükümetinin aldığı yeni önlemler mecliste yapılan oylamada reddedilince geçtiğimiz ay sonunda istifasını açıklamış, 5 Haziran’da erken seçimlere gitme kararı alınmıştı.

Mali krize siyasi belirsizlik de eklenince uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları birbiri ardına Portekiz’in kredi notunu düşürmeye başlamıştı. Standard & Poor's geçtiğmiz hafta Portekiz’in kredi notunu BBB- ‘ye düşürmüştü.

Başbakan Jose Socrates, Çarşamba akşamı televizyondan yayınlanan ulusa sesleniş konuşmasında, ülkesinin AB yardımına ihtiyacı olduğunu, ülkenin ulusal çıkarları gereği bu talebi yapmakta olduklarını söyledi. Socrates, “Hepimiz sorumluluk üstlenmeliyiz” dedi.

Dev bütçe açığı

Portekiz Merkez Bankası bu yıl için ekonomide yüzde birin üzerinde bir küçülme öngörüyor. Ülkenin kamu borçları ise ürkütücü boyutlara ulaşmış durumda.

Alman Commerzbank'ın uzmanı Christoph Weil Portekiz'in bütçe açığıyla ilgili "Geçtiğimiz yıl bütçe açığını 7,3'e düşürmeyi hedefliyorlardı. Sonuçsa yüzde 8,6'lık bir bütçe açığı oldu. Bundan Portekiz Telekom’unun bir kerelik yaptığı ödeme çıkarılırsa bütçedeki açık yüzde 10'a yükseliyor ki bu 2009'daki bütçe açığına eşit" açıklamasını yapıyor. Weil bu durumun Portekiz'in alınan tüm önlemlere rağmen bütçe açığını daraltmayı başaramadığını ortaya koyduğunu kaydediyor.

Beklemek için zamanı kalmadı

Portekiz'de İş piyasasında ve eğitim sektöründe yapılan reformların meyvelerinin alınabilmesi için uzun bir süreye ihtiyaç bulunuyor. Ancak uzmanlar, Portekiz'in artık beklemek gibi bir lüksü kalmadığını belirtiyor. Uzun vadeli devlet tahvillerinin faizi yüzde 8'in üzerine çıktı. Böylesi yüksek bir faiz oranı değil Portekiz'i, finansal açıdan güçlü devletleri bile dize getirebilecek durumda. Bu yüzden NORD LB bankasının baş iktisatçısı Torsten Windels, Portekiz'in bir an önce Avrupa Birliği'nin kurtarma şemsiyesinin altına girmesi gerektiği görüşünde.

“70 milyar euroya ihtiyacı var”

NORD LB bankasının baş iktisatçısı Torsten Windels böylesi bir yardımın aynı zamanda bir takım talepleri de beraberinde getireceğine dikkat çekiyor. Windels "Karşı talep şu: Sana para vermem için hükümet olarak bana yani Avrupa Malî İstikrar Fonu'na bir uyum planı sunman gerekiyor. Bu devlet olarak hareket kabiliyetimi ve bağımsızlığımı Avrupa Mali İstikrar Fonu'na teslim etmem ve kendi evimde misafir haline gelmem demek. Bunu engellemek için çok büyük yüklerin altına girmeye hazırlar" açıklamasını yapıyor.

Christoph Weil'a göre, Portekiz'in düze çıkmak için yaklaşık 70 milyar euroya ihtiyacı var. 2013 yılına kadar geçerli olan AB kurtarma planı bu miktarın altından kalkabilecek durumda. Haziran sonuna kadar 440 milyar euroya ulaşacak olan kurtarma planı toplam meblağından şimdiye kadar sadece İrlanda için 85 milyar ayrıldı. Yunanistan içinse AB ve Uluslararası Para Fonu 2010 Mayısı'nda bir ek paket oluşturmuştu.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/AFP/Reuters/AA, BE/BK/AŞ