ABD Çin'e cazip geliyor

Güney Carolina'da Greenfield Industries adlı şirketin tesisleri. Burada kulakları sağır edici bir gürültü eşliğinde matkap üretiliyor. Hava metal kokuyor. Dale Erkkilä, camın arkasında dev bir dikiş makinesini andıran düzeneğe işaret ediyor. "Bunlar bilgisayarlı sayısal kontrol makineleri. Hepsi yeni." diyen Erkkilä, bu yatırımları Jeff'in yaptığını söylüyor.

Çin'den gelen kurtuluş

Bahsettiği Jeff Greenfield Industries şirketinin yeni sahibi. 2008 yılı sonunda şirket, ABD’nin güneyindeki birçok benzeri gibi iflasın eşiğindeydi. Bir süredir zorluklarla mücadele eden güney eyaletleri, ekonomik kriz ile iyice darboğaza girmişti. Bir zamanlar bölgeye can veren tekstil endüstrisi zaten krizden önce, çareyi Çin’e kaçmakta bulmuştu. Jeff’in üç kıtada faaliyet gösteren TDC adlı holdingi işte böyle bir dönemde Greenfield Industries şirketini satın aldı. Aradan geçen dört yıl içinde yeni makineler alındı, tesise yeni binalar eklendi, çalışanların sayısı arttırıldı. İşin ilginç tarafı, Jeff’in tam adı Jeff Chee ve Çinli! Yaklaşık 30 yıldır Greenfield Industries bünyesinde çalışan Darlene Wright, bunu kaderin kendilerine bir lütfu olduğunu söylüyor. "Şirketin satılması bizim için çok hayırlı oldu. Teklif geldiğinde çok zor durumdaydık. Sanki dualarımız işitildi." diyen Wright, "Yeni makineler, yeni donanımlar ve yeni ürünlerle geldiklerinde bu bize umut aşıladı." şeklinde konuşuyor.

"ABD malı" damgası satıyor

Güney Carolina, ABD’de yatırım yapmak isteyen Çinli işletmelerin gözde adreslerinden. Son yıllarda eyalette bir düzineden fazla Çinli şirket tesis açtı. Henüz işçilik maliyetleri karşılaştırılacak düzeyde değil, ancak Çin’deki maaşlar da giderek yükseliyor. Ayrıca enerji ucuz ve Uzakdoğu’dakinin aksine kesinti yaşanmıyor. ABD’deki gayrimenkul piyasasının hâlâ kendine gelememiş olması nedeniyle, arsa ve bina fiyatları da düşük. “ABD malı” damgasını taşıyan ürünler ise, rakiplerinden daha pahalıya satılabiliyor. Çinli patronun sağ kolu olan Dale Erkkilä, "Tüm bu makineler “ABD yapımı”. Üzerinde “Çin yapımı” damgası taşıyan matkaplar da sunuyoruz, ancak pek ilgilenen yok. Sadece çok ucuza mal arayan çıkarsa satılıyorlar." diyor.

Söz konusu 'iş yapmak' olunca

Jeff Chee, Çinli olduğu için herhangi bir önyargı ya da çekinceyle karşılaşmadığını anlatıyor. Chee, "Ülkeden ülkeye kültürel ve geleneksel farklar var tabii. Ama söz konusu ‘iş yapmak’ olunca, pek fark olmuyor. Bir işletmedeki herkes, iş yerlerinin kapanmaması ve ailelerini geçindirebilmek için şirketin başarılı olmasını istiyor. Eğer başarılı olan iyi fikirleriniz varsa, herkes sizinle seve seve çalışıyor." şeklinde konuşuyor.

Günlük hedefe ulaşana prim

Greenfield Industries şirketini 29 milyon dolara satın alan Chee, ardından da 30 milyon dolarlık yatırım yapmış. Şirket el değiştirdikten 17 ay sonra, tekrar kâr etmeye başlamış. Çinli patron bu süreç içinde üretim bantlarını modernize etmiş ve Çin’deki fabrikasıyla aynı prensibe göre çalışılmasını sağlamış. Çalışanlar için günlük hedefler konulduğu belirten Chee, bu hedefe ulaşanlara ek prim verildiğini, Çin’deki fabrikada da böyle çalışıldığını anlatıyor. Konulan hedefe ulaşarak prim almaya hak kazanan çalışanların isimleri ise, herkesin görebileceği dev bir panoya asılıyor.

Bölge için fırsat

Güney Carolina’daki yerel politikacılar Uzakdoğu’dan gelen yatırımcıların, bölge için bir şans olduğunun farkında ve eyaletteki düşük üretim maliyetlerinin reklamını yapıyorlar. Eyalet Valisi Nikki Haley de, ABD ile Çin’in birbirlerine sanıldığından daha fazla benzediğini kaydediyor. Haley, "Bu yatırımcılar hiç zaman kaybetmeden, büyük bir şevkle çalışıyor. Bir zamanlar bu tutku Amerikalılarda da vardı. Biz de şimdi, bu tutkuyu yeniden keşfedelim, diyoruz. Çinliler bize bu duyguyu hatırlatıyorlar. Onlar sayesinde eski ivmemizi kazanıyoruz.” ifadelerini kullanıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Miriam Braun (New York) / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Ahmet Günaltay