AB yeni tedarik zinciri yasasında uzlaştı
15 Mart 2024
Avrupa Birliği dönem başkanı Belçika, ülkeleri şirketleri tedarik zincirlerinde insan hakları ve çevre koruma standartlarına uymaya zorlayan yeni yasa üzerinde uzlaşıldığını duyurdu.
Avrupa Birliği devletlerinin büyükelçilerinden oluşan Daimi Temsilciler Komitesi'nde yapılan oylamada Almanya çekimser oy kullandı. "Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi" (CSDDD) adını taşıyan yasa Avrupa Birliği nüfusunun yüzde 65'ini temsil eden 15 ülkenin verdiği lehte oylarla ve "nitelikli çoğunlukla" kabul edildi. Yasanın yürürlüğe girmesi için Avrupa Parlamentosundan geçmesi gerekiyor ancak Avrupalı parlamenterlerin çoğunluğunun yasaya onay vereceği tahmin ediliyor.
Yasanın orijinali müzakereler sırasında yumuşatıldı
Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Birliği ülkelerinin müzakerecileri Aralık ayında yeni tedarik zinciri yasasında uzlaşmıştı. Yasa, çocuk işçiliğinden ya da zorunlu işçilikten kâr eden şirketlere yaptırım uygulanmasının önünü açıyor. Büyük şirketler faaliyet modellerinin ve stratejilerinin Paris İklim Sözleşmesine uygun olduğunu güvence altına alan bir "durum tespit raporu" sunmakla yükümlü hale getiriliyor.
Aralık ayında varılan uzlaşma, AB devletleri arasında çoğunluk bulmadığı için yasa tasarısının orijinali üzerinde değişiklikler yapıldı ve tasarı yumuşatıldı. Başlangıçta yasadaki yükümlülüklerin 500'den fazla çalışana sahip ve 150 milyon euroluk cirosu olan tüm şirketleri kapsaması isteniyordu. Ancak müzakerelerde sınır en az 1000 çalışan ve 450 milyon euro ciro seviyesine çekildi. Şirketlere yasanın getirdiği yükümlülüklere uymaları için 5 yıl süre tanındı. En az 4 bin çalışanı ve 900 milyon euro cirosu olan şirketler için ise geçiş süresi 4 yıl, en az 5 bin çalışanı ve 1,5 milyar euroluk cirosu olanlar içinse bu süre 3 yıl olarak belirlendi.
AB merkezli olmayan şirketler için de geçerli olabilecek
Avrupa Birliği Komisyonu, AB merkezli olmayan şirketlerin de listesini yayınlayacak. Yeni kriterler onlar için Avrupa Birliği içinde belirli bir miktarda ciro yapmak istemeleri halinde geçerli olacak.
Ayrıca insan hakları ihlalleri bakımından riskli durumdaki, tarım ve tekstil sanayii gibi sektörlerde faaliyet gösteren ancak daha az çalışana sahip şirketler de yükümlülük altına alınabilecek. Şirketler insan hakları ihlalleri yoluyla kazanç sağlamaları halinde Avrupa mahkemelerinde yargılanabilecek.
Almanya'da geçerli bir tedarik zinciri yasası bulunuyor. Avrupa Birliği düzleminde başlangıç haline göre bir hayli yumuşatılmış olsa da uzlaşılan tedarik zinciri yasası, Almanya'da geçerli olan yasadan yine de daha katı maddeler içeriyor. Alman yasalarına göre özen yükümlülüğünü ihmal eden şirketler bundan sorumlu tutulamıyor.
Almanya'da koalisyon hükümetini oluşturan üç partiden Hür Demokrat Parti (FDP) Almanya'nın yasaya lehte oy kullanmasına karşı çıkıyor. Liberaller şirketlerin bürokrasiden ve hukuki risklerden duydukları endişeden dolayı Avrupa'dan çekileceği endişesini dile getiriyor. Hükümetteki diğer iki parti Sosyal Demokrat Parti ve Yeşiller ise yasanın lehinde görüşe sahip.
AFP, dpa / EC, AÜ