520 günlük gönüllü esaret
10 Kasım 2011
520 günlük deneyden sonra basının karşısına çıkan uzmanlar oldukça yorgundu. Buna rağmen basın toplantısı boyunca yüzlerinden gülücükler eksik olmadı.
3’ü Rus, ikisi Avrupalı, biri Çinli altı uzman, Mars yolculuğunun deneyini yapmak üzere Moskova'da oluşturulan uzay mekiği prototipi içinde 17 ay geçirdi. Denekler, tuvalet molaları ve üçer metrekarelik dinlenme kabinleri dışında sürekli olarak uzman bir ekip tarafından kameralarla izlendi. Bunun amacı oluşabilecek biyolojik sorunlara müdahale etmekti.
Deneyin ardından 4 Kasım’da mekiği terkeden “Marstronotlar“ üç gün boyunca özel bir klinikte kontrolden geçtiler ve tıbbi muayenelerinin ardından yeniden özgürlüklerine kavuştular.
Özgürlüğün ilk günü
6 denekten biri olan Suchrob Kamolov, deney sonuçlanır sonuçlanmaz evine gittiğini ve ailesiyle harika bir akşam geçirdiğini anlatırken, “520 gün boyunca onlarla hiç ileştim kurmadığımdan benim için kolay olmadı" dedi.
Deneye katılanlar, 17 ay boyunca izole bir ortamda, sürekli izlenerek yaşamanın oldukça zor olduğunu belirtseler de bilimsel çalışmalara büyük katkı yapmış olmaktan memnunlar.
“Marstronotlar“ deney süresince bilim insanlarının planladığı günlük akışa harfi harfine uydu. Günlük yaşamın monotonluğu ve tecridin, 6 kişilik ekibi nasıl zorladığını Aleksander Smoleevskiy şöyle aktarıyor:
“Sabah yedide kalkıyorduk. Vücut sıcaklığımızı ve tansiyonumuzu ölçüp, tartılıyorduk. Ardından kavhaltı edip, psikolojik testlerden geçip, araştırmalar yapıyorduk. Sonra da spor saati geliyordu. Akşam yemeğinden sonra iki-üç saatlik dinlenme vaktimiz vardı."
Monotonluğa karşı alınan önlemler
Denekler, boş saatlerini kendilerine ayırıyordu. Fransız Romain Charles, arkadaşlarına ve akrabalarına mektuplar yazarken, Rus kozmonotlar İngilizce öğrenip, kitaplar okumuş. Çinli Wang Yue ise kaligrafi sanatıyla vakit geçirmiş.
Deneyin katılımcıları binlerce başvuru sahibi arasından uzman ve psikologlar tarafından özenle seçilmişti. Smoleevskiy seçim aşamasını anlatırken; “Deney öncesi hayatta kalma eğitimi aldık. Kışın ormanda kamp kurduk ve yaralı bir grup üyesini kurtarma tatbikatı yaptık" diyor.
17 aylık deney süresi boyunca grup arasında herhangi bir anlaşmazlık yaşanmamış. Bilakis sıkı dostluklar kurmuşlar. Ancak ekibin kaptanı Alexey Sityov şaka yollu da olsa, bir süre birbirlerinden ayrı vakit geçirmek istediklerini söylüyor. 39 yaşınadaki Sityov sözlerini; “ama daha sonra mutlaka görüşmeye devam edeceğiz“ diye tamamlıyor.
“Marstronotlar“ görevlerini tamamladı. Ancak projeyi yürüten bilim insanları için projenin en önemli kısmı hala devam ediyor. Şimdi proje süresinde yapılan toplam 106 deneyin sonuçlarının değerlendirilmesi gerekiyor.
Projede görev yapan Alman Uzay Merkezi'nden (DLR) Peter Gräf, “Altı kişinin bu kadar uzun süre kontrol altında tutulup incelenebilmesi bizim için kaçırılmayacak bir fırsattı. Ayrıca bir dizi klinik araştırma da yaptık“ diye konuşuyor. Gräf, insanoğlunun gelecek 30 yıl içersinde Mars’a gideceğinden emin.
© Deutsche Welle Türkçe
Olga Kapustina / Çeviren: Ufuk Çakır
Editör: Ayhan Şimşek