Smrtna kazna i u 21. veku?

Italija je predvodnica u borbi za ukidanje smrtne kazne i to već 200 godina. Povodom kongresa u Ženevi, ambasadorka Laura Mirakijan podseća:

„Otpor prema smrtnoj kazni u Italiji ima dugu tradiciju i duboko je usađen u kulturi. Toskana je bila prva država koja je ukinula smrtnu kaznu, za vreme rata 1786. godine.“

Međutim, moderna, ujedinjena italijanska država, učinila je to tek 1948. Iste godine Ujedinjene nacije donele su Opštu deklaraciju o ljudskim pravima – prvu međunarodno pravnu osnovu za borbu protiv smrtne kazne. U samoj Deklaraciji o ljudskim pravima to se ne spominje direktno, ali se u članu 3 garantuje pravo na život i zahteva da niko ne bude izložen neljudskom i ponižavajućem kažnjavanju.

SR Nemačka prva ukinula smrtnu kaznu

U prvih 20 godina posle donošenja Deklaracije, smrtnu kaznu je ukinula samo novoosnovana Savezna Republika Nemačka – 1949. godine.

Potom, 1966. godine, Ujedinjene nacije u Paktu o građanskim i političkim pravima, izričito zahtevaju od članica da ukinu smrtnu kaznu ili da je primenjuju samo u slučajevima posebno teških zločina.

Bio je to prvi, značaj korak, ka ukidanju smrtne kazne makar samo na papiru. Jer do tada je smrtna kazna bila nesporna međunarodna norma – podseća Mario Moraciti, portparol italijanske verske organizacije „Sant Eđidio“, koja je već decenijama aktivna na tom planu . Dakle, i posle donošenja pakta UN 1966. – isprva se nije mnogo toga promenilo.

„Sve do 70-ih godina, samo su 23 države ukinule smrtnu kaznu.“

Dramatičan preokret

Međutim od početka 80-ih, trend ukidanja smrtne kazne među 192 članice UN, postao je uočljiv.

„U poslednjih 30 godina desio se dramatičan preokret .Evropa je postala prvi kontinent bez smrtne kazne.“

Predvođene Italijom, Evropske države su pokušale da postignu zabranu smrtne kazne u celom svetu – inicirajući odluke u Komisiji za ljudska prava i potom na generalnoj skupštini UN. Međutim, odgovarajuća rezolucija o ukidanju smrtne kazne 1998. godine nije prošla, ne samo zbog otpora velikih sila - Kine i SAD, već i mnogih bivših evropskih kolonija u Africi i Aziji.

Generalna skupština UN rezoluciju o ukidanju smrtne kazne donela je 2007.

Autori: Andreas Cumah / Dijana Roščić

Odgovorni urednik: Ivan Đerković