1. Idi na sadržaj
  2. Pređi na glavni meni
  3. Idi na ostale ponude DW
Istorija

Srpski ili hrvatski naučnik?

12. april 2014.

Večiti spor oko toga da li je Nikola Tesla bio hrvatski ili srpski naučnik, jedna je od tema kojom se danas bavi nemačka štampa. Pojedini listovi osvrću se i na "izbore u podeljenoj zemlji" - Makedoniji.

https://p.dw.com/p/1BgxO
Nikola Tesla Erfinder Physiker
Foto: picture alliance/ZUMAPRESS

"Kome pripada genijalni naučnik, koji je prijavio više od 700 patenata?" To pitanje u svome članku o Nikoli Tesli postavlja austrijski list „Vorarlberger Nachrichten“. List podseća da je "Nikola Tesla jedan je od najgenijalnijih izumitelja svih vremena. Sada, 70 godina nakon njegove smrti, Srbija i Hrvatska su u sporu oko prava za tog naučnika, iako je Tesla skoro sve naučne projekte izvodio u Sjedinjenim Američkim Državama."

Austrijski list napominje da je Tesla rođen u Smiljanu, kod Gospića, u porodici srpskog pravoslavnog sveštenika. Da su njegove životne „stanice“ u Evropi bile pohađanje gimnazije u Karlovcu, nedovršene studije u Gracu i Pragu, poslovi u Budimpešti i Parizu, da bi ga put na kraju doveo do Njujorka.

Spor oko Teslinog pepela

Nikola Tesla
Foto: public domain

Nakon firme "Tesla Electric Light and Manufacturing Company", koja je propala, Tesla osniva "Tesla Electric Company", nakon čega je bilo sve više patenata, napominje list „Vorarlberger Nachrichten“ i u članku pod naslovom "Spor oko Teslinog pepela" dodaje da se taj naučnik pred kraj života sve više povlačio i da je u 86. godini, preminuo u svojoj sobi u hotelu Njujorker.

"Urna sa Teslinim pepelom se od 1957. nalazi u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu. Spor oko toga kome pripada počela je pre desetak dana, kad je hrvatski parlament odlučio da se 10. jula - Teslin rođendan - ubuduće slavi kao Nacionalni dan Nikole Tesle. Vlada Srbije je, međutim, u martu sa Srpskom Pravoslavnom Crkvom potpisala sporazum, prema kojem bi se urna sa pepelom 'najvećeg sina Srbije' iz Muzeja bila prebačena u Hram Svetog Save. Pritom Tesli religija nikad nije bila važna, a u srpskom pravoslavlju kremiranje mrtvih važi kao greh. Zbog toga se na desetine hiljada Srba na socijalnim mrežama usprotivilo namerama vlasti, navodeći kako planirano premeštanje urne nije ništa drugo nego 'sramota i bezakonje'.

Srpskog patrijarha Irineja to ne brine. Jer će Teslin grob u Hramu privući brojne turiste. Tako se razmišlja i u Hrvatskoj jer se već na auto-putu u pravcu ka moru, reklamira poseta Teslinom rodnom kraju. Pritom danas je zaboravljeno da za života ovog genija, niko u njega nije verovao", zaključuje list „Vorarlberger Nachrichten“.

Skoplje 2014: Arhitektonski Diznilend

Sporni projekat

"Makedonija: izbori u podeljenoj zemlji", naslov je članka, u kojemu se austrijski „Presse“ osvrće na stanje u Makedoniji povodom prvog kruga predsedničkih izbora ovog vikenda (13.4.). „Die Presse“ navodi se ta zemlja bori sa "etničkim napetostima, pritiskom suseda i jednim autoritarno delujućim premerom". Pritom taj list se osvrće i na sporni projekat "Skoplje 2014", u okviru kojeg je centar glavnog grada pretvoren u "šumu spomenika".

"Patosu novih raskošnih građevina tog arhitektonskog Diznilenda uz obalu Vardara pridružuju se poruke izbornih boraca. U nedelju se održava prvi krug predsedničkih izbora, dve sedmice kasnije, istovremeno sa drugim krugom, slede i parlamentarni izbori. Ali, preokret na bolje skoro da nije ni na vidiku."

„Die Presse“ dalje podseća kako je Makedonija, zemlja sa dva miliona stanovnika, i od 1991. Nezavosma država, ali da je konstantno prate problemi: "Srpski susedi makedonskim pravoslavcima osporavaju pravo na sopstvenu crkvu, mnogi Bugari čak i na sopstveni jezik. A Grci Makedoniji zbog njihove istoimene provincije osporavaju pravo na ime - i blokiraju približavanje NATO savezu i Europskoj uniji. Uz sve to zlo dolazi i problem u kojem se ta zemlja bori ne samo s napetostima između makedonskog većinskog stanovništva i Albanaca, već ima i jednog premijera, koji sve više vlada autoritarno."

Pod Gruevskim se Makedonija udaljila od Evrope

O tom autoritarnom stilu vladanja Nikole Gruevskog piše na svome online portalu i nemački radio Deutschlandfunk (DLF), koji ujedno napominje da Makedoniji nije pomogla ni činjenica da ceo svet, grčki tvrdoglavi stav po pitanju imena smatra "iracionalnim".

Time je došlo do izolacije Makedonije u evroatlantskim integracijama, a ta izolacija "vodi do jedne vrste bespomoćnosti i predaje nas jedinom gospodaru, koji nam još preostaje", kako je to izjavila profesorka filosofije Katerina Kolozova. A jedini gospodar je vlada na čelu sa premijerom Gruevskim, nastavlja dalje DLF: "Pod vladavinom Gruevskog i njegove stranke VMRO zemlja se ponovno udaljila od Evrope. Ukoliko vladi jedan izborni rezultat ne odgovara, čini se sve kako bi se ostvario pravi rezultat."

DLF u nastavku prenosi i kritike opozicije, kako se više ne ništa protiv vlade u toj zemlji ne može reći, jer su mediji i pravosuđe pod pritiskom. Nemački radio se na svom internet portalu osvrće i na međuetničke probleme, koji u toj zemlji postoje između Makedonaca i Albanaca, navodeći da puno toga deli dve etničke grupe, ali da ima i elemenata koji ih povezuju, i da su najvažniji povezujući elementi upravo EU i NATO.

Pripremila: Marina Martinović
Redakcija: Jakov Leon