Sllovaki: Liberalët duan të pengojnë kthimin e Ficos

Partia Progresive Sllovake (Progresivne Slovensko, PS) po konkurron me partinë Smer-SD të Robert Ficos për të udhëhequr qeverinë e ardhshme. Për momentin, Simecka, aktualisht nënkryetar i Parlamentit Evropian, është i vetmi kandidat me një shans real për të parandaluar që populisti të bëhet kryeministër i Sllovakisë.

Gjatë qëndrimit të tij të fundit në pushtet, nga viti 2012 deri në vitin 2020, Fico u akuzua për transformimin e Sllovakisë në një shtet mafioz. Simecka beson se është thelbësore që kjo të mos ndodhë përsëri.

Fantazma e kthimit të Ficos nga shkretëtira politike në të cilën u hodh pas vrasjes së gazetarit Jan Kuciak në 2018, po u shkakton ankthe sllovakëve liberalë. Kjo bëri që mbështetja për PS të rritet në prag të zgjedhjeve.

Në një fushë shumë të fragmentuar, sondazhet tregojnë se Smer me prirje formalisht të majtë gëzon rreth 20% mbështetje. PS është vetëm disa pikë përqindjeje prapa. Pasojnë një sërë partish të vogla, duke filluar nga qendra e majtë deri tek e djathta ekstreme, shumë prej tyre janë afër pragut të 5% për të hyrë në parlament.

Pozicionet gjithnjë e më ekstremiste të Ficos

Në vitet që pas rënies së tij, Fico ka adoptuar qëndrime gjithnjë e më ekstremiste për të mbetur aktual. Gjatë fushatës zgjedhore, ai fajësoi Perëndimin për luftën në Ukrainë dhe premtoi t'i jepte fund mbështetjes së Sllovakisë për fqinjin e saj.

Duke përshëndetur një pozicion, që sondazhet tregojnë se gëzon mbështetjen e shumicës në disa pjesë të vendit, lideri i Smer-it premtoi se, nëse ai fiton pushtetin, Kievi nuk do të marrë "asnjë plumb të vetëm".

Një zgjedhje vendimtare edhe për Evropën

Kjo tregon se zgjedhjet janë të rëndësishme jo vetëm për Sllovakinë, por edhe për Evropën Qendrore, BE dhe Perëndimin në tërësi, thotë Simecka, 39 vjeç, i cili vjen nga një linjë e shkrimtarëve politikë dhe e filozofëve çekosllovakë.

"Ne ofrojmë një alternativë në të cilën Sllovakia është anëtare krenare dhe konstruktive e BE-së dhe NATO-s”, tha ai për DW.

Shqetësim për demokracinë në Sllovaki

Por Simecka nuk është vetëm i shqetësuar për politikën e jashtme të Sllovakisë në rast të fitores së Ficos, ai gjithashtu ka frikë se demokracia dhe sundimi i ligjit në vend mund të dobësohen.

Fico ka lënë të kuptohet se do të hakmerret ndaj policisë dhe institucioneve të tjera që gjatë tre viteve të fundit kanë nisur të çmontojnë rrjetet e korrupsionit që lulëzuan nën qeverisjen e tij.

"Fico dëshiron ta kthejë Sllovakinë në një të kaluar korrupsioni dhe kontrolli nga oligarkët. Ai rrezikon ta transformojë Sllovakinë në një shtet tjetër të izoluar brenda BE-së, si Hungaria e Orbanit," tha Simecka.

Më shumë se një "anti-Fico"

Por kreu i PS, i cili vitin e kaluar u bë i pari sllovak që u bë nënkryetar i Parlamentit Evropian, e di se partia e tij duhet të ofrojë më shumë se një pozicion të thjeshtë "anti-Fico".

Kundërshtimi ndaj liderit të Smerit ishte i vetmi ngjitës në koalicionin e ndryshëm katërpartiak që mori pushtetin në zgjedhjet e fundit në 2020. Tre vite kaos pasuan, të shënuara nga pandemia, pushtimi rus i Ukrainës dhe kriza e kostos së jetesës.

Është për t'u habitur që qeveria, e cila është dëshmuar se është totalisht jofunksionale, ka qëndruar kaq gjatë. Por ndikimi i kësaj periudhe në shëndetin dhe pasurinë e sllovakëve ishte katastrofik, duke krijuar terrenin për ringjalljen e Ficos.

A është PS shumë liberale për disa votues?

"Ne duhet të paraqesim një alternativë ndaj tre viteve të fundit të kaosit dhe ekstremizmit dhe polarizimit të Ficos,” thotë Simecka. "Në fshat dhe në qytet ka çështje që shqetësojnë të gjithë. Të gjithë duan një ekonomi të shëndetshme, shkolla dhe spitale dhe ndalimin e ikjes së të rinjve nga vendi ynë."

Megjithatë, disa sugjerojnë se makina e partisë PS duhet të bëjë më shumë për të përcjellë këtë mesazh, si dhe për të ngulitur disiplinë mbi çështjet kulturore, veçanërisht LGBTQ+ dhe të drejtat e grave, në javët e fundit të fushatës.

"Partia është afër një karikature të liberalëve përparimtarë dhe është një objektiv shumë i lehtë për një populist si Fico,” thotë  Milan Nic, një studiues i lartë në Këshillin Gjerman për Marrëdhëniet me Jashtë. "Nevoja për të zgjeruar mbështetjen jashtë grupit urban, liberal i ballafaqon ata me çështje kulturore shumë të ndjeshme, por shumë në parti duket se nuk duan t'i qetësojnë gjërat," tha ai për DW.

Fushata zgjedhore pritet me parregullsi

Aftësitë politike të Simeckas do të testohen qartë në atë që ka të ngjarë të jetë një fushatë e pisët zgjedhore.

Nga njëra anë, duke rezistuar ndaj kritikave të ashpra ndërpartiake që ndihmuan paralizimin e qeverisë në largim, ai duhet gjithashtu të shmangë shfaqjen e dobët, tha Andrej Matisak, kryeredaktor i së përditshmes Pravda.

"Të prezantohesh si një udhëheqës i fortë mund të jetë shumë e rëndësishme në tërheqjen e grupit të madh të votuesve të pavendosur”, tha ai për DW. Nic paralajmëron se kreu i PS duhet të jetë gjithashtu i kujdesshëm që të mos demonizojë pjesën tjetër të fushës demokratike, e cila përbëhet nga një mori partish të qendrës së djathtë dhe partisë së majtë Hlas, aktualisht në pozitën e tretë me rreth 12%.

Formimi i një koalicioni do të jetë i vështirë

Peizazhi politik i fragmentuar i Sllovakisë e bën formimin e një qeverie pas zgjedhjeve pothuajse po aq të ndërlikuar sa edhe fitorja.

Ekstremizmi i Ficos kufizon zgjedhjet e tij të koalicionit dhe mund ta detyrojë atë të arrijë një marrëveshje me partinë e ekstremit të djathtë Republika, e cila aktualisht ka rreth 9 përqind të votave. Rruga e Simeckës për kryeministër do të kërkonte bashkëpunim me disa parti të ndryshme, disa prej të cilave kanë dallime të mprehta për çështjet themelore të politikës së PS. Në të njëjtën kohë, ai duhet të shpresojë që ngritja e partisë së tij të mos heqë shumë mbështetje nga pjesa tjetër e partive "anti-Fico".

Sa më pak parti demokratike të kalojnë pragun e 5%, aq më shumë gjasa do të ketë Fico për të rikthyer duart në levat e pushtetit. Simecka është i bindur se ky rezultat do të ishte katastrofik: "Fico nuk ofron gjë tjetër veç urrejtjes dhe ekstremizmit dhe një kthim në një të kaluar ku sundimi i ligjit dhe demokracia u përbuzën”, tha ai. "Ne ofrojmë një të ardhme".