تر ټولو لوی د سرو زرو کان د غربت په منځ کي

د اندونیزیا حکومت هر کال په اوسط ډول ۷۰ میلیارده ډالره د «ګراس برګ» د کان له درکه عایدات لري. خو د دغه کان بل لور ته اوسیدونکي د «ایکوا» له سیند څخه د کبانو پر نیولو او یا هم د کان له هغه پاتې شونو څخه چې په سیند کې غورځول کیږي، د سرو زرو دراتو د پيدا کولو له لارې خپله روزي برابروي.

د ایکوا، له سیند څخه د سرو زرو د را ایستلو په فکر کې له لرو لرو ځایونو څخه هم خلک راغلي او دلته میشت شوي دي. خو له دې کان څخه په ترلاسه کیدونکي ۷۰ میلیارده ډالره عاید کې دوی ته د نشت، برابر برخه ورکول کیږي.

د کان کیندنې د ساحې د پراخیدو له امله د سیمي یو شمیر خلک بې کوره شوي دي. د کان کیندونکي کمپنۍ «فري پورټ» په حواله دوی ۳۰۰۰۰ کسانو ته د کار زمينه مساعده کړی ده، خو په دې ځای کې د اوسیدونکو فیصدي په کښې یوازې ۳۰ سلنه ده.

د سرو زرو د لوی کان درلودلو سربیره انډونیزیا د مسو د معدن یا تولید له کبله هم د نړۍ دریم لوی هیواد دی. د ګراس برګ کان د دغه هیواد په پاپوا ایالت کې واقع دی.

د ګراس برګ له معدن څخه نږدې هره ورځ شاوخوا ۲۰۰ زره ټنه پاتې شوني د ایکوا دریاب ته غورځول کیږي، چې له امله تر ټولو زیات زیان هغه په زرګونه زره هکټاره ځنګل او څړ ځایونو ته رسیږي چې له دغه دریاب څخه اوبه کیږي.

د ایکوا سیند ته نږدې اوسیدونکي بې وزله خلک په سیند د کان له غورځول شویو پاتې شونو څخه د سرو زرو د ذراتو را ایستلو کوښښ کوي. په اوسط ډول دوی په ورځ کې نږدې یو ګرام سره زر ترلاسه کوي.

په ۲۰۱۵ م کال کې د هغو ۱۲۰۰۰ کسانو پر ضد قانوني اجرائت شوي دي چې په غیرقانوني توګه یې پر کان کیندنې لاس پورې کړی وو.

د کان کيندنې پر مهال استعمالیدونکو خامو موادو په چاپیریال هم ناوړه اغیزې پریښې دي.

د سرو زرو کارو بار له امله په غیرقانوني خرڅلاو یا تور بازارونه هم ډیر شوی دي. د ګراس برګ په شاوخوا سیمه کې غیر قانوني اقتصاد د ودی په حال کې دی چې له امله یې د جرایمو کچه هم مخ پر لوړیدو ده.