انځوریز رپوټ: په پاکستان کې د بې باورۍ رایې کله او چا ته ورکړل شوي؟

د پاکستان مسلم لیګ «ن» مشر شهباز شریف د ۲۰۲۲م کال د مارچ په ۲۸ د لومړي وزیر عمران خان پر ضد په ولسي جرګه کې د نه باور یا عدم اعتماد رایي بهیر غوښتنه وکړه. اپوزیسیون پر عمران خان تور لګولی و چې نوموړی په دغه هیواد کې د اقتصادي، سیاسي او ټولنیز خراب وضعیت مسئول دی. د پارلمان له ۳۴۲ چوکیو څخه د پاکستان له تحریک انصاف ګوند سره ۱۵۵ چوکې دي او د نه باور وړ رایې له پاره ۱۷۲ رایې پکار وې.

ټاکل شوې وه چې د اپریل په دریمه د عمران خان پر ضد د عدم اعتماد تحریک بهیر عملي شي، خو داسې ونه شول. ځکه د عمران خان پر غوښتنه ولسمشر عارف علوي د پارلمان دواړه شوراګانې منحل کړې. د سیاسي او قانوني شنونکو په حواله په پارلمان کې د نه باور رایې پروسې تر وړاندې کیدو وروسته شوراګانې نه شي منحل کیدلی او اوس دغه وضعیت د پاکستان له پاره پر یوه نوي سیاسي بحران بدلیدلی شي.

تر دې مخکې په ۲۰۰۶م کال کې هم اپوزیسیون د هغه وخت د لومړی وزیر شوکت عزیز پر وړاندې د نه باور رایې بهیر پیل کړی و. دا د پاکستان په تاریخ کې دویم ځل وو چې د یوه لومړي وزیر پر ضد د عدم اعتماد تحریک یا د نه باور رایې ترسره کیدو غوښتنه شوې وه. پر شوکت عزیز د فساد تور لګول کیدو وروسته دغه اقدام عملي شوی وو.

د شوکت عزیز پر ضد د نه باور رایې پروسې د بریالیتوب له پاره اپوزیسیون ۱۷۲ رایو ته اړتیا درلوده، خو د هغه وخت اپوزیسیون وکولی شول یوازې ۱۳۶ رایې ترلاسه کړي، په داسې حال کې چې د هغه وخت لومړي وزیر شوکت عزیز ۲۰۱ رایي ترلاسه کړې. په دې توګه د عزیز د بی اعتماده کولو پروسه هم ناکامه شوه.

د پاکستان په تاریخ کې د لومړي ځل له پاره د بی باورۍ رایې پروسه په ۱۹۸۹م کال کې د بی نظیر بهټو پر وړاندې پر مخ وړل شوې وه. د مسلم لیګ ګوند څخه پخواني لومړي وزیر نواز شریف په هغه وخت کې د دې بهیر پیلولو پر مهال پر بی نظیر بهټو تور لګولی و چې د هغې تګلارې په هیواد کې د درځ پيدا کیدو سبب کیږي او دا په پریکړو کې د نورو سیاسي ګوندونو او قوتونو غوښتنې په پام کې نه نیسي.

د ۱۹۸۹م کال د نومبر په ۲ نیټه د پاکستان د هغه وخت پارلمان چې ۲۳۷ غړي یي درلودل د نه باور رایې پروسې په اړه رای اچونه وکړه. ۱۰۷ استازو د بی نظیر پر ضد او ۱۲۵ یي په ملاتړ خپلې رایې کارولې وې. اپوزیسیون ته د بریالیتوب له پاره ۱۱۹ رایې پکار وې. په دې توګه هغوې یوازې د ۱۲ رایو په توپير سره په دغه پروسه کې بریالي نه شول. د پنجاب لومړي وزیر نواز شریف دغه کار د اپوزیسیون اخلاقي برتري بللې وه.