Ultimatum UE: Niemcy muszą wziąć się za smog

Po długoletnim sporze na temat znacznego zanieczyszczenia powietrza w niemieckich miastach Komisja Europejska wyznaczyła rządowi Niemiec ultimatum. Komisarz ds. ochrony środowiska Karmenu Vella zaprosił niemiecką minister środowiska Barbarę Hendricks na rozmowę do Brukseli w dniu 30 stycznia.

- To spotkanie należy traktować jako ostatnią szansę dla przedstawienia kroków dla poprawy sytuacji - wyjaśnia w piśmie komisarz Vella. W Brukseli poinformowano, że pismo podobnej treści wysłano ministrom środowiska ośmiu innych krajów: Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Włoch oraz czterech państw Europy Wschodniej, gdzie także regularnie przekraczane są normy zanieczyszczenia powietrza. Wszyscy ci ministrowie pojawić mają się 30 stycznia w Brukseli.

Niemcy prosiły o odroczenie

Już jakiś czas temu Komisja Europejska wdrożyła przeciwko Niemcom procedury ze względu na notoryczne naruszanie norm. W 28 niemieckich aglomeracjach miejskich regularne pomiary wykazują przekroczenie norm zanieczyszczenia powietrza. Za główne źródło smogu uważa się samochody z silnikami diesla. Ponieważ przez całe lata nie rozwiązano tego problemu, Niemcom grozi obecnie sprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ostatnio minister Hendricks razem z ministrem komunikacji i transportu Christianem Schmidtem prosiła KE o odroczenie tej procedury, wyjaśniając, że „w najbliższym czasie w Niemczech dojdzie do wyraźnej redukcji zanieczyszczeń tlenkami azotu" - jak napisali ministrowie w piśmie z 9 stycznia. Eurokomisja zaznacza, że postępowanie komisarza Velli nie jest odpowiedzią na ten list.

Reakcja z Berlina

Minister środowiska oświadczyła, że oczywiście stawi się na spotkanie w Brukseli, także, „by przedstawić nasz nowy doraźny program «Czyste Powietrze»". Niemcy mają nadzieję, że KE uhonoruje te starania - zaznaczył rzecznik ministerstwa. O programie tym była już bowiem mowa w piśmie minister Hendricks i Schmidta wysłanym do Brukseli.

Komisarz Vella zaznaczył, że Bruksela oczekuje „nowych, zobowiązujących przedsięwzięć, o których do tej pory jeszcze nie informowano". Niemieccy ministrowie uważają doraźny program za takie właśnie przedsięwzięcie. Nie wiadomo, jak traktuje je KE.

Echo skandalu dieslowego

O smogu w Niemczech mówi się głośno od czasu skandalu dieslowego, gdy okazało się, że rzekomo ekologiczne samochody koncernu Volkswagena emitują dużo więcej spalin niż podawano. W pierwszym kwartale 2018 oczekuje się orzeczeń sądów w sprawie ewentualnych zakazów wjazdu diesli do miast. Do tej pory rząd federalny, kraje związkowe i producenci samochodów na tzw. szczytach dieslowych naradzali się, jak można by zapobiec takim zakazom. Ustalono m. in. utworzenie funduszu, z którego samorządy mogłyby czerpać pieniądze dla poprawy swojej infrastruktury komunikacyjnej.

Wszystkie spalinowe czy tylko diesle?

Możliwe jednak że, przedsięwzięcia te są niewystarczające. Ekologiczna organizacja Deutsche Umwelthilfe zaskarżyła niemieckie miasta do sądu, aby wymusić redukcję zanieczyszczenia powietrza tlenkami azotu. Sądy administracyjne w Stuttgarcie i Düsseldorfie zobowiązały władzy komunalne, by bardziej zadbały o czystość powietrza, nie wykluczając przy tym ewentualnych zakazów ruchu pojazdów w miastach. Przedstawione jak dotąd plany walki ze smogiem są bowiem niewystarczające.

W lutym Federalny Sąd Administracyjny w Lipsku będzie rozpatrywał skargę przeciwko Stuttgartowi. Orzeczenia można spodziewać się 22 lutego i wyrok ten może stać się wyrokiem precedensowym.

Małgorzata Matzke / DPA