Uchodźcom z Ukrainy w Niemczech grozi deportacja

Ponad 7 tysięcy obywateli ukraińskich uciekło do Niemiec z powodu konfliktu na wschodniej Ukrainie i złożyło wnioski o przyznanie azylu. Pisał o tym dziennik „Frankfurter Rundschau”. Wielu ukraińskich migrantów otrzymało w ubiegłym tygodniu odpowiedź odmowną i grozi im wydalenie.

Według oficjalnych informacji urzędów migracyjnych, w lutym 2014 roku w czasie trwania protestów na Majdanie w Kijowie, o azyl w Niemczech ubiegało się tylko 31 Ukraińców. Potem liczba ta urosła. Jak donosił dziennik „Frankfurter Rundschau”, w roku 2014 o azyl w Niemczech ubiegało się ogółem 2 703 obywateli ukraińskich. W roku 2015 było ich 4 400. Lecz jedynie 5,3 procent ich wniosków rozpatrzono pozytywnie, albo zdecydowano, że nie wolno ich deportować. „Każdej odmowie przyznania komuś statusu uchodźcy towarzyszy nakaz opuszczenia Niemiec”, odpowiedział Federalny Urząd ds. Migrantów i Uchodźców na zapytanie gazety „Frankfurrter Rundschau”.

Azyl za odmowę odbycia służby wojskowej?

Wielu Ukraińców uciekło do Niemiec przed wcieleniem ich do wojska w związku z konfliktem na wschodniej Ukrainie. Lecz nie otrzymują oni z reguły azylu, jeśli ich odmowa służby z bronią w ręku była podyktowana względami sumienia, poinformował klub poselski partii Lewica w zapytaniu skierowanym w maju 2015 roku do rządu.

Otrzymanie pozwolenia na pobyt w Niemczech jest jednak możliwe, ponieważ odmowa służby z bronią w ręku jest, zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, prawem podstawowym, które zostałoby naruszone w wyniku deportacji osoby składającej wniosek o azyl, wyjaśniają posłowie partii Lewica.

Rzeczniczka Lewicy ds. migracji i integracji Sevim Dagdelen powiedziała w rozmowie z Deutsche Welle, że Niemcy powinni tej grupie Ukraińców udzielać azylu.

W odpowiedzi na zapytanie, niemiecki rząd daje do zrozumienia, że wprawdzie wie, że na Ukrainie odmowa służby z bronią w ręku traktowana jest „bardziej restryktywnie niż w Niemczech”, ale decyzja o tym, na ile takie stanowisko władz ukraińskich odpowiada Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, należy do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Ponadto, niezależnie od kraju pochodzenia, art. 16a ustawy zasadniczej dotyczący "prawa do azylu" nie uwzględnia odmowy służby wojskowej podyktowanej względami sumienia. Kara za taką odmowę nie jest równoznaczna z prześladowaniem kogoś ze względów politycznych. Jest ona karą za naruszenie obowiązku obywatelskiego, nakładaną także w wielu innych państwach prawa.

Powody ucieczek z Ukrainy

Niemiecki rząd wskazuje ponadto na brak statystycznego ujęcia powodów ubiegania się o azyl. Dlatego trudno jest wyrazić w liczbach, ilu Ukraińców podaje za powód ucieczki z kraju odmowę odbycia służby wojskowej, lub strach przed powołaniem do wojska i wysłaniem na front czy dezercję.

W niereprezentatywnej ankiecie przeprowadzonej wśród Ukraińców z Doniecka i Ługańska ubiegających się w Niemczech o azyl, podają oni najczęściej następujące powody: konflikt wojenny, złe zaopatrzenie oraz zawieszenie wypłat świadczeń socjalnych i emerytur. Ukraińcy z Republiki Autonomicznej Krymu podają dodatkowo takie powody ,jak obecność rosyjska i odczuwalne naciski na przyjęcie rosyjskiego obywatelstwa. Mieszkańcy innych regionów Ukrainy akcentują bardziej powody ekonomiczne, jak kryzys gospodarczy zawiniony kryzysem politycznym, niskie dochody i rosnące koszty, a także strach przed rozszerzeniem się działań wojennych i masowym wcielaniem osób w wieku poborowym do wojska.

Decyzje zostały odroczone

Decyzje o przyznaniu statusu uchodźcy lub decyzje odmowne podejmowane były w przypadku Ukraińców do tej pory w trybie przyspieszonym. Latem 2015 roku niemieckie MSW tłumaczyło to skierowaniem większej liczby urzędników do rozpatrywania innych spraw związanych z kryzysem migracyjnym. Federalny Urząd ds. Migrantów i Uchodźców mówił, że uznawanie lub odmowy przyznania statusu uchodźcy obywatelom Ukrainy zostają wstrzymane, ponieważ nie można przewidzieć rozwoju konfliktu w tym kraju.

W związku z debatą ws. migracji, w Niemczech będzie rosła presja na kraje związkowe, aby wydalać Ukraińców bez statusu uchodźcy.Tymczasem widoków na rychły pokój na wschodniej Ukrainie nie ma. Pomimo że od miesięcy obowiązuje tam zawieszenie broni, codziennie dochodzi do wymiany ognia między ukraińskimi żołnierzami i prorosyjskimi separatystami.

Zoran Arbutin / tłum. Barbara Cöllen