Rosja i Indie. Dlaczego ich relacje są dobre?
28 lutego 2023
Rosja nie wszędzie stała się synonimem zła i brutalnej tyranii. Dla Indii jest po prostu cenionym partnerem politycznym i gospodarczym. Od czasu wybuchu wojny w Ukrainie współpraca tych dwóch potęg nuklearnych nabrała wręcz nowego tempa. Indie importują więcej rosyjskiej ropy niż kiedykolwiek wcześniej. To jeden z powodów, dla których kanclerz Niemiec Olaf Scholz stara się rozszerzyć stosunki z tym krajem.
Według indyjskiego Ministerstwa Handlu, Rosja zajmuje obecnie czwartą pozycję w krajowym rankingu najważniejszych importerów. W okresie porównawczym kwiecień-grudzień 2021 i 2022 roku import z Rosji wzrósł z 6,58 mld do oszałamiającej kwoty 32,8 mld dolarów. „Indie kupują dużo ropy, rafinują ją i odsprzedają dalej” – potwierdził indyjski sekretarz handlu Sunil Bartwal w rozmowie z serwisem gospodarczym „Nikkei Asia”.
Najlepsza oferta na rynku
„Chciałbym wyjaśnić, że nie prosimy naszych rafinerii o kupowanie rosyjskiej ropy, ale o kupowanie ropy po możliwie najlepszej cenie rynkowej” – precyzował minister spraw zagranicznych Subrahmanyam Jaishankar.
W ramach sankcji na rosyjską ropę naftową nałożono limity cenowe. Dla Indii, trzeciego największego na świecie konsumenta tego surowca, obniżka cen to wielka zaleta.
Delhi korzysta na obecnej sytuacji na dwa sposoby. Po pierwsze może zmniejszyć koszty energii, ponieważ ponad 80 proc. swojego zapotrzebowania pokrywa właśnie importem. Po drugie zakup rosyjskiej ropy pomaga Indiom zmniejszyć zależność od Bliskiego Wschodu, z którego do tej pory sprowadzały ok. 60 proc. surowca.
Broń z okresu zimnej wojny
Relacje gospodarcze i polityczne między Rosją a Indiami nie opierają się tylko na sprzedaży surowców. Ich podstawą jest wieloletnia współpraca obu krajów zapoczątkowana jeszcze w czasach zimnej wojny.
Przez dekady Związek Sowiecki sprzedawał Indiom broń i szkolił w jej użyciu indyjskie siły zbrojne. Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI), 60 proc. broni kupionej przez Indie w latach 1955–1991 pochodziło ze Związku Sowieckiego.
Według Uniwersytetu w Alabamie, gdzie szkolą się amerykańskie siły powietrzne, ta współpraca wojskowa jest znacząca do dziś. „Ilość rosyjskiego uzbrojenia w indyjskiej armii zrodziła zależność i zaufanie” – czytamy w publikowanym przez uczelnię periodyku „Journal of Indo-Pacific Affairs”. Autorzy twierdzą, że skala i znaczenie rosyjskiego wkładu w arsenał wojskowy Indii przez długi czas były niedoceniane. W tym samym czasie relacje Indii z USA były szczątkowe, gdyż Waszyngton zbroił Pakistan; kraj, z którym Indie są tradycyjnie skonfliktowane.
Dodatkowo przez wiele lat państwowa gospodarka radziecka była uważana w Indiach za pozytywny przykład rozwoju gospodarczego, antykolonializmu i skutecznej walki z ubóstwem. Dopiero po upadku muru berlińskiego Indie zaczęły powoli otwierać się na gospodarkę światową.
Zbliżenie z USA
Dopiero w 2005 roku, za czasów prezydenta USA George'a W. Busha, Indie awansowały do roli „naturalnego sojusznika wyznającego wspólne wartości”, któremu USA chciały „pomóc zaistnieć jako światowe mocarstwo w XXI wieku”.
Pomimo nowego partnerstwa, Indie nie zrezygnowały ze współpracy z Rosją. Władze obu państw regularnie spotykają się na forum Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SCO), podczas rozmów państw BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, RPA) oraz w ramach platformy polityczno-gospodarczej RIC, która zrzesza Rosję, Indie i Chiny.
Indie czerpią zyski z neutralności
„Rosyjsko-indyjskie partnerstwo trwa do teraz” – piszą Rajan Menon i Eugene Rumer z amerykańskiego ośrodka analitycznego Carnegie Endowment for International Peace. Eksperci przekonują, że Rosja nadal pozostaje ważnym dostawcą broni dla Indii. „Kraj ten nie przyłączył się do zachodnich sankcji wobec Rosji”. W ten sposób Indie demonstrują swoją niezależność w polityce zagranicznej – twierdzą autorzy raportu.
„Ekspansja stosunków gospodarczych między Indiami a Rosją jest jednym z najważniejszych priorytetów przywództwa politycznego obu krajów” - napisano w 2022 r. w briefingu indyjskiej ambasady w Moskwie. Jednak zanim rozpoczął się boom importowania ropy z Rosji, indyjsko-rosyjska współpraca gospodarcza była na dość niskim poziomie. W latach 2012-2021 Rosja rzadko znajdowała się wśród 25 największych partnerów handlowych Indii. Choćby Niemcy w 2012 roku zajmowały aż szóste miejsce, ale do 2021 r. spadły na jedenastą pozycję.