Nowy rekord w handlu z Europą Wschodnią. Polska na czele
10 lutego 2022
Dzięki silnemu wzrostowi eksportu i importu o prawie 20 procent niemiecki handel z Europą Środkową i Wschodnią osiągnął w 2021 r. nowy rekord. Po raz pierwszy łączne obroty przekroczyły pół biliona euro. – Niemieckie przedsiębiorstwa i ich partnerzy w regionie wykonują fantastyczną pracę w obliczu utrzymujących się restrykcji pandemicznych – komentuje rekordowe dane Oliver Hermes, przewodniczący Komisji Wschodniej Niemieckiego Biznesu (Ost-Ausschuss der Deutschen Wirtschaft).
– Wszyscy korzystamy z gęstej sieci powiązań biznesowych i relacji w zakresie dostaw z naszymi wschodnimi sąsiadami z UE, ale także z ważnymi krajami partnerskimi, takimi jak Rosja, Ukraina i Kazachstan. To, że owoce tej pracy są teraz ponownie zagrożone przez nierozwiązane konflikty polityczne,jest całkowicie nieodpowiedzialne – powiedział Hermes. Dodał, że zamiast planowania działań wojennych i działań protekcjonistycznych „potrzebujemy nowych perspektyw dla intensyfikacji naszej współpracy”.
Handel na Wschodzie ma koronakryzys za sobą
Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego, ocenionych przez Komisję Wschodnią, niemieckie przedsiębiorstwa wyeksportowały w 2021 roku do 29 krajów regionu Europy Środkowej i Wschodniej towary o łącznej wartości 254 mld euro, co oznacza wzrost o 18,3 procent w porównaniu z rokiem poprzednim. W tym samym czasie importowano towary o wartości 248 mld euro (plus 19,1 procent). Tym samym niemiecki handel z tymi krajami osiągnął w 2021 roku po raz pierwszy łączną wartość 502 mld euro. Było to o 80 mld euro więcej niż w 2020 r. i nadal o 40 mld euro więcej niż w poprzednim rekordowym roku 2019 przed koronakryzysem.
Handel wschodni rozwijał się więc dynamiczniej niż cały niemiecki handel zagraniczny, zwiększając swój udział z 19 do 19,5 proc. w 2021 roku. Niemieckie przedsiębiorstwa zainwestowały w 29 krajach regionu ponad 145 mld euro i stworzyły tam około dwóch milionów miejsc pracy. Inwestycje te z kolei zapewniają setki tysięcy miejsc pracy w Niemczech.
Polska w czołówce
Polska jest zdecydowanie najważniejszym partnerem handlowym Niemiec w tym regionie. Dwustronna wymiana towarowa wzrosła w 2021 roku o 23 mld euro i wynosi obecnie 145,6 mld euro (plus 19 procent). – Polska wypełnia lukę powstałą w wyniku wyjścia Wielkiej Brytanii z UE. Kraj ten jest naszym piątym najważniejszym rynkiem zagranicznym po Chinach, Holandii, USA i Francji, a tym samym od dawna stanowi kamień węgielny niemieckiego handlu zagranicznego – powiedział Hermes.
Na drugim miejscu plasują się Czechy. Obroty handlowe w 2021 r. wyniosły 97 mld euro (plus 16,7 proc.), a więc niewiele poniżej granicy 100 mld euro. Jak wskazał szef Komisji Wschodniej, „ze swoją populacją wynoszącą nieco poniżej jedenastu milionów, Republika Czeska stworzyła niesamowitą historię sukcesu i jest być może największym ukrytym mistrzem wśród krajów Europy Wschodniej”. Na trzecie miejsce w handlu wschodnim powróciła Rosja, która przesunęła się w górę, nieznacznie ustępując Węgrom, które zajmują czwarte miejsce.
Wzrost obrotów handlowych z Rosją
– Obroty handlowe z Rosją wzrosły w ubiegłym roku o ponad 34 proc. do prawie 60 mld euro. Odczuwalny jest tu znaczny wzrost cen energii w ostatnim czasie. Cieszy jednak fakt, że również rosyjski popyt na niemieckie towary wzrósł o 15 procent – podkreśla Hermes. Bardzo dynamicznie rozwijał się w 2021 roku także handel z Ukrainą. Jego wartość wyniosła 8,5 mld euro, czym ustanowiony został nowy rekord. Import z Ukrainy do Niemiec wzrósł o 23 procent, a eksport na Ukrainę o 17,3 procent. Jak podkreślił szef Komisji Wschodniej, świadczy to o tym, że coraz więcej firm ukraińskich staje się konkurencyjnych na rynku unijnym.
W południowo-wschodniej Europie prym wiodą: Rumunia, Słowenia i Bułgaria. Wyróżnia się Serbia, której bilans handlowy wskazuje na wzrost o 41 procent. W Azji Centralnej ważnym partnerem gospodarczym Niemiec jest Kazachstan. Import z tego kraju w 2021 roku odnotował wzrost o 52 procent.
Napięcia polityczne poważnym zagrożeniem
Jak zaznaczył Oliver Hermes, mimo dobrego bilansu w 2021 roku, nastroje w niemieckiej gospodarce stają się coraz bardziej ponure. – W ostatnich miesiącach udało nam się ogromnym, wspólnym wysiłkiem ograniczyć ekonomiczne konsekwencje koronakryzysu. Na horyzoncie pojawia się wiele nowych inwestycji, zwłaszcza w technologie i produkcję przyjazną dla klimatu. Jest to absolutnie pozytywna tendencja. Sukces ten nie może być teraz zagrożony przez konflikty polityczne, nową spiralę sankcji czy nawet ekscesy militarne – podkreśla przewodniczący Komisji Wschodniej.
Jego zdaniem, ostry konflikt między Rosją a NATO "oprócz straszliwego ludzkiego cierpienia, cofnąłby cały kontynent, a wraz z nim europejską gospodarkę o dziesięciolecia”. A niepewność już ma negatywny wpływ na rynki. Kwestionowane są inwestycje, ceny akcji i walut słabną, możliwości gospodarcze pozostają niewykorzystane, a ceny energii szybują w górę.
Nieodzowna dyplomacja kryzysowa
Według Olivera Hermesa, tym ważniejsze jest, aby nowy rząd niemiecki i prezydent Francji z całą mocą włączyli się w międzynarodową dyplomację kryzysową. Środowisko biznesowe ma nadzieję, że inauguracyjna wizyta kanclerza Olafa Scholza w Kijowie i Moskwie da perspektywę wykraczającą poza doraźne zarządzanie kryzysowe. Hermes pozytywnie ocenił dotychczasowe zabiegi dyplomatyczne szefowej niemieckiego MSZ Annaleny Baerbock podczas podróży do Kijowa i Moskwy, która mówiła o intensyfikacji współpracy gospodarczej. Zdaniem Olivera Hermesa „trwałą deeskalację sytuacji można osiągnąć jedynie poprzez poważne oferty współpracy i rozbrojenia”.
Temat energii
Szef Komisji Wschodniej odniósł się także do kwestii energii, która łączy Rosję i Ukrainę od ponad 50 lat. – Powinniśmy wyłożyć na stół wszystkie problemy i wyjaśnić konflikty w procesie rozmów oraz przekształcić już istniejącą trójstronną współpracę energetyczną w partnerstwo energetyczno-klimatyczne – sugeruje Oliver Hermes. Wskazał także, że Niemcy zobowiązały się do pośredniczenia w zawarciu nowej umowy o tranzycie gazu między Rosją a Ukrainą. Jego zdaniem, zarówno Rosja, jak i Ukraina „mają ważną rolę do odegrania w europejskiej transformacji energetycznej i przejściu na wodór”. Poza tym „oba kraje staną się też głównymi uczestnikami europejskiego mechanizmu dostosowania granic w zakresie emisji CO2. Są więc wielkie zadania, którym możemy podołać tylko razem”.
W tym kontekście szef Komisji Wschodniej przywołał żmudny, ale udany proces KBWE z lat 70-tych. – Oprócz kwestii bezpieczeństwa, ważnym elementem procesu helsińskiego była ściślejsza współpraca w dziedzinie gospodarki, nauki, technologii i środowiska. Dlatego opowiadamy się za Helsinkami 2.0 w formie nowej stałej konferencji na temat współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i klimatu w Europie – powiedział Oliver Hermes.