Komentarz: żółta kartka dla Ukrainy
To coś nadzwyczajnego, jeśli dyplomaci wyrażają publicznie niepokój na temat przyszłości jakiegoś kraju. Ministrowie spraw zagranicznych Niemiec i Francji postanowili nie owijać w bawełnę. Frank-Walter Steinmeier i Jean-Marc Ayrault w dobitnych słowach wezwali Ukrainę do powrotu do procesu reform. Przedtem, we wspólnie napisanym artykule w jednej z wielkich niemieckich gazet wyjaśnili, o jaką stawkę chodzi.
W czasie konferencji prasowej w Kijowie jeszcze raz wezwali ukraińskich polityków, by kontynuowali rozpoczęty kurs reform.
Ostrzegli jednocześnie przed konsekwencjami zaniechania tego kursu. Obaj szefowie dyplomacji, podobnie jak europejska opinia publiczna z niepokojem śledzą autodestrukcję zwaśnionych politycznych elit na Ukrainie. Kraj ten zbliża się coraz bardziej do stanu politycznego i gospodarczego załamania.
Zagrożenia z zewnątrz i wewnątrz
Ciągle jeszcze istnieje zagrożenie państwowej suwerenności Ukrainy z zewnątrz. Proces pokojowy z Mińska nie rusza się z miejsca. Pomimo zawartego rozejmu, walki w Donbasie trwają dalej. Nie zrealizowano nawet tego pierwszego punktu z 13 celów porozumienia z Mińska. Przy czym nie ma alternatywy do Mińska. Porozumienie to jest aktualnie jedyną istniejącą polityczną koncepcją zakończenia wojny, której Ukraina nie jest w stanie wygrać, tak długo, jak Rosja i separatyści trzymają w żelaznym uścisku Donbas.
Do tego dochodzi ciężki kryzys wewnętrzny. Ma on rodzimą genezę. Nieodpowiedzialni politycy, zarówno opozycji jak i z obozu rządzącego, doprowadzili swój kraj do chaosu. Z tego powodu Ukrainą praktycznie nie da się rządzić. Także na scenie międzynarodowej kraj ten nie liczy się obecnie w żadnym stopniu jako partner.
Dziś, tak jak i wcześniej, polityka na Ukrainie wyznaczana jest przez osobiste interesy ludzi władzy i oligarchów pociągających za sznurki w zakulisowych rozgrywkach. Ludzie ci postrzegają parlament przede wszystkim jako targowisko lobbystów. Są wśród nich bogaci oligarchowie, którzy w sojuszu z politykami od lat zdominowali ten kraj i podobnie jak w Rosji są praktycznie bezkarni. Jednocześnie nacjonaliści i inne prawicowe siły próbują za pomocą niedemokratycznych środków i ideologii nietolerancji sprowadzić ukraińską politykę na kurs, którego konsekwencją będzie izolacja Ukrainy w Europie.
Do reform potrzebna jest stabilna większość
Obecny kryzys szkodzi przede wszystkim premierowi Jaceniukowi i prezydentowi Poroszence. Pomimo tego, to oni właśnie muszą przejąć odpowiedzialność za poszukiwanie politycznych rozwiązań. Kontynuacja reform będzie możliwa tylko wtedy, gdy będą oni mieli za sobą stabilną większość parlamentarną.
Ukraina nie ma czasu na kolejne wybory. Mówi się o nich, ponieważ niektórzy politycy mają nadzieję, że na tym skorzystają. Politycznie, gospodarczo i finansowo wybory byłyby jednakże katastrofą. Ukraina zostałaby sparaliżowana przez tygodnie i miesiące kampanii wyborczej. Donatorzy, tacy jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Komisja Europejska jak i wiele państw, które dotąd wspierały Ukrainę, mieliby słuszne powody, by wstrzymać swoją pomoc finansową i gospodarczą, tak długo, jak długo trwać będzie faza politycznej niepewności.
Tylko szybkie utworzenie nowego rządu może zapobiec pogorszeniu sytuacji na Ukrainie. Francja i Niemcy nadal oferują swoją pomoc. Szefowie dyplomacji tych krajów ofiarowali aż dwa dni ze swojego napiętego kalendarza na rozmowy z politykami w Kijowie. Ale nikt nie wyręczy Ukrainy w działaniu. Jeśli to nie nastąpi, kurs reform na Ukrainie zostanie zaprzepaszczony. Skorzystać mogą na tym tylko dwie siły: Rosja i separatyści.
Bernd Johann
tłum. Bartosz Dudek