Eskalacja sporu UE-Rosja na tle energii

Na czwartkowym (24.02.11) spotkaniu w Brukseli przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso z premierem Władimirem Putinem partnerstwo Unii Europejskiej z Rosją zostało wystawione na ciężką próbę. Obok wydarzeń w świecie arabskim chodziło głównie o regulację stosunków gospodarczych, zwłaszcza w zakresie handlu i energii.

Koncert pobożnych życzeń Putina

Po dzisiejszym spotkaniu w Brukseli stosunki między UE a Rosją stoją pod znakiem konfrontacji. Do eskalacji doszło zwłaszcza na tle dyskusji o przyszłość sieci przepływu gazu w Europie. Strona rosyjska obawia się, że planowane przez UE nowe regulacje przepływu gazu na unijnym rynku energii ograniczą uprzywilejowaną dziś pozycję Gazpromu w Europie.

Fronty między UE a Rosją zaostrzyły się, bo obie strony bezkompromisowo trwały przy własnych stanowiskach. „Ten pakiet energetyczny przeczy obwiązującemu układowi o partnerstwie”, powiedział Putin na konferencji prasowej z Barroso, krytykując nową strategię Komisji, tzw. Trzeci pakiet energetyczny dla rynku wewnętrznego UE. „To wywłaszczanie nas”, dodał Putin. „Mam nadzieję, że dojdziemy do akceptowalnych dla obu stron rozwiązań“, powiedział, ale zarazem ostrzegł, że jeśli UE wcieli w życie postanowienia pakietu energetycznego, to europejscy odbiorcy gazu z Rosji muszą nastawić się na wzrost cen.

Komisja domaga się zwiększenia transparencji na unijnym rynku energetycznym i równych praw dostępu do korzystania z sieci energetycznych. Nowy unijny pakiet miał ograniczyć możliwość tworzenia monopoli. W przyszłości dostawcy, jak rosyjski państwowy koncern Gazprom, nie mogliby kontrolować gazociągów w UE.

Barroso: Zarzuty Putina są nieuzasadnione

Barroso ripostował, że zarzuty Putina są nieuzasadnione. „Jesteśmy przekonani, że nasz drugi pakiet energetyczny na wspólnym rynku nie jest dyskryminujący. Oczekujemy, że koncerny zagraniczne zaakceptują te same reguły gry, które stosujemy też wobec rodzimych firm” - powiedział szef Komisji. Barroso także chce rozsądnego kompromisu, ale nie zamierza odstąpić od planów przewidywanego już na marzec br. wejścia w życie większości przepisów wykonawczych wspólnotowego pakietu energetycznego.

Trudne partnerstwo

Różnica stanowisk unaoczniła się także w kwestiach nowego układu o partnerstwie między UE a Rosją oraz oceny arabskiej Wiosny Ludów. Podczas gdy dla UE kluczem do trwałej stabilizacji w ogarniętych rewolucją krajach arabskich jest demokratyzacja, Putin wymanewrował z mówienia o demokracji podkreślaniem obaw przed rosnącym wpływem radykalnych islamistów. Gdy Barroso mówił o nowym pakcie o partnerstwie jako o szeroko zakrojonym traktacie, regulującym współpracę także w dziedzinie handlu i energii, Putin optował za ramowym dokumentem o charakterze deklaracji, który trzeba by doprecyzować szczegółowymi umowami międzynarodowymi.

Barroso powiedział otwarcie, że oczekuje od Rosji respektowania praw człowieka i podał konkretne przykłady ich łamania. Także liberalni i Zieloni europosłowie wielokrotnie wzywali Rosję do przestrzegania praw człowieka, demokracji i zasad państwa prawa na miarę nowoczesnych demokracji XXI wieku.

Putinowi podczas wizyty w Brukseli towarzyszyli liczni ministrowie. Rosja jest dla UE trzecim co do ważności dostawcą energii, a także węgla i uranu. Natomiast Europa dla rosyjskiej gospodarki jest najważniejszym odbiorcą.

dpa, kna/ Magdalena Szaniawska-Schwabe

red. odp.: Iwona D. Metzner