Арапите само туристи, или и идни жители на БиХ?

Кувајќанецот Абдул Меџид во Босна и Херцеговина се чувствува „многу пријатно“. „Овде дојдов како турист. Ова е многу убава земја и луѓето се многу добри. Сега сум во Сараево, но бев и во Травник и уште неколку други градови. Одушевен сум од она што го видов. Уживам во босанската клима и босанските планини, реки и езера“, вели Абдул Меџид за ДВ. Бедр Ал-Шемри е од Хаил, Саудиска Арабија. За разлика од Абдул Меџид, Ал-Шемри размислува и за купување земјиште во БиХ. На прашањето зошто, одговара многу конкретно: „Погледнете го ова зеленило, овие планини кои нѐ опкружуваат. Сите овие реки, езера... Климата овде е толку освежителна, а во Саудиска Арабија е многу жешко.“

Со Абдул Меџид и Бедр Ал-Шемри разговаравме во сараевската населба Илиџа. Улиците на Илиџа, но и во централните градски подрачја, се преплавени и со гости од арапските земји. Сараево и годинава е главна босанска дестинација за арапските туристи, но нивниот број е зголемен и во други градови во БиХ. Гостите од арапските земји се повоочливи од останатите туристи. Арапските жени се главно целосно покриени, односно носат бурки. Кафеаните и рестораните во Илиџа се полни со арапски туристи, а ценовниците и останатите понуди, како и огласите на објектите во околината, се напишани и на арапски јазик. Локалниот бизнис е сосема прилагоден на новиот вид побарувачка. Во кафеаните кои сметаат на арапски туристи веќе нема алкохолни пијалоци, наспроти негодувањата на локалните љубители на „добра капка“. Арапските семејства радо се одмараат и на тревата во илиџанските паркови, каде многумина и се молат кога за тоа ќе дојде време.

Како реагира локалното население?

Локалното население има поделени мислења за арапските туристи. „Не сме против Арапите! Драго ни е што доаѓаат турсти, од каде и да доаѓаат, но Арапите се специфични. Носат пари, но не ги почитуваат прописите. Во Сараево во моментов цути изградбата на скапи објекти, а меѓу купувачите има многу Арапи. Во БиХ има сѐ поголема сиромаштија и бесперспективност, а за Арапите се прават апартмани, ним нашите општински челници им се поклонуваат и додворуваат, допуштајќи им го и она што на локалното население инаку не му е дозволено“, вели еден жител на Илиџа, кој не сака да му биде наведено името (Ј.К.).

„Кој ни е нам виновен кога не цениме ништо свое. Единствено само нам парковите не ни служат за да уживаме во нив. Во другите метрополи, на пример Виена, луѓето најнормално лежат во парковите, а ние се чудиме и 'крстиме' што Арапинот се 'истегнал' во паркот во Илиџа“, нагласува А.Д.

А.М. нема ништо против Арапите, сѐ додека тие ги почитуваат нормите на однесување и законите. „Но, се плашам дека тие не го почитуваат ниту едното ниту другото. Ако босанскиот муслиман не се моли на ливадата во парк, не гледам зошто тоа би му било дозволено на кој било Арап кој ќе дојде во оваа земја. Начинот на којшто доаѓаат до недвижности е под лупа на безбедносните агенции, што дава основа за сомнеж дека и почитувањето на нашите закони не им е силна страна. Тие луѓе отвораат фирми, но не вработуваат, туку го купуваат највредното што го имаме, нашата земја, каде што градат елитни населби само за себе, изолирани од обичниот босански народ. Од сето тоа имаме само краткорочна финансиска полза. Нашите властодршци не се грижат што тоа ќе ни донесе во иднина, затоа што тие и онака не мислат подалеку од својот мандат“, вели А.М.

Купување недвижности

Поради тоа цените на недвижности во БиХ растат, а сопствениците на земја во околината на Сараево задоволно ги тријат рацете. Порано во продажбата на атрактивни локации во околината на Сараево предничеа Србите, а сега во бизнисот се вклучија и сите останати, вклучувајќи ја и локалната власт. Во Сараево и други босанско-херцеговски градови земјиште најмногу купуваат Кувајќани, како и државјани на Обединети Арапски Емирати, Катар, Бахреин и Саудиска Арабија. Арапските вљубеници во природните убавини на БиХ купуваат земјиште преку специјализирани агенции за промет со недвижности. Според важечките закони во земјата, странски државјани можат да купат недвижност во БиХ доколку имаат регистрирано фирма во оваа земја, па такви фирми во Сараево веќе почнаа да никнуваат „како печурки по дожд“. Постои сомневање дека многу од тие фирми се фиктивни, односно дека приоритет им е купување земјиште, а не вложување во босанското стопанство.

Политика и бројки

Приказната за Арапите во БиХ доби и политичка димензија. Националистичките кругови во Република Српска тврдат дека на дело е своевидна „исламизација“ на Сараево и на Федерацијата БиХ. Во таквите изјави предничеше актуелниот претседател на Република Српска, Милорад Додик, истакнувајќи дека станува збор за „политички проект“, кој за цел има промена на етничката слика на БиХ. Арапите во меѓувреме, според неофицијални информации, почнале да купуваат земјиште и во Република Српска.

Во месец јули кантонот Сараево го посетиле 45.000 туристи. Од нив, најголем број странски туристи имало од Турција (16%), Обединети Арапски Емирати (11,9%), Саудиска Арабија (5,2%), Кувајт (4,5%) и Хрватска (4,3%). Во Туристичката заедница на кантон Сараево сѐ се посматра низ конкретни бројки - ноќевања и пари кои ги оставаат арапските туристи во БиХ. Портпаролката на Заедницата, Асја Хаџиефендиќ-Мешиќ потсетува дека Сараево е најзначајна туристичка дестинација во БиХ и регионот и дека градот и државата треба да ги прошират и унапредат своите туристички капацитети. И тоа не само поради арапските туристи. Според Агенцијата за статистика на БиХ, оваа земја во првите шест месеци од 2016 година ја посетиле 505.991 туристи, што е за осум проценти повеќе отколку во истиот период 2015 година, а најбројни се туристите од Хрватска, Турција, Србија, Италија и Словенија.