1. Прескокни до содржината
  2. Прескокни до главната навигација
  3. Кон други страници на DW
ЗдравјеГлобално

Ризик од рак на белите дробови поради електронските цигари?

16 ноември 2024

Многумина се откажаа од цигарите и се префрлија на уживање во никотинската пареа од е-цигарите. Но, дали тоа го намалува ризикот од рак на белите дробови?

https://p.dw.com/p/4gKib
електронски цигари
Сè уште не е докажана директна врска помеѓу електронските цигари и ракот на белите дробовиФотографија: picture-alliance/R. Peters

Оние кои се откажале од пушењето, а потоа почнале да користат електронски цигари, имаат поголема веројатност да заболат од рак на белите дробови отколку оние кои не користеле електронски цигари, покажа студија спроведена во Јужна Кореја.

„Ова е прва голема студија заснована на популација која покажува зголемен ризик од рак на белите дробови кај корисниците на електронски цигари по откажувањето“, вели Џеон Вук Ким, раководител на студијата во Националната универзитетска болница Бунданг во Сеул. 

Најголем ризик кај поранешните пушачи 

Истражувачите ги испитувале медицинските досиеја на над четири милиони Корејци кои пушеле класични цигари. Тие ги проверувале податоците за девет години, од 2012 до 2021 година.

Истражувачите откриле дека 53.354 луѓе развиле рак на белите дробови, а 6.351 починале во меѓувреме.

Поранешните пушачи кои преминале на електронски цигари имале поголем ризик од дијагноза на рак на белите дробови и смрт од рак отколку поранешните пушачи кои целосно престанале да уживаат во никотин.

„Нашите резултати покажуваат дека кога станува збор за интервенции за одвикнување од пушење за да се намали ризикот од рак на белите дробови, мора да се земе предвид и потенцијалната штета од користењето на електронските цигари како алтернатива на пушењето“, посочува Ким. 

Дали е-цигарите се помалку штетни од вистинските цигари? 

Електронските цигари загреваат течност која се претвора во пареа што се вдишува. Понекогаш содржат тутун, кој е главниот штетен дел од цигарите и кој предизвикува рак.

Сепак, електронските цигари содржат и други потенцијално штетни хемикалии, иако на пониски нивоа од тутунските цигари.

„Опасните хемикалии кои се наоѓаат во таканаречените производи за испарување кои можат да ги оштетат белите дробови вклучуваат акролеин, формалдехид, дијацетил и ултрафини честички кои можат длабоко да се вдишат. Производите може да вклучуваат и тешки метали како што е олово“, истакнува Ешли Меријанос, вонреден професор на Универзитетот во Синсинати во САД.

Многу здравствени работници и организации веруваат дека електронските цигари се многу побезбедни од пушењето тутун. Тие се препорачуваат и како средство за откажување од конвенционалните цигари.

Експертите велат дека електронските цигари се безбедни на краток до среден рок, но веројатно нема да бидат без ризик на долг рок.

Меријанос вели дека има многу непознати работи околу ова, особено оние кои се однесуваат на долгорочните ефекти врз здравјето на луѓето.

„Сегашните резултати сугерираат дека е-цигарите може да се поврзани со предизвикување проблеми со белите дробови, вклучително и астма. Покрај тоа, ограничените студии што ги имаме покажуваат дека индиректната изложеност на аеросоли е поврзана со респираторни симптоми и болести“, вели Меријанос за ДВ.

цигари
Многу здравствени работници и организации веруваат дека електронските цигари се многу побезбедни од пушењето тутун. Тие се препорачуваат и како средство за откажување од конвенционалните цигари.Фотографија: Alfred Hofer/Colourbox

Дали е-цигарите предизвикуваат рак?  

Течностите од е-цигарите може да содржат многу ниски концентрации на голем број хемикалии за кои се знае дека предизвикуваат рак. Оние кои интензивно користат такви производи можат да ги вдишуваат овие хемикалии секојдневно и многу години.

Но, дали има докази дека испарувањето директно предизвикува рак? Не баш – моментално не е познато колку изложеноста на состојките во тие производи е доволна за да предизвика рак. 

Од една страна, студиите покажуваат дека употребата на помалку од две години не е поврзана со зголемување на бројот на дијагнози на рак.

Но, оваа најнова студија од Јужна Кореја е една од неколкуте тековни студии кои покажуваат дека е-цигарите може да го зголемат ризикот од развој на рак подоцна во животот, барем за луѓето кои претходно пушеле традиционални цигари.

Студијата објавена во март покажа дека корисниците на вап и пушачите имаат слични промени во ДНК на клетките во устата.

Ваквите промени се поврзани на друго место со идниот развој на рак на белите дробови кај пушачите, но не докажуваат дека корисниците на е-цигари нужно ќе развијат рак.

Меријанос вели дека на истражувачите им недостасуваат дефинитивни докази за да извлечат заклучоци за долгорочните здравствени ефекти од користењето на електронски цигари. Научниците исто така немаат конкретни докази за тоа дали и колку тоа е поштетно за некои групи луѓе, на пример бремени жени или деца.