Годинава пријавени пет случаи на легионела во Македонија

Три лица заразени со легионела починаа во загрепската клиничка болница. Веста беше објавена деновиве и предизвика голем интерес во јавноста. Станува збор за инфекција на белите дробови (пневмонија) предизвикана од бактерии од фамилијата легионела. Легионерската болест најчесто предизвикува температура, треска и кашлица, како и болки во мускулите, главоболка, замор, губење на апетитот и дијареја. Понекогаш може да биде смртоносна.

Во текот на 2024 година, во Северна Македонија се пријавени вкупно 5 заболени лица. „Болеста се пријавува задолжително со закон од 2007 година. Заклучно со крајот на 2023 година, пријавени се 252 заболени лица“, вели за ДВ, Драган Кочински од Одделот за епидемиологија на заразни болести при Институтот за јавно здравје. 

Во моментов на Клиниката за инфективни болести во Скопје нема хоспитализиран пациент заразен со легионела, ниту е регистриран смртен случај. 

Што знаеме за болеста?

Легионерската болест е форма на пневмонија (инфекција на белите дробови). Нема специфични симптоми или знаци кои ја прават различна од другите видови пневмонија, па затоа лекарите треба да направат дијагностички тестови (микробиолошко тестирање) за да ја потврдат дијагнозата.

„Симптомите може да се појават од 2 дена до обично 5 до 6 дена од инфекцијата, но понекогаш може да потрае подолго. Често започнува со сува кашлица, треска, главоболка, а понекогаш и дијареа или конфузија пред почетокот на пневмонијата“, вели Кочински.

Ризик за луѓето

Стапката на смртност од легионерската болест варира помеѓу 5% и 15%, во зависност од возраста и индивидуалната здравствена состојба. Луѓето на возраст над 50 години, како и имунокомпромитирани или лица со придружни болести (коморбидитети) се повеќе изложени на ризик од помладите луѓе. Ризична група се и пушачите.

Како се шири

Луѓето можат да се заразат кога вдишуваат ситни капки вода наречени аеросоли кои ја носат бактеријата легионела. Ако овие бактерии навлезат во белите дробови, може да предизвикаат инфекција. Легионерската болест не може да се пренесе со консумирање вода за пиење: бактеријата мора да стигне до респираторниот систем преку дишење или случајно вдишување во белите дробови. Болеста не се пренесува од човек на човек.

Бактериите легионела се доста вообичаени во околината и природно постојат во изворите на вода како што се реките, езерата и акумулациите. Тие исто така може да се најдат во почвата и компостот. Овие бактерии можат да преживеат на различни температури во околината. Тие можат да растат и во инженерски системи за вода, најчесто поврзани со згради и водовод, како што се системи за топла и ладна вода, кули за ладење, климатизери, навлажнувачи, фонтани и топли кади. Градинарството и постројките за третман на отпадни води исто така се поврзани со појава на епидемии.

Вакцинација и третман

Во моментов не постои достапна вакцина против легионерска болест. Ако дијагнозата се постави доволно рано, постојат ефективни антибиотици кои добро функционираат за лекување.

Заштитни мерки

Главната заштитна мерка е да се намали ризикот од раст на легионела на места каде што се произведуваат капки од аеросол кои можат да се вдишат.

Редовните проверки за присуство на бактеријата легионела и соодветните контролни мерки можат да помогнат да се спречат случаи на легионерска болест на места каде што луѓето кои се изложени на поголем ризик од болеста може да бидат со поголема веројатност да бидат изложени. Тие вклучуваат локации за туристичко сместување, болници и долгорочни здравствени установи.

Ефективните мерки за контрола против бактеријата легионела вклучуваат: обезбедување на редовно одржување, чистење и дезинфекција на системите за вода, вклучувајќи водоводни системи, кули за ладење, климатизери, топли кади и украсни фонтани, одржување системи за ладна вода под 20°C и системи за топла вода над 50°C за да се спречи растот на бактериите. Исто така, обезбедување правилен проток и циркулација на вода во системите за вода за да се минимизира ризикот од стагнација на вода.

Неопходна е и дезинфекција на системите за топла вода со високи нивоа на хлор 2 до 4 часа по работата на системот и бојлерите и пред почетокот на секоја топла сезона, како и редовно чистење и дезинфекција на филтри за вода, кули за ладење, климатизери и придружни цевки што се користат во системите за климатизација.

Состојба во Северна Македонија

До Институтот за јавно здравје, во текот на 2023 година пристигнале 12 пријави за легионерска болест. Во последните 10 години (2014-2023 година), најголем број на случаи биле регистрирани во 2014 година, а само во 2017 не се пријавени заболени од легионелоза.