111 години од Илинденското востание и 70 години од АСНОМ

Претседателот на Собранието Трајко Вељаноски ќе се обрати на централната свеченост во Крушево. Таму ќе биде положено цвеќе на гробот на Никола Карев, на местото Слива и на споменикот на бранителите на Крушевската Република на Мечкин Камен, каде што ќе се одржи голем народен собир. Премиерот Никола Груевски треба да се обрати на собирот во Пелинце, а претседателот на државата Ѓорге Иванов во Скопје, пред споменикот на Методија Андонов-Ченто.

Во Крушево за Илинден традиционално стигнаа коњаниците од Илинденски марш, а градот во наредните денови ќе биде домаќин на научно-културната средба „Десет дена Крушевска Република“. Во битолското село Трново, пак, оваа година првпат ќе биде одржана Семакедонска средба, на која Илинден во дворот на црквата „Успение на Пресвета Богородица“ заедно ќе го одбележат 43. Светска македонска иселеничка средба и 34. Погранична средба на Македонците од Егејскиот дел на Македонија.

Почетокот на Илинденското востание го објавиле камбаните во Крушево на полноќ спроти Илинден 1903 година. Околу 800 востаници го ослободиле градот, а по два дена Никола Карев ја прогласил Крушевската Република и станал нејзин претседател. Слободната Република траела десет дена. Под команда на Бахтијар-паша, 18-илјадна османлиска војска тргнала во акција за враќање на власта во Крушево. Последните истрели на Мечкин Камен и загинувањето на војводата Питу Гули, го означиле и крајот на Крушевската Република.

Четириесет и една година по Илинденското востание, во манастирот Св. Прохор Пчињски кај Куманово 115 делегати го одржале Првото заседание на АСНОМ (Антифашистичкото собрание на народното ослободување на Македонија), на кое е потврдена општествено-правната положба на Македонија како рамноправна федерална држава во рамките на ДФ Југославија. Заседанието го отворил Панко Брашнаров, најстариот делегат и сведок на двата Илиндена. Избран бил Президиум на АСНОМ, под претседателство на Методија Андонов-Ченто. Заседанието усвоило неколку документи со државнотворно значење, меѓу кои и Решението за воведување на македонскиот јазик за службен јазик во македонската држава и Декларацијата за основните права на човекот и граѓанинот на демократска Македонија.