Bunkasa sufurin jirgin kasa a Afirka

A yankin kudancin Afirka, har yanzu babu isassun rumbunan ajiye kayayyaki ko kuwa albarkatun karkashin kasa a tsakanin kasashe irinsu Zambiya, Jamhuriyar Dimokiradiyyar Kwango ko Malawi. Saboda haka ne kasashen ketare masu sha'awar zuba jari a Afirka, ke hangen cewa dama ce babba ta samu ba wai na gina inda za a ajiye kayan kadai ba, har ma da yadda za a fitar da su daga kasashen da suke gabar ruwa, zuwa kasashen da ke can ciki ta hanyar amfani da jiragen kasa.

A halin da ake ciki dai kasashen yankin kudancin Afirkar sun fara yunkurin gyara hanyoyin sufurin jirgin kasa, kuma babu shakka manyan kamfanonin ketare na hankoron samun damar shiga su yi aiki. Sai dai kasashen na fama da tsadar farashin sufuri, musamman na kai amfanin gona daga wannan guri zuwa wancan guri, abin da layukan dogo na jiragen kasa ne kadai za su kawo sauki. Christian Vosseler shi ne jami'in kula da shirye-shirye a bankin sake ginin kasa na KfW da ke Jamus.

"Samar da hanyoyi da ababen more rayuwa masu aiki su ne mafi muhimmanci idan har ana so a sami cigaban tattalin arziki, kuma a yanzu haka Afirka ta Kudu tana bin wannan hanya, ta zama mai irin wadannan kayayyakin da ake bukata a nata yankin. Babu shakka wannan zai habaka kasuwanci a ciki da wajen Afirka. Saboda haka yanzu damammaki ba kadan ba ne muke gani a wannan fannin."

Riba babba ga kowa da kowa

Shekaru 100 bayan da aka shimfida layin dogon Afirka na farko, lokacin da nahiyar ke karkashin mulkin mallakar Turawa, 'yan China ne suka shiga nahiyar suna kokarin cigaba da gyara wadannan hanyoyi. Suna bayar da bashin kudi domin a gyara tsoffin hanyoyi, a gina sabbi, sannan sai su debi albarkatun karkashin kasa a matsayin jingina. Sannan su kawo na su ma'aikatan su yi aiki. Ko wane bangare na da riba daga wannan shirin, inji David Kissadila, wani mai nazarin lamura a Angola

"Kudin da China ke bayarwa, ba don gina sabbin layi ba ne don gyara wadanda suka lalace ne, wadanda aka shimfida tun lokacin mulkin mallaka, da wadanda aka lalata a shekarun 1980 da 1990 lokutan yakin basasa. Sannan Angola tana da manyan wuraren ajiya, a babban birnin kasar wato Luanda, sai kuma yankunan Lobito da Namibe wadanda ya isa a ajiye ma'adinai daga Zambiya da Jamhuriyar Demokradiyyar Kwango."

Kasashen Turai ba su makara ba

To sai dai ba a riga an makara ga Jamus da sauran kasashen Turai su samu wannan dama ba na shiga a dama da su wajen shimfida layin dogon ba, inji Christian Vosseler na bankin KfW. Domin misali Jamus ta hanyar bankin za ta ba da milliyan 200 na bashi ga Afirka ta Kudu, musamman ma bisa dalilai na muhalli. Shi ya sa ma a shirin da suke yi na shiga a dama da su, suke neman na'urorin hadawa wadanda ba za su gurbata muhalli ba.

"Sashen sufuri ne da ma ya fi gurbata yanayi a kasar. A Afirka ta Kudu da kewaye, hayakin motoci ne suka fi gurbata yanayi inda hayakin da salansa ke fitarwa yake bude ko'ina. Shi ya sa muke goyon bayan gina jiragen kasar."

Bacin wannan dama da ake gani na gina layin dogon da zai taimaka wa sufuri a Afirka, wani babban kalubale kuma shi ne kasashe 24 a nahiyar, kowace da shugaban kasa da ma ministocin kula da sufurinsu wadanda kowane na da irin manufar siyasar da suke aiki da ita. Saboda haka zai yi wahala su zama iri daya, sai dai wasu sun yi imanin cewa wannan ma zai sauya.