1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۳۰ آوریل ۱۷۷۷: نابغه اعداد و كاشف سياره كوتوله

اسکندر آبادی۱۳۹۵ اردیبهشت ۱۱, شنبه

۲۳۶ سال پيش در چنين روزی كارل فريدريش گاوس رياضيدان، فيزيكدان، ستاره‌شناس و زمين‌شناس در براونشوايگ در شمال آلمان زاده شد.

https://p.dw.com/p/1IfV5
عکس: picture-alliance/United Archives/WHA

بارها گفته بود كه حساب و محاسبه را پيش از سخن گفتن می‌دانسته است. می‌گويند "فرمول جمع اعداد گاوس" را برای فرار از محاسبه طولانی در ۹ سالگی كشف كرده و مانع شده كه معلم رياضی‌، شاگردان را با جمع كردن اعداد از ۱ تا ۱۰۰ ساعتی سرگرم كند.

كارل فريدريش گاوس Carl Friedrich Gauß در خانواده تنگدستی رشد كرد. معروف است كه روز تولدش را هم درست نمی‌دانسته‌اند و او خود با توجه به گفته‌های تقريبی مادرش روز دقيق آن را با محاسبه روز عيد پاک در سال تولدش پيدا کرده است. اگر آموزگاران گاوس او را به والی شهر معرفی نمی‌كردند به دانشگاه راه نمی‌يافت.

گاوس در زبان آموزی هم استعداد سرشاری داشت و تحصيل دانشگاهی را با رشته زبان‌های خارجی آغاز كرد و سپس به رياضيات پرداخت.

امروزه بيش از ۵۰ فرمول رياضی و هندسی به نام او ثبت شده كه بسياری از آنها را فقط كارشناسان می‌فهمند.

شهرت گاوس در زمان خودش بيشتر به خاطر كشف سياركی ميان مريخ و مشتری از طريق محاسبات ستاره‌شناسانه بود.

ستاره‌شناسان در سده ۱۸ ميلادی بر آن بودند كه ميان دو سياره مريخ و مشتری يا همان بهرام و هرمز بايد سياره ديگری هم باشد. حتی‌ پياتسی، ستاره شناس ايتاليايی يک‌ بار آن سياره را با دوربين ديده بود. گاوس با محاسبات دقيق كشف كرد كه چه موقع از سال می‌توان اين سنگ بزرگ آسمانی را مشاهده كرد. البته امروزه اين شیء تنها به عنوان يک سيارک به رسميت شناخته شده و "سياره كوتوله" نام گرفته است.

افزون بر اين سنجش‌های گاوس از مساحت ملک‌های والی هانوور چنان دقيق و پيچيده بود كه با مقايسه و تعميم آن محاسبات می‌شد طول خط استوا را هم به دقت حساب كرد. كارل فريدريش گاوس در ۸۰ سالگی در گوتينگن Göttingen درگذشت.