1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۲۶ ژوئیه ۱۸۶۵: نخست‌وزیری که تابعیت‌اش لغو شد

اسکندر آبادی۱۳۹۵ مرداد ۵, سه‌شنبه

۱۵۱ سال پیش در چنین روزی فیلیپ شایدِمان سیاستمدار در شهر کاسل زاده شد.

https://p.dw.com/p/1JUSe
Der Sozialdemokrat Philipp Scheidemann
عکس: imago/United Archives International

فیلیپ شایدمان (Philipp Scheidemann) در یک خانواده کارگری رشد کرد و فقط توانست تا مرحله متوسطه درس بخواند. سپس یک دوره حروف‌چینی و صحافی دید و تا ۳۰ سالگی در زادگاهش در این حرفه به کار پرداخت.

۱۹ ساله بود که به حزب سوسیال دموکرات آلمان که در آن زمان ممنوع بود، پیوست و تا پایان عمر به این حزب و هدف‌های سوسیال‌دموکراسی وفادار ماند.

شایدمان در کنار کار، مدتی در شهر ماربورگ به کلاس‌های درس فیلسوف بنام هرمان کوهن (Herman Cohen) رفت و از جوانی در نشریه‌های هوادار سوسیال‌دموکرات‌ها مقاله می‌نوشت. او افزون بر این چند کتاب به لهجه محلی شهر کاسل دارد.

۳۸ ساله بود که از سوی حزب خود به پارلمان آلمان راه یافت و ۳۰ سال در این مقام خدمت کرد. شایدمان بر خلاف رقیب و رهبر دیگر سوسیال‌دموکرات‌ها فریدریش اِبِرت (Friedrich Ebert) سخنور توانمند و محبوبی بود و سخنان او در پارلمان و گردهمایی‌های حزبی همواره هواداری از سوسیال‌دموکرات‌ها را بیشتر و مستحکم‌تر می‌ساخت.

۵۳ ساله بود که در روز ۹ نوامبر ۱۹۱۸ از ایوان مجلس آلمان در برابر جمعیت بزرگی که در آن‌جا گرد آمده بودند، پایان سلطنت و آغاز جمهوری وایمار آلمان را اعلام کرد.

از آن‌جا که شایدمان موافق عهدنامه صلح آلمان با متفقین ولی مخالف تحمیل جریمه به کشور خود بود، از مقام نخستین صدر اعظم جمهوری نوبنیاد آلمان کناره گرفت ولی راست‌گرایان او را مسئول فروپاشی سلطنت و تحمیل صلح پرهزینه به آلمان دانستند، یک بار به او حمله کردند و به روی او اسید پاشیدند.

شایدمان با روی کار آمدن نازی‌ها از آلمان به دانمارک گریخت و نخستین کسی بود که نازی‌ها تابعیت آلمانی‌اش را از او گرفتند. هرچند سوسیال‌دموکرات‌های دانمارک او را به گرمی پذیرفتند اما آن سیاستمدار پیر و صادق، ۶ سال آخر عمر را در تنگدستی گذراند.

فیلیپ شایدمان در ۷۴ سالگی در کپنهاگ پایتخت دانمارک درگذشت.