۱۹ مه ۱۷۶۲: غازچران ساده و فیلسوف پیچیده
۱۳۹۵ اردیبهشت ۳۰, پنجشنبه
پدرش دست‌ورز و مادرش زن گوشه‌گیر و مردم‌گریزی بود.
یوهان گوتلیب فیشته (Johann Gottlieb Fichte) برای گذران زندگی و کمک به خانواده در کودکی غاز می‌چراند. روزی کشیش روستا کودک را به نجیب‌زاده‌ای معرفی می‌کند. نجیب‌زاده که می‌بیند کودک باهوش و حافظه چگونه آیات کتاب مقدس را از بر می‌خواند و موعظه می‌کند، او را در مدرسه اشراف نام‌نویسی می‌کند.
پس از مرگ آن نجیب‌زاده فیشته برای تامین هزینه تحصیل آثار فیلسوف بنام ایمانوئل کانت را می‌خواند تا به دانشجویان دیگر در قبال حق‌الزحمه بیاموزد.
او سپس به تاثیر از "سنجش خرد عملی" کانت کتاب "اندر سنجش کل الهامات" را می‌نویسد که بی ذکر نام نویسنده چاپ می‌شود.
علاقه‌مندان به فلسفه گمان می‌کنند که این "سنجش" هم اثر کانت است ولی کانت اعلام می‌کند که نویسنده، جوان ۳۰ سالهای به نام فیشته است. فیشته از آن پس شهرتی پیدا می‌کند و کرسی استادی فلسفه در دانشگاه شهر ینا به او پیشنهاد می‌شود.
سخن پیچیده فیشته که در کنار هگل و شلینگ از فیلسوفان نماینه اندیشه ایده‌آلیسم در آلمان به شمار می‌آید، در یک متن کوتاه بیان‌پذیر نیست. او از جمله می‌گوید: «چون منِ اندیشنده و موضوع اندیشیده یکی، یعنی انسان است، پس جهان و هرچه در او هست، ناشی از تصور ما است.» به این ترتیب پدیده‌های عینی به نظر فیشته چیزی جز تراوش‌های ذهنی ما نیست.
فیشته نخست از هواداران انقلاب کبیر فرانسه بود اما رفته رفته به میهن‌پرستی افراطی گرایید و در این رابطه به یهودی‌ستیزی هم رسید. ولی در سالهای آخر عمر که در دانشگاه برلین به تدریس فلسفه می‌پرداخت با همکاران یهودی‌تبارش دوستی نزدیک داشت.
یوهان گوتلیب فیشته در ۵۲ سالگی در برلین درگذشت.