1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۱۵ اوت ۱۷۷۲: مرد ميزان و موسيقی خودكار

اسکندر آبادی۱۳۹۵ مرداد ۲۵, دوشنبه

۱۵ اوت ۱۷۷۲: ۲۴۴ سال پيش در چنين روزی يوهان نپوموک ملتزل در شهر رگنسبورگ در جنوب آلمان زاده شد. كرونومتر كه آلمانی‌ها به آن مترونوم Metronom می‌گويند از اختراعات اوست.

https://p.dw.com/p/1JeHF
عکس: Gemeinfrei

از زندگی خصوصی يوهان نپوموک ملتزل Johann Nepomuk Mälzel آگاهی زيادی در دست نيست. همين اندازه می‌دانيم كه او در كارگاه و خانه پدری تا ۲۰ سالگی به آموزش پيانو و ساخت ارگ كليسا پرداخت و سپس به وين رفته و در آنجا در كارخانه‌های ساخت دستگاه‌های خودكار آموزش ديده و كار كرده و سپس خود كارگاهی برای توليد اركسترهای خودكار برپا كرده است.

۳۳ ساله بود كه دستگاهی بنام پانهامونيكون Panharmonikon ساخت. اين دستگاه كوكی دارای زبانه‌های شيپورها و فانوس‌های بادزنی بود كه از آن صدای يک اركستر متشكل از ۲۶۰ ساز بيرون می‌آمد.

در زمانی كه هنوز خبری از ضبط صوت و گرامافون نبود، طبيعتا آوازه كار ملتزل در سراسر اروپا پيچيد و كارش آنقدر بالا گرفت كه بتهوون "سمفونی پيروزی" خود را نخست برای دستگاه او ساخت.

ملتزل از آن پس با دستگاه‌های موسيقی‌نواز خودكار خود كه در گنجه‌های بزرگ چوبی جاسازی می‌شدند به سراسر اروپا و سپس به آمريكا مسافرت كرد و شوهای پرطرفداری برگذار کرد.

شاید از این دستگاهی كه او ساخته بود امروزه هيچ نمونه‌ای نمانده باشد اما ميزان‌سنج يا همان كرونومتر كه آلمانی‌ها مترونوم Metronom می‌گويند و نوازندگان، ميزان‌های قطعه‌های موسيقی را امروزه با آن می‌سنجند هم از كارها و اختراعات اوست.

او ۴۲ ساله بود كه شكل ابتدايی چنين دستگاهی را نخست نزد ديتريش وينكل Dietrich Winkel مهندس ابزارهای موسيقايی ديد و مدت كوتاهی پس از آن اين دستگاه را طوری بهينه‌سازی كرد كه بتوان تعداد ضربه‌های آن در هر دقيقه را تنظيم نمود.

ملتزل ۱۲ سال آخر عمر خود را در آمريكا گذراند و از اجرای برنامه‌های تفريحی با نمايش نوازندگان خودكار، ثروت هنگفتی به دست آورد.

يوهان نپوموک ملتزل در ۶۶ سالگی در ونزوئلا درگذشت.