چین گفت‌وگو درباره‌ی اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران را به تعویق می‌اندازد

به دنبال صدور قطعنامه‌ی چهارم شورای امنیت در مورد فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی، مذاکراتی در میان کشورهای گروه ۱+ ۵ (اعضای دایمی شورای امنیت + آلمان) آغاز شد، تا در مورد اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران تصمیم‌گیری شود. خود قطعنامه‌ی ۱۸۳۵ به طور مستقیم از مجازات ایران سخنی نمی‌گوید. این قطعنامه، بر اجرای قطعنامه‌های پیشین، که مجازات‌هایی را علیه ایران وضع کرده‌اند، تأکید می‌کند و از این رو در ادامه‌ی خط تحریم قرار دارد. قطنامه‌ی چهارم که در تاریخ ۲۷ سپتامیر (۶ مهر) امسال به تصویب رسید از جمهوری اسلامی می‌خواهد «به طور کامل و بدون وقت‌کشی، به تعهدهای خود (بر پایه‌ی قطعنامه‌های مرتبط سازمان ملل) عمل کرده و درخواست‌های شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اجرا کند.»

روسیه و قطعنامه‌ی چهارم

در آستانه‌ی صدور قطعنامه‌ی چهارم، روسیه مانع اصلی در دستیابی به یک توافق در میان کشورهای گروه ۱+ ۵ بود. مسئله‌ی گرجستان و موضوع استقرار سیستم دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی، باعث شده بود که روسیه به صورتی تهدیدآمیز از خود نسبت به ادامه‌ی همکاری با جبهه‌ی بین‌المللی علیه فعالیت‌های اتمی تهران تردید نشان دهد. سرانجام با مذاکراتی که میان کاندولیزا رایس و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه‌ی آمریکا و روسیه، صورت گرفت، جبهه‌ی بین‌المللی تا حد صدور قطعنامه ۱۸۳۵ یکپارچگی خود را به نمایش گذاشت.

برخورد امتناع‌جویانه‌ی چین

در مذاکراتی که منجر به توافق بر سر قطعنامه‌ی چهارم شد، قرار بر این گذاشته شده بود که پس از صدور قطعنامه دیده شود که جمهوری اسلامی از خود چه رفتاری نشان می‌دهد، تا سپس بر مبنای استراتژی دوسویه‌ی تشویق و مجازات، در قبال سیاست اتمی تهران واکنش نشان داده شود.

تهران، همچنان که انتظار می‌رفت، قطعنامه را تقبیح نمود و اعلام کرد که همچنان به غنی‌سازی اورانیوم، که مسئله‌ی محوری در کشمکش اتمی است، ادامه خواهد داد. پس از این واکنش، در میان گروه کشورهای شش‌گانه مذاکراتی در مورد مجازات تهران به خاطر سرپیچی از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل آغاز شد. این بار مذاکرات به دلیل امتناع چین از همراهی با غرب پیش نرفتند. چین با عدم شرکت در مذاکرات یا گرفتن موضع امتناع، در اصل نارضایتی خود را از آمریکا نشان می‌دهد، آن هم به خاطر سلاح‌هایی که قرار است تایوان از آمریکا بخرد. حجم این سلاح‌ها هنگفت است: ارزش آنها به ۴ /۶ میلیارد دلار می‌رسد. نارضایتی چین از این موضوع تا حدی است که روابط دیپلماتیک پکن و واشنگتن، بنابر گزارش بی‌ بی سی، دچار مخاطره شده است. وزارت خارجه‌ی چین، محدود شدن روابط دو کشور را تأیید نکرده، اما یک سخنگوی آن، جو مناسبات را "مسموم‌شده" توصیف کرده است.

رابرت وود (Robert Wood)، یکی از سخنگویان وزارت خارجه‌ی آمریکا، به مانع‌تراشی چین در امر پیشبرد مذاکرات بر سر کشمکش اتمی با ایران اذعان کرده است. وی اما گفته که تماس‌ها ادامه دارند. او در مورد سطح این تماس‌ها و مضمون آنها توضیحی نداده است.

تماس‌ها، به صورت عادی هم که درآیند، به نظر می‌رسد از آنها کیفیت ویژه‌ای حاصل نشود. همه منتظر نتیجه‌ی انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا هستند. مرحله‌ی بعدی در تاریخ کشمکش بر سر برنامه‌ی اتمی ایران، پس از مشخص شدن ترکیب آینده‌ی قدرت در واشنگتن آغاز می‌شود.

خط اروپایی تحریم

در این میان اروپا همچنان روی خط تحریم است و به نظر می‌رسد که در اتحادیه‌ی اروپا در این مورد توافق اصولی وجود دارد.

فرانسه از سال گذشته بر این نظر پای فشرده است که کشورهای موافق با تحریم ایران، خط واحدی را پیش ببرند و بنگاه‌های اقتصادی خود را از معامله با ایران نهی کنند. آلمان در این مورد از خود پیگیری نشان می‌دهد. در هفته‌ی گذشته هفته‌نامه‌ی "اشپیگل" خبر داد که دولت آلمان مجدانه می‌کوشد بانکها، شرکتهای بیمه و صنایع آلمانی را از رابطه‌گیری اقصادی با ایران برحذر دارد.