«پیشنهادهای سخاوتمندانه» یا تلاشی شکست خورده؟
۱۳۸۷ خرداد ۲۶, یکشنبه
عصر روز جمعه (۲۵ خرداد) کنفرانس خبری خاویر سولانا در محل اقامتگاه سفیر آلمان در تهران برگزار شد. در خاتمه‌ی این نشست که پس از ارائه‌ی بسته‌ی پیشنهادی گروه ۵+۱ به مقامات جمهوری اسلامی برگزار می‌شد، متن این پیشنهادها در اختیار خبرنگاران قرار گرفت.
صبح جمعه، ۲۵ خرداد خاویر سولانا وارد تهران شد تا بسته‌ی جدید پیشنهادهای پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان را به مقام‌های ایران ارائه کند. این سفر حاشیه‌ها و ویژگی‌هایی داشت که آن را از تمام دیدارهای قبلی هماهنگ‌کننده‌ی سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا با مسئولان ایرانی متفاوت می‌کرد.
سخنگوی دولت غلامحسین الهام صبح دیروز ماموریت سولانا را «فقط تحویل بسته‌ی پیشنهادی» عنوان کرده، می‌افزاید هیچ قراری برای ملاقات و مذاکره او با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی در میان نیست. با این همه سولانا را در این سفر هیاتی عالیرتبه از کشورهای ۵+۱ همراهی می‌کردند که شامل مدیران کل سیاسی وزارت خارجه‌ی این کشورها به جز آمریکا بودند.
دیدار با متکی و جلیلی
گذشته از ترکیب هیات همراه سولانا، او در این سفر برخلاف روال معمول پیشنهادهای ۵+۱ را به جای ارائه به دبیر شورای عالی امنیت ملی که سرپرستی مذاکرات هسته‌ای را بر عهده دارد، به وزیر امور خارجه سپرد. خاویر سولانا ساعتی پس از ورود به تهران به دیدار منوچهر متکی رفت تا نامه‌ی وزیران خارجه‌ی کشورهای ۵+۱ و بسته‌ی پیشنهادی را به او تسلیم کند.
او بعد از ظهر با سعید جلیلی ملاقات کرد و سپس برای شرکت در یک کنفرانس خبری راهی اقامتگاه سفیر آلمان در تهران شد. در حالیکه کنفرانس مطبوعاتی او برای روز یکشنبه، ۲۶ خرداد، تدارک دیده شده بود، صبح شنبه، میزبانان این نشست، خبرنگاران را آگاه کردند که سولانا و همراهانش ساعت ۷ بعد از ظهر همان روز آماده‌ی پاسخگویی به پرسش‌ها خواهند بود.
به رغم بدبینی و تردیدهایی که نسبت به انگیزه‌ی واقعی سفر سولانا به تهران ابراز می‌شود، در گزارش‌های روزنامه‌ی رسمی دولت و اطلاعیه‌ی وزارت امور خارجه برجنبه‌های مشترک بسته‌های پیشنهادی تاکید شده، که ظاهرا دو طرف آن را مبنایی برای آغاز دوره‌ی تازه‌ی مذاکرات عنوان کرده‌اند.
منهوچهر متکی پس از دریافت پیشنهادهای سولانا، با اشاره به بسته‌ی پیشنهادی ایران تصریح می‌کند «پاسخ تهران به بسته شما، با در نظر داشتن پاسخ منطقی و سازنده ۵+۱ به بسته ایران تنظیم خواهد شد.»
دبیر شورای عالی امنیت ملی، سعید جلیلی پس از دیدار با سوالانا اظهار داشت «نكات مشترك بسته‌هاى ایران و ۱+۵ مى تواند مسیر جدید دیپلماسى بسته ها را باز كند.» سولانا در کنفرانس مطبوعاتی تاکید می‌کند «من در تهران هستم تا به مقامات ایرانی بسته پیشنهادی سخاوتمندانه‌ای تقدیم کنم که امیدوارم آغاز گفتگوهای حقیقی باشد.»
«سولانا، مأمور تهدید ایران»
مدیر مسئول و نماینده‌ی رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه‌ی کیهان در یادداشتی که صبح امروز، یکشنبه ۲۶ خرداد، منتشر شد می‌نویسد «خاویر سولانا، نه برای مذاكره، بلكه با مأموریت تهدید ایران به پذیرش خواسته های غیرقانونی غرب و تن دادن مسئولان ایران اسلامی به باج خواهی آمریكا و متحدانش به ایران آمده است.»
حسین شریعتمداری موفقیت‌آمیز خواندن این سفر از سوی دو طرف را «تعارفات دیپلماتیک» می‌داند. به نظر او شکست ماموریت سولانا پیشاپیش برای هر دو طرف مشخص بوده اما هیچ یک از طرفین مایل نیست در مقابل افکار عمومی جهان به بستن باب مذاکره محکوم شود.
در این نوشته با اشاره به پافشاری سولانا بر تعلیق غنی‌سازی که از سوی ایران غیرقابل بحث عنوان شده آمده است «آمریكایی ها به یقین كمترین امیدی به پذیرش خواسته غیرقانونی خود از سوی ایران ندارند ولی با تظاهر به مذاكره و ناكام ماندن پی درپی پیشنهادات تكراری خود قصد دارند از یكسو وانمود كنند اهل مذاكره و گفت وگو هستند و از سوی دیگر ایران را به لجاجت و رد تمامی پیشنهادات ارائه شده متهم كنند.»
پیشنهاد کمک‌های مالی و تکنولژیک
سولانا در کنفرانس خبری روز گذشته (۲۵ خرداد) تاکید می‌کند کشورهای ۵+۱ و اتحادیه‌ی اروپا حاضرند پس از اطمینان از غیرنظامی بودن برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، «جهت استفاده صلح‌امیز ایران از انرژی هسته‌ای» کمک‌های مالی و تکنولوژیک لازم را تامین و حتا «از ساخت نیروگاه‌های آب سبک، منطبق با آخرین فن‌اوری روز» حمایت کنند.
همکاری و حمایت از برنامه‌های آموزشی، کشاورزی و صنعتی از دیگر سرفصل‌های مشوق‌های جدید است که سولانا امیدوار است با واکنش مثبت ایران حل «نكات مركزی و اصلی مساله‌ی هسته‌یی» را در پی داشته باشد. به گفته‌ی او، پذیرش این بسته به ایران امکان می‌دهد وضعیت خود را در تمام زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی بهبود بخشد.
در پایان کنفرانس مطبوعاتی سولانا و هیات همراهش، متن نامه‌ی وزیران خارجه‌ی کشورهای ۵+۱ و بسته‌ی پیشنهادی همراه با ترجمه‌ی فارسی آن در اختیار خبرنگاران قرار گرفت. با این اقدام، افکار عمومی تقریبا همزمان با مقام‌های ایرانی در جریان جزییات پیشنهادها قرار گرفتند. تهران یک ماه فرصت دارد به بسته‌ی پیشنهادی پاسخ دهد و پاسخ منفی به این پیشنهادها می‌تواند تشدید تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی را در پی داشته باشد.
خاویر سولانا در پاسخ یکی از خبرگزاری‌های داخلی که فعالیت او را نمایشی و فرمایشی خوانده و مدعی بود اتحادیه‌ی اروپا به او اختیارات کافی نداده است، به کنایه اطلاعات او را بسیار عمیق دانست و تاکید کرد، به عنوان نماینده عالی ۲۷ کشور اروپایی اختیارات رسمی و کاملی برای مذاکره با طرف‌های ایرانی را در اختیار دارد.
شاید برای تایید همین موقعیت بود که در حالی که هنوز تمام خبرنگاران محل کنفرانس را ترک نکرده بودند سفیران همه‌ی کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا در تهران برای دیدار با خاویر سولانا و همراهانش وارد اقامتگاه سفیر آلمان شدند.