1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

"ولفرام آلفا": از من بپرس تا بگویم!

۱۳۸۸ شهریور ۸, یکشنبه

آیا می‌توان دانسته‌های عظیم موجود در اینترنت را دسته بندی کرد و از آنها به شکلی بهتر و مناسب تر برای کارهای پژوهشی استفاده کرد؟ "ولفرام آلفا" آمده است تا راه تحقق این ایده را بگشاید. این پدیده چیزی بیتشتر یک جستجوگر است.

https://p.dw.com/p/JLZ9
عکس: Wolfram Alpha

موتورهای جستجویی چون گوگل، یاهو و غیره بر مبنای واژه های کلیدی که به آنها می‌دهید، لیستی بلند از صفحه هایی نشان می‌دهند که این واژه ها در آنها وجود دارند. آنها کار بیشتری انجام نمی دهند. با وجود اینکه این موتورها تلاش دارند که با استفاده از آلگوریتم های پیچیده، بهترین پاسخ را انتخاب کنند، باز شما با انبوهی از داده ها روبرو می شوید.

تجربه نشان می دهد که بخش بزرگی از کاربران تنها به بررسی چند مورد نخست اکتفا می کنند و به ندرت به صفحه دوم می روند، چه رسد به این که مثلا به صفحه ۴۶۲۳ بروند.

از مته‌متیکا به ولفرام آلفا

آیا می خواهید بدانید که درآمد سرانه ایران نسبت به فرانسه چقدر است، یا پنگوئن جزو کدام دسته از حیوانات است و یا درخشان ترین ستاره ها کدام‌اند؟ این پرسش‌ها را می توانید از ولفرام آلفا بپرسید. در پاسخ، "ولفرام آلفا" به شما مجموعه ای دسته‌بندی شده از اطلاعات موجود به همراه منابع و گاهی نیز به همراه نمودار و تصویر، نشان خواهد داد. شما می توانید پاسخ را بخش به بخش بنا به نیاز خود کپی کنید و یا از ولفرام آلفا بخواهید آن را به شکل pdf به شما ارایه دهد.

آن چه در نخستین نگاه چون یک قول زودهنگام و بی سرانجام از سالهای پیشین و دوران پژوهش های هوش مصنوعی (Artificial Intelligence, AI) به چشم می آید، اکنون اجرا شده و در دسترس همگان است.

"آفریننده" این ماشین پاسخگو، استفن ولفرام مدیر شرکت شرکت Wolfram Research است که نرم افزار مشهور Mathematica را تولید کرده است. این نرم افزار برای همه کسانی که با ریاضی، فیزیک، آمار و برخی دیگر از علوم طبیعی پایه سروکار دارند، نامی آشناست. در واقع، "ولفرام آلفا" از آلگوریتم های Mathematica استفاده می کند.

هدفی که استفن ولفرام با طراحی "ولفرام آلفا" تعریف کرده است، پاسخ به پرسش هایی است که برای انسان پیش می آید و آن هم به زبان و جمله بندی انسانی. ولفرام نام این روش را "موتور حسابگر دانش Computational Knowledge Engine" نهاده است.

آیا رقیبان تازه بر "گوگول" پیشی می‌گیرند؟ کارشناسان می‌گویند که "گوگل" هم در حال تکامل است و به زودی از آنچه هست، پیشی خواهد گرفت.
آیا رقیبان تازه بر "گوگول" پیشی می‌گیرند؟ کارشناسان می‌گویند که "گوگل" هم در حال تکامل است و به زودی از آنچه هست، پیشی خواهد گرفت.عکس: dpa - Report

ادعای "درک زبان انسانی"

با این پیش درآمد، این تردید پیش می آید که دانش "ولفرام آلفا" تنها به علوم طبیعی محدود باشد و به هر آنچه که قابل محاسبه ریاضی و دست کم قابل دسته بندی با روش های ریاضی و قوانین قابل تعریف علوم طبیعی باشد. گردشی تفریحی در "ولفرام آلفا" نیز این را تایید می کند، هر چند که پاسخ های خوبی در بسیاری از زمینه های دیگر نیز دارد.

استفن ولفرام با بیان این که "ولفرام آلفا" قادر به درک زبان انسان است، توجه همگان را جلب کرد. البته این سخن تا آنجا درست است که برای استفاده از "ولفرام آلفا" نیاز به به رعایت دستور و فرم ویژه برای پرسش نیست. اما اگر کسی جمله کاملی را به آن بدهد، در موارد بسیاری با این پاسخ روبرو می شود: "ولفرام آلفا مطمئن نیست که با داده های شما چه کاری باید انجام دهد." البته اصطلاح "مطمئن نبودن" در زبان انگلیسی به مفهوم ندانستن است. "ولفرام آلفا" در اینجا تعارف انگلیسی را نیز یاد گرفته است.

از آنجا که هسته مرکزی "ولفرام آلفا" از Mathematica گرفته شده است، روشن است که اگر معادله ها و فرمول های ریاضی به آن بدهید، آنها را درست فهمیده و پاسخ مناسب را می‌دهد.

در پاسخ به

integral x^3 sin^2(D)dx

معادله درست را
به شکل های مختلف نشان داده،
و اگر بخواهیم منحنی اش را نیز می‌کشد.

از "ولفرام آلفا" خواستیم که درآمد سالانه ایران و فرانسه را مقایسه کند:

“Compare Iran GDP with France”

پاسخش را در اینجا می‌بینید.

شما می توانید مقیاس نمدارها را از خطی به لگاریتمی تغییر دهید، پرسش بالا را به زبان ویژه Mathematica بخواهید، منابع بیشتر را ببینید و غیره.

ارزیابی عمومی

به نظر می آید که "ولفرام آلفا" جایگاه خود را در کنار دیگر سرویس های خوب اینترنت چون موتورهای جستجو و یا ویکی پدیا بیابد، هر چند که هنوز دانش آن محدود است، چون از بانک های اطلاعاتی خود استفاده می کند و چنانچه در آن چیزی را نیابد، در چارچوب محدودی به اینترنت مراجعه می کند. البته "ولفرام آلفا" از آنجا که دانش تخصصی را در سطح محدودی در اختیار همگان می گذارد، به نظر می آید که سرویس خوبی برای متخصصان شود.

اگر از پرسش های خود صرفنظر کنید و از "ولفرام آلفا" نخواهید که در باره هدف و انگیزه زندگی بگوید، می توانید نگاهی به نمونه هایی که در بخش نمونه ها (Examples) آورده شده اند، بیاندازید و به قدرت "ولفرام آلفا" پی برید. در آنجا مجموعه بزرگی از دانش دسته بندی شده وجود دارد. تنها با دادن سه واژه Spanish، Chinese و Persian مقایسه ای قوی و همه جانبه میان این سه زبان دریافت می کنید.

در حال حاضر "ولفرام آلفا" تنها زبان انگلیسی می فهمد. اگر به حل جدول علاقه دارید، می توانید از آن نیز یاری گیرید. به عنوان نمونه اگر به آن c_m__t__ بدهید، به شما این واژه ها را می دهد:

Computer، Commuter و Cementer

نویسنده: محمود تجلی‌مهر

تحریریه: رضا نیکجو