وضعیت در لبنان همچنان انفجاری است

علیرغم اینکه دولت لبنان به شکل ضمنی دو مصوبه خود علیه حزب‌الله را پس گرفت، ولی تنش مسلحانه در این کشور هنوز ادامه دارد.

در شب دوشنبه دامنه درگیری‌ها به منطقه جبل لبنان کشیده شد که منطقه‌ای زیر نفوذ ولید جنبلاط رهبر حزب سوسیالیست ترقیخواه و از بزرگ‌ترین مخالفان حزب‌الله است. در جریان این درگیری‌ها، نیروهای اپوزیسیون به رهبری حزب‌الله برای نخستین بار از توپخانه استفاده کرده و مواضع گروه مقابل را هدف گلوله‌باران قرار دادند.

با افزایش تنش‌ها، جنبلاط رقیب سیاسی خود در این منطقه را مامور مذاکره با حزب‌الله کرد. طلال ارسلان رهبر حزب دموکراتیک لبنان پس از مذاکره با هم‌پیمانان خود در اپوزیسیون از ارتش خواست تا تمامی مراکز وابسته به جنبلاط را تحویل گرفته و آنها را خلع سلاح کند.

با این حال درگیری‌ها تا ساعات پایانی شب ادامه یافته و در نتیجه آن هفده نفر از اعضای حزب‌الله و چندین تن از وابستگان به جنبلاط جان خود را از دست دادند. همچنین پنجاه نفر از اعضای حزب سوسیالیست ترقیخواه به رهبری جنبلاط به اسارت نیروهای اپوزیسیون درآمدند.

یک روز قبل از آن هواداران جنبلاط سه تن از اعضای حزب‌الله را اعدام کرده بودند.

پس از آن روند تنش‌ها به شمال لبنان انتقال یافته و هواداران دو جریان اکثریت و اقلیت پارلمانی در این منطقه بر روی یکدیگر آتش گشودند. این تنش‌ها که تا عصر دوشنبه نیز ادامه داشت منجر به کشته شدن نزدیک به سی تن شده است.

این در حالی است که شرایط در بیروت نیز تغییر چندانی نکرده و تنش‌های متفرقه هنوز ادامه دارد.

اپوزیسیون رسما اعلام کرد که افراد مسلح را از خیابان‌ها خارج کرده ولی به شورش شهری تا زمان سقوط دولت سنیوره ادامه خواهد داد. بدین گونه بود که بیشتر خیابان‌های اصلی بیروت با خاکریز‌های بلند بسته شده و ارتش کنترل شرایط امنیتی را در پایتخت به عهده گرفت.

اجلاس اتحادیه عرب

در همین حال وزرای خارجه اتحادیه عرب به دعوت مصر و عربستان در قاهره جلسه‌ فوق‌العاده‌ای برای بررسی شرایط لبنان تشکیل دادند. در پایان این جلسه مقرر شد هیئتی به ریاست قطر به لبنان اعزام شود تا تمامی رهبران لبنانی را دور یکدیگر جمع کرده و گفتگوها آغاز شود.

نماینده سوریه در اتحادیه عرب گفت: «عربستان خواستار ارسال نیروهای نظامی عربی به لبنان و محکومیت حزب‌الله بود که این درخواست با مخالفت سوریه و قطر مواجه شد».

هیئت وزرای خارجه عرب که در انتظار سفر به بیروت است، اعلام کرد تنها در صورتی دست به این سفر می‌زند که جاده فرودگاه باز شده تا بتواند به شکل عادی وارد لبنان شود.

در پی مذاکرات صورت گرفته در سایه ادامه بسته بودن فرودگاه بیروت، قرار شد تا هیئت مذکور روز چهارشنبه وارد بیروت شود.

تداوم تشنج

در همین حال هر دو گروه اکثریت و اپوزیسیون نسبت به نتایج این سفر و حل بحران لبنان ابراز بدبینی کرده‌اند.

امین جمیل رییس‌جمهور اسبق لبنان گفت: «تجربه ما با هیئت‌های عربی، تجربه خوشایند و مثبتی نبوده است».

اپوزیسیون نیز علیرغم استقبال از تصمیم اتحادیه عرب،‌ از زبان یکی از رهبران خود اعلام کرد: «سفر هیئت عربی در سایه اختلافات کنونی و عدم موافقت اکثریت با خواسته‌های اپوزیسیون راه به جایی نخواهد برد».

این در حالی‌است که جناح اکثریت پارلمانی اعلام کرده به هیچ وجه در برابر حزب‌الله عقب‌نشینی نخواهد کرد. سمیر جعجع رهبر حزب قوات لبنان پس از دیدار با فواد سنیوره نخست‌وزیر اعلام کرد: «ما قدمی به عقب برنداشته و اجازه نمی‌دهیم هیچیک از خواسته‌های حزب‌الله محقق شود».

در همین حال زمزمه‌هایی نیز مبنی بر احتمال فعال شدن جریان القاعده در لبنان به گوش می‌رسد. برخی چهره‌های جناح اکثریت نسبت به این امر ابراز نگرانی کرده و هشدار داده‌اند که مسئولیت بروز چنین شرایطی متوجه حزب‌الله است.

جنگ شیعه و سنی

علی الامین تحلیلگر روزنامه البلد لبنان در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: «این احتمال وجود دارد که جریان المستقبل به رهبری سعد حریری از مخالفت خود با القاعده و هسته‌های وابسته به آن دست بردارد. بدین ترتیب احتمال بروز جنگی سنی ـ شیعه در لبنان بسیار بالا خواهد رفت».

چهره‌های وابسته به اپوزیسیون نیز در همین حال از احتمال حمله به کاخ نخست‌وزیری برای برکناری سنیوره خبر داده‌اند. وئام وهاب رییس جریان توحید گفت: «ما تضمین کرده‌ایم که به محل زندگی سعد حریری و ولید جنبلاط حمله نخواهیم کرده ولی این تضمین به هیچ وجه شامل حال کاخ نخست‌وزیری نمی‌شود».

بدین ترتیب پیش‌بینی می‌شود بحران لبنان که اکنون شکل مسلحانه به خود گرفته به تدریج شدیدتر شده و حل و فصلی برای آن پیدا نشود. بسیاری در لبنان معتقدند که سرنوشت بحران در گرو تصمیم آمریکا برای ورود به جنگ یا موافقت با مذاکره گروه‌های داخلی لبنانی با حزب‌الله است.

علی مهتدی

گزارشگر دویچه‌وله در بیروت