هجدهمین کنفرانس "هفته جهانی آب؛ آب، نفت قرن بیستویکم
۱۳۸۷ مرداد ۲۸, دوشنبه
بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ کارشناس از ۱۴۰ کشور جهان، از امروز (۱۸ اوت) در استکهلم، پایتخت سوئد، گرد هم آمدهاند تا هجدهمین کنفرانس "هفته جهانی آب" را برگزار کنند. این همایش یک هفتهای، بزرگترین نشستی است که با موضوع آب در سراسر جهان برگزار میشود و بنیاد جهانی آب، مستقر در استکهلم، آنرا سازماندهی میکند. راههای مقابله با کمآبی و فراهم کردن آب آشامیدنی بهداشتی، از مهمترین محورهای نشست استکهلماند.
در مورد کمآبی و سیل مشکلاتی که در پی آن سرازیر میشود، آمار و اعداد نگرانکنندهای منتشر میشود. حدود یک میلیارد انسان در سراسر جهان از آب آشامیدنی بهداشتی محرومند. سازمان ملل پیشبینی میکند که تا پایان سدهی جاری، آب موجود در قاره آفریقا بیست درصد کاهش یابد. همچنین پیشبینی میشود که در کشورهای شاخ آفریقا (منطقهای در شرق قاره آفریقا، میان خلیج اودن و اقیانوس هند، شامل کشورهایی همچون سومالی و اتیوپی) و حتی آفریقای جنوبی هم رفتهرفته مشکل کمآبی پدیدار شود.
پیشبینی "جنگ آب" در مناطق خشک
کمآبی یکی از مشکلاتی است که عمری به درازای تاریخ دارد، مشکلی که مردم هر منطقه از جهان، با روشهای خاص خود به مقابله با آن رفتهاند. ایرانیان برای مبارزه با آن قنات را اختراع کردند و ۱۴ کشور آفریقایی از جمله آفریقای جنوبی و نامیبیا برای فائقآمدن به آن در سال ۱۹۹۵، برای بهرهبرداری از منابع آبی مشترک، سند همکاری امضا کردند. سرعت رشد مشکل کمآبی اما در دهههای گذشته از سرعت یافتن راهحلها بیشترشده، بهطوری که چیرگی بر آن حتی گاهی ناممکن بهنظر میرسد.
رشد جمعیت جهان، گرمشدن کره زمین و رشد سریع برخی کشورها در حوزه اقتصاد، بهویژه در آسیا و آفریقا، به جان منابع موجود آب افتادهاند.
کریستیان فرولیش، جامعهشناسی که از پایاننامه دکترای خود با موضوع "مناقشه آب میان اسرائیل و فلسطین" دفاع کرده، میگوید: «هر جا کمبود آب، زندگی انسانها را به خطر بیاندازد، خطر جنگ بر سر مایع حیات نیز بیشتر میشود» .
به پیشبینی سازمان ملل متحد، در ۵ تا ۱۰ سال آینده کشمکشهای خونینی بر سر آب در کشورهای جنوبی بیابانهای "صحرا" در آفریقا در خواهد گرفت. در مقابل برخی دیگر از کارشناسان این نظریه را رد میکنند و خرید یا شیرینکردن آب را به مراتب ارزانتر از لشکرکشی میدانند.
گروه سومی هم آب را مایه وصل میدانند نه فصل. به زعم این گروه، وقتی کشورها پیرامون توافق بر سر استفاده از منابع آبی مشترک بر سر میز مذاکره بنشینند، فرصتی برای مذاکره در مورد اختلافها و مشکلات دیگر هم خواهند یافت.
با تمام این تفاصیل، شکی در مورد تشدید روزافزون بحران کمآبی در جهان وجود ندارد. البته با وضع کنونی، اشغال یک کشور برای راهیابی به منابع آبی، غیرمنطقی به نظر میرسد. اما نباید فراموش کرد که در جهان کشورهایی همچون اتیوپی وجود دارند که با منابع آبی تنها یک کشور (اریتره) فاصله دارند. چه تضمینی وجود دارد که اتیوپی، پنجاه سال دیگر، برای دستیابی به دریا، به همسایه خود اعلام جنگ نکند؟
کمآبی و بحران سلامت
یکی دیگر از مسائلی که در کنفرانس استکهلم به آن پرداخته خواهد شد، رابطه آب با بهداشت و سلامت است. بر اساس آمار بنیاد جهانی آب، در حال حاضر بیش از یکسوم از مردم جهان، دسترسی به توالت بهداشتی ندارند. علاوه بر این، ۶/ ۲ میلیارد انسان نیز در سراسر دنیا از خدمات بهداشتی کافی محرومند؛ مشکلاتی که رشد آنها با کمآبی رابطه مستقیم دارد.
افزایش بهای آب، میتواند در کنار ارتقای فرهنگ عمومی جامعه، ابزاری مفید برای کنترل مصرف باشد. بر اساس آماری که مجله "دیولت" آلمان منتشر کرده، گرانترین آب لولهکشی جهان، در لولههای آب آلمان جریان دارد. قیمت هر متر مکعب آب در این کشور ۹۱/ ۱ یورو است در حالی که این قیمت در فرانسه ۲۷/ ۱ یورو و در آمریکا تنها ۴۷ سنت است. شاید اگر آب لولهکشی در ایران هم از بهایی منطقی برخوردار باشد، شهروندان برای تمیز کردن حیاط خانه خود از آن استفاده نکنند.
شرکتکنندگان در نشست "هفته جهانی آب" ، نشست روز سهشنبهی خود را به قاره آسیا اختصاص خواهند داد. این قاره ۶۰ درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده و وجود چند کشورِ در آستانهی صنعتیشدن، بر مشکلات کمآبی آن افزوده است. منابع آب کنونی قاره آسیا، در مقایسه با دهه ۱۹۵۰ میلادی، ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش یافتهاند.