نیچر: باز هم سرقت علمی وزرا و مقام‌های ایرانی
۱۳۸۸ آذر ۱۹, پنجشنبه
خبرنامه‌ی اینترنتی نیچر نیوز که به نشریه‌ی علمی و معتبر نیچر وابسته است، روز پنجشنبه، ۱۰ دسامبر (۱۹ آذرماه)، نوشت،به موارد جدیدی از سرقت علمی وزرا و مقام‌های ایرانی دست یافته است.
نیچر در ابتدا به یافته‌های پیشین خود و افشای تقلب و کپی‌برداری در مقالاتی با قلم حمید بهبهانی، وزیر راه و ترابری، و کامران دانشجو، وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد، اشاره می‌کند و می‌نویسد افشای این موضوع بازتاب وسیعی در رسانه‌های ایران و وبلاگ‌ها یافت و دانشمندان داخل و خارج از ایران خواستار تحقیق در این موارد شدند.
نیچر با اشاره به این موضوع که کامران دانشجو رئيس ستاد انتخابات ریاست جمهوری در سال جاری و حمید بهبهانی استاد راهنمای دوره‌ی دکترای محمود احمدی‌نژاد بود، می‌نویسد، مجلس کمیسیونی را مسئول بررسی ۴ مقاله‌ی دانشجو کرد، اما هیچ نتیجه‌ی رسمی در انتها گرفته نشد. دانشجو مبرا شد و مجید شهراوی، از دیگر نویسندگان مقالات مورد نظر، و برخی از اعضای این کمیسیون ادعا کردند که این مقالات حاوی مطالب جدیدی هم هستند. در مورد مقاله‌ی بهبهانی نیز تحقیقی صورت نگرفت و وی گفت، به این دلیل که تنها قسمت‌هایی از این مقاله مشابه مقالاتی از دیگر نویسندگان بوده این مقاله تقلبی علمی نبوده و این اتهام «نامشروع» است.
نیچر مواردی جدید از تقلب را افشا می‌کند
نیچر به مقالهای در مورد "مقاومت جاده‌های آسفالته" یا Asphalt-road resistance اشاره می‌کند که به قلم حسن زیاری، معاون وزیر راه و محمد خبیری، یکی از دانشجویان مقطع PHD در دانشگاه علم و صنعت، در سال ۲۰۰۷ منتشر شده است. نیچر می‌گوید بخش‌های بسیاری از این مقاله از روی مقالهای از دانشمندان پاکستانی کپی‌برداری شده که در سال ۲۰۰۵ به چاپ رسیده است.
حسن زیاری اخیراً از سوی کامران دانشجو به ریاست دانشگاه پیام نور تهران منصوب شده است.
مورد دیگر مربوط به دو مقاله می‌شود که موضوع آنها "تقویت استحکام جاده‌های آسفالته" یا strenghthening asphalt roads است. نویسنده‌ی این دو مقاله آقایان بهبهانی، زیاری و شمس نوبخت، دانشجوی مقطع "پی اچ دی" هستند که این مقالات را در سال ۲۰۰۸ به چاپ رسانیده‌اند. نیچر ضمن ضمیمه‌کردن لینک‌های مربوطه می‌گوید، هر کدام از این دو مقاله در بخش‌های متعدد و زیادی از روی سه مقالهای که پیش از این از سوی نویسندگانی دیگر به چاپ رسیده‌اند کپی‌برداری شده‌اند.
یک کارشناس که خواست نامش فاش نشود به نیچر گفت،نتایج مقاله‌ی کپی‌برداری شده با نتایج مقالات اصلی هیچ فرقی ندارد و این موضوع که در هر دوی این موارد «رشته‌نتایج کاملا شبیه هم باشند غیر محتمل است».
نیچر تصریح می‌کند که بهبهانی و زیاری به درخواست نیچر برای ارائه‌ی توضیح تا کنون پاسخ نداده‌اند.
محمد عطیف رامای، سردبیر ژورنال Applied Science Research که هر دو مقاله‌ی مؤلفان ایرانی در آن به چاپ رسیده است، گفت، هر دوی این مقالات را از وب‌سایت مربوطه حذف کرده و در حال تحقیق در این مورد است.
«مورد دیگر، تقلب یکی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی»
مورد دیگر مربوط به مقالهای می‌شود که در آن شبیه‌سازی‌های آلودگی هوا در ایران بررسی شده است. این مقاله در سال ۲۰۰۸ چاپ شد و یکی از نویسندگان آن محمدعلی کی‌نژاد، یکی از ۳۷ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مهندس محیط زیست در دانشگاه سهند صنعتی تبریز است. به گفته‌ی نیچر، این مقاله نیز «تقریبا به طور کامل از روی مقالهای در مورد شبیه‌‌سازی آلودگی هوا از کنفرانسی در مجارستان» کپی‌برداری شده است.
نیچر تصریح می‌کند که در مقاله‌ی کپی‌برداری شده منابع اصلی ذکر شده‌اند و مؤلفان ایرانی می‌گویند، از طریق همانندسازی یک اپیزود اکسیدانت نوری ـ شیمیایی این موضوع را در سال ۲۰۰۷ در تبریز بررسی کرده‌اند. اما آلیسون توملین، یک شبیه‌ساز زیست‌محیطی در دانشگاه لیدز انگلستان و یکی از نویسندگان مدل چاپ شده در مجارستان، می‌گوید، «هیچ نتیجه‌ی جدیدی» در این مقاله نمی‌بیند و این مقاله «قطعا یک کپی» است.
نیچر می‌افزاید، مقاله‌ی نامبرده شامل همانندسازی رایانه‌ای داده‌های ایرانی‌ها است، اما آنها این داده‌ها را با تصاویری که در مجارستان بوده تطبیق داده‌اند و همچنین نقشه‌ای که در زمینه‌ی متن دیده می‌شود نقشه‌ی مجارستان است نه ایران.
نویسنده‌ی اول مقاله‌ی ایرانی اسماعیل فتحیفر، مهندس محیط زیست در دانشگاه صنعتی سهند تبریز است. وی به نیچر گفته است، مسئولیت این موضوع را دیگر اعضای تیم بر عهده دارند. فتحیفر می‌گوید، این اطلاعات، اطلاعات اندازه‌گیری شده در مجتمع پتروشیمی تبریز بوده و او چون تصور کرده آن نویسنده‌ی دیگر «راست می‌گوید» این موضوع را قبول کرده است. او افزود، عضویت فرد دیگر را که در برنامه‌ی "پی اچ دی" عضو این گروه است، لغو می‌کند. فتحیفر می‌گوید، کی‌نژاد «این مقاله را ندیده»، اگر چه که اسم او در مقاله ذکر شده است.
محمد علی کی‌نژاد خود تا کنون به درخواست نیچر برای روشن شدن ابهام تقلب پاسخی نداده است.
علیرضا علی احمدی، وزیر آموزش و پرورش دولت احمدی‌نژاد، متهم به تقلب
مورد دیگر مربوط به مقالهای است که یکی از مؤلفان آن علیرضا علی‌احمدی، وزیر آموزش و پرورش در دولت قبلی محمود احمدی‌نژاد، است. نیچر می‌گوید،جملات و پاراگراف‌های زیادی از مقالهای که علی‌احمدی از جمله نویسندگان آن در سال ۲۰۰۶ بود و موضوع آن مربوط به شبکه‌های ذخایر یا supply networks می‌شود با سه مقالهای که در سال‌های ۲۰۰۴، ۲۰۰۳ و ۲۰۰۶ از سوی نویسندگانی دیگر نوشته‌شده‌اند همخوانی دارد.
میکا اوجالا، مؤلف یکی از مقالاتی که از روی آن کپی‌برداری شده از دانشگاه تمپر فنلاند می‌گوید، به نظر او این موضوع اتفاقی نبوده است.
نیچر می‌نویسد، تلاش این مجله برای تماس با علیرضا علی احمدی تا کنون بی‌نتیجه مانده است.
اما بابک امیری، یکی از نویسندگان مقاله‌ی نامبرده از دانشگاه علم و صنعت تهران در واکنش به سئوال نیچر پاسخ می‌دهد، این مقاله قبل از آنکه از سوی او یا علی‌احمدی کنترل شود به صورت اتفاقی به ژورنال ارسال شده است. بابک امیری به نیچر گفت:«بابت این اشتباه معذرت می‌‌خواهم».
مورد دیگر: حسن ظهور، دبیر فرهنگستان علوم
نیچر می‌نویسد، اوایل سال جاری آکادمی ملی علوم آمریکا یکی از بخش‌های کتابی در یک کارگاه علمی آمریکایی ـ ایرانی، منتشره در سال ۲۰۰۳ را به دلیل تقلب و کپی‌برداری حذف کرده است. این بخش را حسن ظهور، دبیر فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، نوشته که عنوان آن "تأثیر ارزش‌های اخلاقی در ارتقای علم" یا The impact of moral values on the promotion of science بوده است.
نیچر می‌نویسد،این مقاله حذف شد چون «به طور اساسی» از روی مقاله‌ی لاس آلچین، تاریخ‌نگار و فیلسوف دانشگاه مینه‌سوتا در مینیاپولیس، کپی‌برداری شده است.
حسن ظهور می‌گوید، هرگز مقاله‌ی آلچین را ندیده بود. ظهور می‌افزاید، پیش‌مقاله‌ای را آماده کرده و به بقیه در دفترش داده تا پس از تکمیل و بررسی مأخذهای دیگری را به آن اضافه کنند. به گفته‌ی ظهور، افرادی که درگیر این مرحله‌ی تکمیل‌سازی و اضافه کردن مأخذ بودند، می‌گویند، این کپی‌شدن «کاملا اتفاقی» بوده و «تنها از سر اهمال» صورت گرفته است. ظهور می‌افزاید، این توضیح کافی نیست و قصد دارد با ارسال نامه‌ای از آلچین پوزش بخواهد. حسن ظهور تصریح می‌کند: «من در تمام زندگی‌ام هرگز از روی کار دیگران کپی‌نکرده‌ام».
نویسنده: فریبا والیات
تحریریه: یلدا کیانی