نگاه امنیتی دولت نهم به دانشگاه
۱۳۸۶ تیر ۴, دوشنبه
بهاره هدایت و محمد هاشمی دو تن از اعضای شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت، در گفتگویی با دویچه وله نظرات خود را در زمینه سیاست دانشجویی دولت محمود احمدی‌نژاد ابراز داشته‌اند.
دویچه وله: ارزیابی فعالان دانشجویی از کارنامه دو ساله دولت آقای احمدی نژاد در عرصه دانشگاه چیست؟
محمد هاشمی: با روی كار آمدن آقای احمدی نژاد ما با یك نگاه امنیتی در دانشگاه مواجه شدیم كه دانشگاه را عامل فتنه و هر حركت اعتراضی را از دانشگاه ناشی می‌دانست. بحث انقلاب فرهنگی را ما از همان روزهای اول دولت احمدی نژاد شاهد بودیم كه می‌گفتند عناصر به قول خودشان مشكوك، عامل این اعتراض‌ها هستند وباید اخراج شوند. آمار دو سال گذشته تكان دهنده‌اند. این آمار نشان می‌دهد كه این پروژه چقدر موفق شده است. ما در طول دو سال گذشته۵۲۳ مورد حكم كمیته انضباطی دانشگاهها را داشته‌ایم. ۸۶ مورد بازداشت داشتیم كه ۸ موردشان همچنان در زندان هستند. ۱۳۴ نشریه در دو سال گذشته توقیف شده‌اند و ۴۱ نهاد تشكل دانشجویی، اعم از شوراهای صنفی و انجمن‌های اسلامی وكانون‌های فرهنگی و بقیه تشكل‌ها یا تعطیل شده‌اند یا منحل! این نشان می‌دهد كه انقلاب فرهنگی، هر چند آرام و بی سر و صدا اتفاق افتاده است. این انقلاب فرهنگی مانند دهه ۶۰ با تعطیلی دانشگاهها همراه نبود، بلكه همین آمار نشان می‌دهد كه تا چه حد آقایان در بر خورد با دانشگاه موفق بوده‌اند. برای این پروژه هم نیاز به مدیرانی داشتند كه بتوانند این برنامه را پیش ببرند. از این لحاظ مدیرانی به كار گرفته شدند كه چندان آشنایی به فضای دانشگاه و سابقه مدیریت در دانشگاه را نداشتند. از این نظرما با مشكلات متعددی هم در دانشگاهها مواجه بودیم و در كنار برخوردهای سیاسی، شاهد اعتراض‌های صنفی فراوان هم در سطح دانشگاهها بودیم. مشکلات آموزشی نیز در دانشگاهها زیادند. از این نظر می‌توان گفت دانشگاه به دلیل بازنشسته کردن اساتید و تصفیه آنها دچار افت شدید علمی شده و ما امكان تمركز روی مسائل علمی و فرهنگی به صورت عمیق را نداشتیم. دانشگاه در این مدت بیشتر به دنبال حفظ خود و موجودیت خود بوده و از این لحاظ ما با یك بحران جدی در دانشگاه مواجه هستیم.
خانم هدایت شما بعنوان دبیر کمیسیون زنان دفتر تحکیم، شرایط دختران دانشجو را در این فاصله چه اندازه متفاوت با قبل می‌بینید؟
بهاره هدایت: فشار عمومی که در دانشگاهها و جامعه زیاد شده، تاثیر خود را مستقیما روی دختران دانشجو هم گذاشته است. مثلا برخورد با بد حجابی که در شهرها شروع شد، حساسیت سیستماتیکی هم روی حجاب دختران دانشجو به وجود آمد و خیلی از آنها احکام کمیته انضباطی دریافت کردند.
آیا در این فاصله به خاطر همین فشارها، دخترهای دانشجو نسبت به کار صنفی و سیاسی در دانشگاه بی‌تفاوت‌تر نشده‌اند؟
بهاره هدایت: نه! حتی فعالیت‌های زنان در دانشگاه استارت خورد و آنها وارد فاز فعالیت بهتر و چشمگیر تری هم شده‌اند. نمی‌توان گفت فشارها اصلا اثری نداشته‌اند، اما به نظر من تغییرات اجتماعی این ایام، تاثیر خود را روی دانشگاهها گداشته و فعالیت‌ها عموما رو به رشد بوده‌اند.
آقای هاشمی، آیا رفتارهای دانشجویان در این دو ساله رادیكال تر نشده؟ آیا شكافی بین كسانی كه قبلا با هم متحد بودند، ایجاد نشده است ؟
محمد هاشمی: قاعدتا چرا و این طبیعی است. وقتی شما ۵۲۳ مورد حكم كمیته انضباطی می‌دهید، نباید انتظار داشته باشید كسانی كه این برخوردها را دیده‌اند، سكوت كنند. در مورد شكاف دلیل این است كه فعالیت‌های دانشجویی كاملا مستقل از دانشگاه شده و آن اندك وابستگی‌های سالهای گذشته فعالان دانشجویی به مسئولان دانشگاه و مجوز گرفتن‌ها و فعالیت رسمی كردن‌ها از بین رفته‌اند. از این نظر گرایش‌های مستقلانه امكان بروز یافته‌اند. الان چارچوب هر كس اندیشه‌ای است كه دارد و نه آن چارچوب‌های کاذبی که قبلا دانشگاه تعیین می‌كرد. از این نظر اختلاف‌های فكری بروزمی‌کنند و امكان حركت‌های رادیكال تر هم بیشتر شده است. علیرغم اختلاف‌های فكری و روشی كه دانشجویان دارند و برخی رادیكال تر و برخی محافظه كار ترند، اما در دفاع از موجودیت دانشگاه و استقلال آن، ما شاهد همکاری‌های خوب دانشجویان با همدیگر هستیم.
اگرسیاست‌های دانشگاهی دولت‌های خاتمی و احمدی نژاد را با یکدیگر مقایسه کنیم، مشابهت‌ها و تمایزها کدامند؟
محمد هاشمی: ما دو روش متفاوت از دو دولت شاهد بوده‌ایم. رفتار دولت آقای خاتمی یك رفتار كنترل كننده و محدود كننده بود و ما روزهای خوشی در دوران خاتمی نداشتیم. آنجا هم احكام كمیته انضباطی و برخوردها بود كه گهگاهی هم دولت تاییدشان می‌كرد. اما در دوره احمدی نژاد، برخوردها كاملا حذفی و به خشن ترین شكل انجام می‌گیرند. تفاوت دیگر این كه بخشی از برخوردها كه در دولت خاتمی با دانشجویان صورت می‌گرفت از سوی نهاد‌های خارج از دانشگاه بود. متاسفانه آن زمان، مشكل وزارت علوم این بود كه نمی‌توانست از كیان دانشگاه حفاظت كند. برخوردهایی كه امروز در دانشگاه صورت می‌گیرد در دولت قبلی هم بود منتها این بار، سیاست‌های رسمی وزارت علوم است و آن زمان از طرف نهاد‌های خارج از دانشگاه بود. كسانی كه امروز سیاست گزاری می‌كنند، آن روزها از بیرون بر دانشگاه برنامه مى چیدند. استعفاهای مكرر آقای معین وزیر علوم وقت برای همین بود كه ایشان وزارتخانه‌ای را اداره می‌كرد كه كسانی بیرون از این وزار تخانه برایش برنامه می‌چیدند.
آیین نامه‌هایی كه امروز مبنای برخورد با دانشجویان شده، در دولت آقای خاتمی تصویب شده و به امضای ایشان رسیده است. آن زمان ایشان توان جلوگیری از این‌ها را نداشت. و حداكثر كاری كه صورت می‌گرفت این بود كه این آیین نامه‌ها اجرا نشوند. ما تفاوت زیادی را امروز احساس نمی‌كنیم. امروز سیاست‌ها، رسمی و علنی و برنامه ریزی شده از طرف وزارت علوم است و در آن مقطع از طرف نهاد‌های خارج از دانشگاه این برخوردها صورت می‌گرفت.
مصاحبه گر: مهیندخت مصباح