مهاجرت نیمی از نیروی کار تاجیکستان به روسیه
۱۳۸۷ اردیبهشت ۱۵, یکشنبه
خرامان بقازاده محقق و روزنامه‌نگار تاجیک دراین رابطه می‌گوید بیش از نیمی از نیروی کار تاجیکستان در روسیه به عنوان نیروی کار ارزان قیمت کار می‌کند. بقازاده در گفت‌وگو با دویچه وله همچنین به این موضوع اشاره کرد که درآمد حاصله کارگران مهاجر در روسیه بیشتر از بودجه دولت تاجیکستان است. ولی گسترش مهاجرت به روسیه احساسات "ضدخارجی" را نیز در میان بخشی از مردم روسیه برانگیخته است.
بنابه گزارش سازمان‌های حقوق بشر روسیه تعداد قربانیان کارگران مهاجر در سه ماه اول امسال به ۵۰ نفر رسیده است.
دویچه وله: خانم خرامان بقازاده وضعیت کارگران در حال حاضر در تاجیکستان چگونه هست؟ شما می‌توانید یک تصویری پس از ۱۷ سال فروپاشی شوروی از وضعیت کارگران تاجیکستان به ما بدهید؟
بقازاده: کارگران آن بخشی از جامعه هستند که بیشتر از بخش‌های دیگر اقتصادی کشور ضرر دیدند. مردم بیکار شدند و از درآمد ثابت ماهانه خود محروم گشتند. در حال حاضر مفهوم "کارگر" در جامعه تاجیکستان از بین رفته و بیگانه شده است. اکثر مردم وقتی کارگر می‌شنوند، شوروی سابق را تصور می‌کنند و برمی‌گردند به دوران سابق شوروی. هنوز هم اقتصاد احیا نشده، صنایع تاجیکستان آنقدر رکود کرده است که بعد از سقوط شوروی به خود نیامده و احیا نشده است.
دویچه وله: شما در توضیحات خود به این مسئله اشاره کردید که با فروپاشی شوروی در جامعه بیکاری زیاده شده. کلا مردم با بسته شدن و رکود فعالیت کارخانجات، پس کجا کار می‌کنند؟
بقازاده: مردم در حالت ناامیدی و بیچارگی قرار دارند و چاره‌ای جز مهاجرت به خارج ندارند تا زندگی خود و خانواده شان را تامین کنند.
دویچه وله: گفته می‌شود که بیش از نیمی از نیروی کار تاجیکستان در خارج از کشور و عمدتا در روسیه به عنوان نیروی کار ارزان مشغول به کار هستند؟ شما درخصوص دلیل این مهاجرت توضیح دادید، ولی وضعیت این کارگران مهاجر تاجیک در روسیه چگونه هست؟
بقازاده: این یک مسئله دردناک دیگری هست که در این رابطه ما زیاد می‌گوئیم و من فکر می‌کنم که هر قدر هم بگوئیم کم است. سرنوشت مهاجران تاجیک و دیگر مهاجران کشورهای شووری سابق آسان نیست. درست است که بازار سیاه روسیه برای این بخش از مردم کار زیادی را پیشنهاد می‌کند. یعنی آن کاری را که آنها در کشورشان نمی‌توانند پیدا کنند. اما در برابر دسترسی به یک کار سیاه، آنها به مشکلات زیاد حقوقی برخورد می‌کنند. طبق قوانین جدید مهاجرت روسیه، آنها باید زنجیره‌ای از مسائل از جمله بدست آوردن اسناد و مدارک حقوقی و قانونی زیست خود در روسیه را حل‌وفصل کنند. اکثر آنها به خدمات عادی پزشکی دسترسی ندارند. شرایط زیستی آنها خیلی بد است و زود بیمار می‌شوند. مسائل دیگری هم مثل مسائل اخلاقی هست که مردم روسیه، حکومت روسیه و پلیس روسیه مهاجران غیرقانونی را و یا حتی قانونی هم باشند، آنهائی را که در جستجوی کار به روسیه آمده‌اند، قبول ندارند. آنها مهاجران را به عنوان یک انسان کامل ارزیابی نمی‌کنند و نسبت به آنها بی‌احترامی می‌کنند.
مسئله جدی دیگر گروههای ملت‌پرست و نژادپرست هست که علیه مهاجران مبارزه می‌کنند. آنها "جوانان فاشیستی" هستند که تنها در سه ماه اول سال جاری قریب ۵۰ نفر را به دلیل بیگانه ستیزی به قتل رساندند. در میان آنها ازبک‌ها، قرقیزها و تاجیک‌ها هم هستند. این آمار را گروههای فعال حقوق بشر انتشار داده‌اند. باوجود این، بیکاری و مشکلات مردم بیچاره را مجبور می‌کند که دوباره به روسیه برگردند و این شرایط سخت را تحمل کنند.
دویچه وله: آیا دولت تاجیکستان در این مورد اعتراضی نمی‌کند. در ادامه به این سئوال هم پاسخ بدهید که آیا این درست است که مقدار سرمایه‌ای که کارگران مهاجر جمع کرده و به مملکتشان می‌فرستند بیشتر از بودجه کشور است؟
بقازاده: این درست است و سال به سال هم افزایش می‌یابد، چون قبلا در این زمینه آمار دقیقی موجود نبود، چون در کشور ما اعتماد به نظام بانکی وجود نداشت. حالا اعتماد هست و شرکت‌های ارزی انتقال دهنده پول مهاجرین هم در بازار روسیه و هم در بازار تاجیکستان افزایش پیدا کرده است. آمارگیری در این زمینه اکنون بهتر است و طبق ارزیابی‌هائی که می‌کنند، میزان مبالغی که با زحمت مهاجران ارسال می‌شود بیشتر از بودجه دولت هست.
در رابطه با واکنش دولت تاجیسکتان در خصوص بدرفتاری نسبت به شهروندان کشورش در روسیه باید گفت که باری نشده است که مقامات تاجیکستان و یا رئیس جمهور که فقط یکبار با مهاجران این کشور در روسیه دیدار کرده، برای حمایت از شان و منزلت شهروندان تاجیک صدای اعتراض خود را بلند کنند و وقتی ما خبرنگاران همین مسئله را پیگیری می‌کردیم و تحقیق می‌کردیم به این نتیجه رسیدیم که حکومت تاجیکستان به بازار روسیه وابسته است و به همین خاطر حکومت تاجیکستان در این زمینه اعتراضی نمی‌کند.
مصاحبه گر: طاهر شیرمحمدی