شیرکو بی‌کس، شاعر نامدار کرد در سوئد درگذشت
۱۳۹۲ مرداد ۱۴, دوشنبه
"شتاب کن مرگ از راه می‌رسد"، نام آخرین مجموعه از آثار منتشر شده نامدارترین شاعر معاصر کرد در زمان حیاتش، و در برگیرنده نوشته‌های سه سال آخر حیات او تا چند ماه پیش از مرگ است.
شیرکو بی‌کس نوشتن را از نوجوانی آغاز، و نخستین مجموعه شعرش را در ۲۸ سالگی (۱۹۶۸ میلادی) در بغداد، پایتخت عراق منتشر کرد. او چند سال پیش از آن فعالیت سیاسی خود را با همکاری با حزب دموکرات کردستان به رهبری مصطفی بارزانی آغاز کرد. مسعود بارزانی رهبر این حزب در حال حاضر رییس اقلیم کردستان عراق است.
بی‌کس بعدها با تشکیل اتحادیه میهنی کردستان، به این حزب و رهبر آن جلال طالبانی نزدیک شد، ولی او خود را متعلق به تمام مردم کردستان می‌دانست.
پیشگام شعر نو کردی
حاصل همکاری با قیام ناکام کردها علیه دولت مرکزی به تبعید بی‌کس به شهر رمادیه در غرب عراق در سال‌های ابتدایی دهه ۷۰ قرن بیستم انجامید. او مدتی پس از بازگشت به زادگاهش سلیمانیه، بار دیگر مجبور به ترک وطن شد.
دوران تبعید و مهاجرت شیرکو بی‌کس تا ۱۹۹۲ و تشکیل حکومت خودگردان کردستان عراق ادامه یافت. همین سال‌ها دوران اوج‌گیری شاعر و نقش‌آفرینی او در شکل‌گیری شعر امروز کردی به شمار می‌آید که خود را از قید و بندهای سنتی رها کرده است.
شاعر مشهور کرد در سال ۱۹۷۱ با یاری چند شاعر نوگرای دیگر جنبش ادبی "روانگه" را به راه انداخت و درکنار کسانی چون رفیق صابر، عبدالله په‌شیو و لطیف هلمت از پایه‌گذاران شعر امروز کردی شناخته می‌شود.
رد "آوارگی" شاعر کرد را در مکان انتشار نخستین کتاب‌هایش می‌توان بازیافت؛ دومین کتاب بی‌کس در مهاباد ایران، سومین در دمشق، پایتخت سوریه و تعدادی دیگر از کتاب‌های بعدی او در سوئد منتشر شده‌اند.
استکهلم در فاصله ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۲ میزبان شیرکو بی‌کس بود. در نخستین سال اقامت بی‌کس در پایتخت سوئد، جایزه معتبر "توخولسکی" از سوی انجمن قلم به او اهدا شد.
نخستین وزیر فرهنگ اقلیم کردستان عراق
با شکل‌گیری اقلیم کردستان، شیرکو بی‌کس به دوست قدیمی خود بارزانی پیوست و نخستین وزیر فرهنگ حکومت خودمختار در این منطقه شد. او که کار نوآوری در شعر کردی را از دهه سوم زندگی آغاز کرده بود در دو دهه آخر عمر بیشترین تلاش خود را صرف حمایت از فعالیت‌های فرهنگی در زادگاهش کرد.
موسسه انتشاراتی "سردم" که ۱۵ سال از آغاز فعالیتش می‌گذرد به همت بی‌کس و با همکاری شماری از نویسندگان و روشنفکران کردستان عراق شکل گرفت و تا کنون زمینه‌انتشار ده‌ها کتاب و نشریه فرهنگی را فراهم کرده است.
شیرکو بی‌کس از جوانی با ادبیات و تعدادی از شاعران و نویسندگان معاصر ایران ارتباط داشت. او در دو دهه گذشته با برگزاری جشنواره فرهنگی "گلاویژ" در سلیمانیه زمینه سفر تعدادی از نویسندگان و شاعران ایرانی به این منطقه را فراهم کرد.
از بی‌کس ۱۴ مجموعه شعر و تعدادی داستان، نمایشنامه و ترجمه به زبان کردی منتشر شده و آثار او، به ویژه پس از اقامتش در سوئد به بسیاری از زبان‌ها ترجمه شده است. شیرکو بی‌کس چهارم اوت ۲۰۱۳ در سن ۷۳ سالگی در استکهلم درگذشت.