سفر دیده‌بان‌های هسته‌ای سازمان ملل به ایران
۱۳۹۰ دی ۲۳, جمعه
بر اساس تازه‌ترین گزارش‌ها انتظار می‌رود یک هیات بالامرتبه از دیدهبان هسته‌ای سازمان ملل در اواخر ماه ژانویه به ایران سفر کند. هدف این سفر رفع نگرانی‌های طولانی مدت غرب در مورد ماهیت برنامه‌های هسته‌ای ایران و توانایی این کشور در ساخت بمب اتمی اعلام شده است.
نماینده جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، در همین زمینه از آمادگی ایران برای پاسخ دادن به سئوالات آژانس جهت رفع "هر گونه ابهام" در مورد فعالیت‌های هسته‌ای این کشور خبر داده و اضافه کرده که ایران خواستار آن است که موضوع "یک بار برای همیشه" روشن شود.
اعلام این خبر در حالی است که دیپلمات‌های غربی با یادآوری ادبیات مشابه ایران در گذشته، به مؤثر بودن این سفر و قانع شدن آژانس در این زمینه به دیده تردید می‌نگرند. یکی از دیپلمات‌های غربی در گفتگو با خبرگزاری رویترز با اشاره به "بی‌نتیجه بودن" این سفر خاطر نشان ساخته است که درس گرفتن از تجربه‌های گذشته موجب عدم خوشبینی به دستاوردهای مثبت بازدید از تأسیسات هسته‌ای ایران شده است.
به باور سیاستمداران غربی دعوت ایران از بازرسان آژانس، حربه‌ای از سوی دولت این کشور برای "وقت‌کشی" و کاستن از فشارهای جامعه‌ی جهانی است، بدون آنکه به خواست‌های آژانس توجهی کرده یا برنامه‌های هسته‌ای خود را محدود کند.
با وجودی که بازرسان آژانس انرژی هسته‌ای در گذشته نیز برای بازدید از تأسیسات اتمی ایران به این کشور سفر کرده‌اند، اما همواره از محدودیت دسترسی به سایت‌های هسته‌ای، تجهیزات و اسناد مورد نیاز و همچنین عدم امکان گفتگو با کارشناسان هسته‌ای ایران انتقاد کرده‌اند.
یکی از مقامات غربی به خبرگزاری رویترز گفته است: «ایرانی‌ها باید متوجه شوند که نمی‌توانند با نادیده گرفتن این پرسش‌ها از پاسخ دادن به آنها شانه خالی کنند و این نکته‌ای است که آژانس به طور حتم با آنها در میان خواهد گذاشت.»
آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات
در همین حال علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی در سفر اخیر خود به ترکیه از آمادگی تهران برای از سرگیری گفت‌وگوها با گروه ۵+۱ بر سر برنامه اتمی خبر داد. آقای لاریجانی با ادعای "روشن بودن" موضوع هسته‌ای ایران مدعی شده بود که ایران "گرفتار بازیگری‌های غربی‌ها" شده است.
آخرین دور مذاکرات ایران با گروه ۵+۱ سال گذشته در استانبول انجام گرفت اما بدون نتیجه پایان یافت. ایران این بار نیز موافقت خود را با میزبانی ترکیه برای این نشست اعلام داشته است.
ایران در حالی به سیاست پیشین خود مبنی بر دعوت از بازرسان آژانس برای بازدید از تأسیسات هسته‌ای خود روی آورده که این کشور با موج تازه‌ای از تحریم‌های فراگیر علیه خود روبروست.
اتحادیه اروپا در پی توافقی همه‌جانبه برای تحریم واردات نفت و فرآورده‌های شیمیایی ایران به کشورهای عضو است. قرار است وزرای خارجه این اتحادیه در روز ۲۳ ژانویه (۳ بهمن) در بروکسل با یکدیگر دیدار کنند.
آمریکا نیز که پیش‌تر بانک مرکزی ایران را هدف تحریم‌های خود قرار داده بود، هم اینک به دنبال همراه کردن متحدان خود برای کاهش خرید نفت از ایران است.
"ژاپن هنوز در مورد تحریم نفت ایران تصمیم نگرفته است"
روز جمعه (۱۳ ژانویه/۲۳ دی) یوشیهیکو نودا، نخست‌وزیر ژاپن، اعلام کرد که تحریم نفت ایران از سوی این کشور هنوز قطعی نشده است.
آقای نودا گفت که اظهارات وزیر دارایی این کشور در مورد کاهش واردات نفت از ایران "نظر شخصی" وی بوده و دولت ژاپن در صدد است این موضوع را ابتدا در محافل بازرگانی این کشور به بحث و بررسی بگذارد.
وزیر امور خارجه ژاپن و یکی از سخنگویان ارشد دولت نیز در سخنانی جداگانه خاطر نشان ساختند که توکیو هنوز به طور قطعی در مورد کاهش واردات نفت از ایران تصمیم نگرفته است.
وزیر دارایی ژاپن روز پنجشنبه در کنفرانس خبری مشترکی با تیموتی گایتنر، وزیر خزانه‌داری آمریکا گفته بود که ژاپن مصمم است واردات نفت از ایران را "سریعا و مرحله به مرحله" کاهش دهد.
ژاپن یکی از خریداران عمده نفت ایران به شمار می‌رود و پس از فاجعه اتمی سال گذشته در فوکوشیما نیاز این کشور به واردات انرژی بیش از هر زمان دیگری شدت گرفته است.
شماری از مقامات ارشد دولتی در ژاپن نگرانند که تحریم نفتی ایران باعث افزایش قیمت نفت در جهان شود و در پی آن اقتصاد این کشور که پس از بحران سال گذشته در دوران نقاهت به سر می‌برد، با آسیب‌های جدی روبرو شود.
وزیر امور خارجه ژاپن به تازگی در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با آلن ژوپه، همتای فرانسوی خود با اشاره با این موضوع یادآوری کرده بود که تحریم‌های نفتی علیه ایران چنانچه موجب افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی شوند، بر اقتصاد جهان تأثیر منفی خواهند داشت اما در مقابل باعث سود ایران می‌شوند.
اما وزیر امور خارجه فرانسه وضعیت کنونی را با زمان آغاز عملیات نظامی علیه لیبی مقایسه کرده و گفته بود که در آن زمان نیز قیمت نفت با افزایش چشمگیری روبرو نشد و در نهایت کشورهای دیگری برای پاسخگویی به نیاز بازار جایگزین شدند.
سفر دیوید کامرون به عربستان
به موازات گفت‌وگوها در مورد اعمال تحریم‌های شدیدتر بر ایران، دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا روز جمعه (۱۳ ژانویه) برای دیدار با مقامات عربستان سعودی وارد ریاض شد. لندن ماه گذشته حلقه تحریم‌ها علیه ایران را تنگ‌تر کرد. هفته گذشته نیز پیشرفته‌ترین ناو جنگی بریتانیا عازم خلیج فارس شد.
عربستان سعودی یکی از خریداران عمده سلاح‌‌های بریتانیایی است و منابع آگاه در وزارت دفاع بریتانیا احتمال می‌دهند که در این سفر مذاکراتی نیز در مورد فروش هواپیماهای پیشرفته جنگی به عربستان صورت بگیرند.
روابط ایران و عربستان در پی موضع‌گیری تهران در مورد دخالت نیروهای امنیتی عربستان در سرکوب معترضان در بحرین و همچنین نقش ایران در توطئه ترور سفیر عربستان در واشنگتن به شدت به تیرگی گراییده است.
SN/MDM