سرطان
۱۳۸۴ آذر ۳۰, چهارشنبه
گاهى شنيدن نام يك كلمه به راحتى ذهن را مشوش و ما را دچار نگرانى مى‌كند. يكى از اين كلمات دوست نداشتنى كلمه بيمارى است. شنيدن اين كلمه خود به خود با نوعى دلواپسى همراه است، اما وقتى با اسمى مانند سرطان همراه مى‌شود مفهوم تلخ‌ترى به خود مى‌گيرد. بيمارى سرطان كه از دسته بيماريهاى غير واگيردار به شمار مى‌آيد يكى از مهمترين علل مرگ غير طبيعى در سطح جهان به شمار مى‌آيد. اين بيمارى كه متأسفانه انواع مختلفى دارد مربوط به گروه سنى خاصى و يا منطقه جغرافيايى مشخصى نمى‌شود.
بر اساس آمارهاى سازمان بهداشت جهانى سالانه بيش از شش ميليون نفر تنها بر اثر ابتلا به سرطان كبد يا سرطان معده جان خود را از دست مىدهند. در حاليكه آمار مشخصى از ميزان مرگ ومير ساير انواع بيمارى در دسترس نيست.
سرطان كبد، معده، خون، پوست و استخوان شايع‌ترين انواع سرطان هستند. با اين توضيح كه برخى از انواع بيمارى كاملأ وابسته به جنس هستند، مانند سرطان سينه و رحم كه در خانمها و سرطان پروستات كه در آقايان شايع است و متأسفانه آمار بالاى ميان انواع سرطانها نشان مى‌دهد. سرطانهاى وابسته به جنس تا حد زيادى ريشه ژنتيكى و خانوادگى دارند.
در تعريف بيمارى مى‌توان گفت سرطان بيمارى است كه از يك يا چند سلول آغاز مى‌شود. بدن هر كدام از ما از ميلياردها سلول تشكيل شده است. شروع بيمارى كمى پيچيده نظر مى‌رسد. يك سلول به طور ناگهانى از حالت عادى خارج مى‌شود و شروع به تكثير مى‌كند.
سلول يا سلولهاى سرطانى شده به سرعت تعدادشان افزايش پيدا مى‌كند و تشكيل يك توده به هم فشرده سلولى يا يك غده مىدهند. اين توده سلولى قابليت و كارآيى خود را نيز از دست مى‌دهد و نمى‌تواند فعاليت‌ها و وظايف خود را انجام دهد. اين غده كم كم گسترش پيدا می‌كند و مثل يك دانه كوچك در بافت ريشه مى‌دواند. كلمه سرطان كه به معناى خرچنگ است بر اساس همين حالت نام گذارى شده است. غده مانند بدنه خرچنگ است و ريشه‌هاى غده مانند دست و پاى خرچنگ در اطراف غده گسترده مى‌شوند. هر چه زودتر اين غده شناسايى شود احتمال بيشترى وجود دارد كه بتوان بيمارى را كنترل كرد و مانع پيشرفت آن شد.
با وجود تحقيقات گسترده‌اى كه سالهاست روى بيمارى سرطان متمركز است هنوز دانشمندان نتوانسته‌اند علت بيمارى را كشف كنند. تا به امروز هيچ پاسخ قانع كننده‌اى براى اين سوال وجود ندارد كه چرا سلولها يكباره از حالت طبيعيى خارج مى‌شوند و به سرعت شروع به تقسيم مى‌كنند.
با توجه به آمارهاى بدست آمده از بيماران سرطانى پزشكان معتقدند فاكتورهاى مشخصى ضريب خطر ابتلا به بيمارى را بالا مى‌برد. به عنوان مثال قرار گرفتن طولانى مدت در معرض نور خورشيد خطر ابتلا به سرطان پوست را افزايش مى‌دهد و يا مصرف چربى زياد ممكن است منجر به سرطان دستگاه گوارش شود. اما ضعف سيستم ايمنى در اكثر بيماران سرطانى مشاهده مى‌شود. منظور افرادى هستند كه قبل از ابتلا به بيمارى سرطان مقاومت بدنى كمى در برابر ساير بيماريها داشته‌اند و به سرعت مريض مى‌شدند.
سرطانى شدن سلولها در هر كدام از اعضا و بافتهاى بدن ممكن است رخ دهد. رشد غده سرطانى بدون درد است و بيمارى متأسفانه اغلب تا جاى پيش مى‌رود كه قسمت زيادى از بافت يا اندام سرطانى و بيمار شده است.
امروزه دانشمندان تلاش مى‌كنند قبل از هر نوع درمان، رشد بى‌رويه و كنترل نشده سلولى را متوقف كنند. اين اميد وجود دارد كه با دست يابى به رمزهاى درون سلولى بتوان دستورات سلولى را كنترل كرد و مانع از زياد شدن سلولهاى سرطانى شد.
پيشرفت‌هاى چشمگير علم پزشكى و علوم مرتبط با آن مانند ژنتيك و بيوشيمى اين نويد را مىدهند كه در آينده نزديك بيمارى سرطان ديگر يك بيمارى لاعلاج به شمار نخواهد آمد.
شبنم نوريان