روسیه و ترکیه؛ دست در دست هم برای دور زدن تحریم‌ها؟
۱۴۰۱ آبان ۱۴, شنبه
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه حدود سه ماه پیش در شهر ساحلی سوچی، کنار دریای سیاه میزبان همتای ترک خود رجب طیب اردوغان بود.
این دیدار زمانی انجام شد که بیش از پنج ماه از آغاز تجاوز نظامیان روسی به خاک اوکراین در ۲۴ فوریه می‌گذشت و کشورهای غربی تحریم‌های زیادی علیه روسیه اعمال کرده بودند.
اولیور مایر- روت، گزارشگر شبکه یک تلویزیون آلمان (ARD) در استانبول در گزارشی که شنبه، پنجم نوامبر (۱۴ آبان) در وب‌سایت "تاگس‌شاو" منتشر شد نوشته در حاشیه این دیدار، وزیر بازرگانی ترکیه با معاون نخست‌وزیر روسیه تفاهم‌نامه‌ای برای گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور امضاء کردند.
بنابر این گزارش در این تفاهم‌نامه که جزئیات آن فاش نشده ظاهرا توافق شده مبادلات مالی و بانکی دو طرف با روبل، پول ملی روسیه انجام شود.
نزدیکی به روسیه، بی‌اعتنایی به تعهدات به اتحادیه اروپا
منابع آگاه در اتحادیه اروپا گفته‌اند ترکیه مایل نیست این اتحادیه را در جریان توافق‌های خود با روسیه قرار دهد، اما اردوغان پس از بازگشت از سوچی اعلام کرد قرار است سطح مبادلات بازرگانی میان دو کشور به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ارتقاء یابد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این در حالی است که حجم مبادلات تجاری میان ترکیه با تمام ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ چیزی حدود ۱۳۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بیشتر نبوده است.
ظاهرا با وجود تحریم‌های غرب علیه روسیه به خاطر تجاوز به اوکراین، پوتین و اردوغان برای آینده برنامه‌های گسترده‌ای دارند.
به نظر می‌رسد رجب طیب اردوغان در گسترش مناسبات تجاری با روسیه، توافقنامه‌های گمرکی با اتحادیه اروپا را هم کاملا نادیده می‌گیرد.
روس‌ها جایگزین ایرانی‌ها در معاملات املاک ترکیه
به نوشته گزارشگر ARD ، تبلور گسترش روابط میان آنکارا و مسکودر همین مدت به نسبت کوتاه هم قابل مشاهده است؛ در مدت کوتاهی روس‌ها ۶۰۰ شرکت در ترکیه ثبت کرده‌اند و به جایگاه نخست خریداران خارجی ملک ارتقاء یافته‌اند.
در دو سال گذشته همواره ایرانیان در معاملات املاک در ترکیه و در میان خارجیان در صدر قرار داشتند. بر پایه داده‌های سازمان آمار ترکیه (TÜIK توئیک) روس‌ها از ماه آوریل این جایگاه را از آن خود کرده‌اند.
حضور شهروندان روسیه در بازار املاک ترکیه به صورتی جهشی چشمگیرتر شده و این روند همچنان ادامه دارد. روس‌ها در ماه آوریل بیش از دو برابر ماه قبل و در ماه مه فراتر از دو و نیم برابر ماه فوریه در ترکیه خانه خریده‌اند.
داد و ستد کالا میان ترکیه و روسیه از ماه اوت تقریبا دو برابر شده و فقط نقل و انتقال جاده‌ای از مسیر گرجستان تا ۳۰ درصد افزایش یافته است.
در مرز زمینی میان ترکیه و گرجستان تردید چنان افزایش یافته که آنکارا مجبور به توسعه تاسیسات گمرک در گذرگاه مرزی شده است. افزون بر این هر روز ۸۰ پرواز بین روسیه و ترکیه انجام می‌شود.
پس از تجاوز به اوکراین صادرات بسیاری از کالاها و محصولات صنعتی از کشورهای اروپایی به روسیه مشمول تحریم‌ها شده و مهم‌ترین شرکت‌های غربی به همکاری خود با روس‌ها خاتمه داده‌اند.
به این ترتیب مسکو بیش از پیش برای تامین نیازهای خود به کشورهایی روی می‌آورد که خود را ملزم به رعایت تحریم‌ها نمی‌بینند یا با دور زدن آن سود کلان می‌برند.
ترکیه در این کارها نقش فعالی بر عهده دارد و به نوشته گزارشگر ARD فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی ترکیه کار سرویس‌دهی و تعمیر ناوگان هواپیمایی غیرنظامی روسیه را بر عهده گرفته‌اند.
هشدار آمریکا و اروپا به شرکت‌های ترکیه
در واکنش به این گونه اقدام‌ها وزارت خزانه‌داری ایالات متحده ماه اوت به شرکت‌های ترکیه هشدار داد تجارت پنهانی با روسیه را متوقف کنند و مراقب عواقب آن باشند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اتحادیه اروپا نیز در هشتمین بسته تحریمی خود علیه روسیه که ابتدای ماه اکتبر تصویب شد پاراگرافی گنجانده که می‌تواند شرکت‌های ترکیه‌ای را با نگرانی‌ها و دردسرهای جدی روبرو کند.
در این پاراگراف تاکید شده اشخاص حقیقی و حقوقی و نهادهایی که تحریم‌ها علیه روسیه را دور می‌زنند و در بی‌ثباتی اوکراین سهیم می‌شوند مشمول تحریم خواهند شد.
همزمان با تصویب این تحریم‌ها برخی مقام‌های کمیسیون اتحادیه اروپا در سفر به آنکارا و در دیدار با وزیران دارایی و بازرگانی و رئیس بانک مرکزی ترکیه به صراحت ناخشنودی خود از ادامه همکاری با روسیه را بیان کردند و نسبت به پیامدهای آن هشدار دادند.
در ادامه این تحولات ظاهرا شرکت‌های ترکیه‌ای در همکاری خود با روسیه و کمک به دور زدن تحریم‌ها محتاط شده‌اند. با این حال مقام‌های ارشد اتحادیه اروپا همچنان هشدار می‌دهند اگر ترکیه به محور تجارت با روسیه تبدیل شود این کار به فعالیت و اعتبار شرکت‌های ترکیه‌ای لطمه‌های جدی می‌زند.