دیده‌بان حقوق بشر حکم مرتضوی را قدمی مثبت اما ناکافی دانست

سازمان دیده‌بان حقوق بشر، حکم انفصال دائم سعید مرتضوی از مشاغل قضایی و انفصال پنج ساله او از خدمات دولتی را "گامی به سوی اجرای عدالت اما ناکافی" دانست.

در بیانیه این سازمان غیردولتی از سیستم قضایی ایران خواسته شده ترتیبی اتخاذ کند تا مقاماتی که در صدور دستور برای بازداشت غیرقانونی معترضان مشارکت داشته‌اند، از پیگرد قضائی مصون نمانند.

در ژوئیه ۲۰۰۹، مجلس ایران کمیته ویژه‌ای را برای تحقیق در مورد وضعیت دستگیرشدگان پس از انتخابات تشکیل داد تا به بررسی اتهامات شکنجه و تضییع حقوق بازداشت شدگان بپردازد.

این کمیته در ژانویه ۲۰۱۰ گزارش داد که مرتضوی دادستان وقت تهران ادعا کرده به دلیل عدم ظرفیت کافی زندان اوین، دستور انتقال بازداشت شدگان را به کهریزک صادر کرده بود.

اما مقامات زندان اوین این امر را انکار کردند و گفتند که آنها آماده پذیرش بازداشت شدگان بودند.

کمیته ویژه مجلس سرانجام به این نتیجه رسید که تصمیم مرتضوی برای انتقال معترضان به کهریزک حتی اگر زندان اوین ظرفیت پذیرش آنان را نداشت، قابل توجیه نبود.

این کمیته عنوان کرد که مرتضوی مسئول مرگ امیر جوادی‌فر، محمد کامرانی و محسن روح الامینی است. همچنین نام علی اکبر حیدری‌فرد و حسن حداد دهنوی، دو تن از معاونان مرتضوی، به عنوان افرادی که در این امر مشارکت داشته‌اند ذکر شد.

پس از فاش شدن نقش سعید مرتضوی در فرستادن برخی از دستگیرشدگان اعتراضات سال ۸۸ به بازداشتگاه کهریزک، سازمان دیده‌بان حقوق بشر مکررا از مقامات ایرانی خواست تا به صورت علنی، تعداد و وضعیت تحقیقات کیفری رسمی در مورد نقش مرتضوی و دیگر مقامات عالی‌رتبه در ارتکاب جرایم وارده بر زندانیان کهریزک را اعلام کنند.

سارا ویتسون مسئول بخش خاورمیانه سازمان دیده‌بان حقوق بشر در این باره گفت: «اگر مقامات ایرانی شواهدی مبتنی بر مسئولیت و نقش مقامات ارشد در شکنجه یا مرگ زندانیان در بازداشتگاه دارند، باید اقداماتی بیش از صرفا کاهش فرصت‌های شغلی این افراد را انجام دهند. لازم است نشان دهند که مقاماتی که مسئول چنین شکنجه‌ یا مرگ‌هایی هستند می‏توانند جهت استیفای حق به دادخواهی و محاکمه کشیده شوند و بدین ترتیب هم خانواده‌های قربانیان را به اجرای عدالت قانع کرده و هم حضور ایران در مسیر اصلاحات حقیقی در خصوص حقوق بشر را به منصه ظهور رسانند.»

در جریان اعتراضات خیابانی سال ۱۳۸۸، تعدادی از بازداشت‌شدگان به دستور سیعد مرتضوی دادستان وقت تهران به بازداشتگاه ‌کهریزک منتقل شدند. حداقل سه نفر از این افراد به نام‌های محمد کامرانی، امیر جوادی‌فر و محسن روح‌الامینی در اثر شکنجه در این بازداشتگاه جانشان را از دست دادند.