ديدن از راه دست و گوش

بيش از ۱۰ هزار علاقه‌مند از ۱۱۴ غرفه‌ی نمايشگاه سايت سيتی Sight City (بيناشهر) ديدن كردند. نمايشگران از بيست كشور اروپايی، آمريكايی و آسيايی در این نمایشگاه شركت داشتند و تازه‌ها يا بهترساخته‌های خود را عرضه كرده بودند.

شعار نانوشته‌ی نمايشگاه امسال شناسايی شركت‌های كوچك‌تر بود، چون در حالی كه شركت‌های نامداری مانند "مارلاند" از آلمان و "كرتك" Caretech از اتريش حضور نداشتند، نمايشگران ناشناس بسياری از سراسر جهان برای عرضه‌ی ايده‌ها و دستگاه‌های خود به آلمان آمده بودند.

شركت كوچك "هارپو" از لهستان با مدرنيزه كردن ماشين‌های تحرير نابينايی و اتصال آنها به آی‌پد و آيفون، كمك‌ابزاری برای توانخواهانی تهيه كرده كه نابينا، ناشنوا و ناگويا هستند.

مخاطب آنچه توانخواه می‌نويسد را روی آی‌پد می‌خواند و پاسخ او را توانخواه بر روی كاغذ ماشين تحرير.
همين شركت دستگاه كپی‌ای نيز به بازار عرضه کرده كه بر روی كاغذهای ويژه، بخش‌های رنگی يا سياه يك كاغذ سفيد را طوری برجسته می‌كند كه نابينا بتواند آن را لمس كند. بدين ترتيب طرح‌ها، نقشه‌ها و نوشته‌ها به ساده‌ترين وجه در اختيار نابينا قرار می‌گيرد.

جی‌پی‌اس GPS تنها جهت‌ياب نيست

بسيار پيش آمده كه نابينايی در ايستگاه اتوبوس يا مترو منتظر خط است، كسی هم نيست كه از او بپرسد آيا روی سكو يا ايستگاه درست ايستاده يا خير. اكنون به كمك فرستنده‌ها و گيرنده‌هايی كه هركدام يك برچسب بيش نيستند، اين مشكل هم دست‌كم در اروپا در حال حل شدن است.

جمعی از شركت‌های كمك‌ابزار نابينايان به كمك برچسب‌های آراف‌آی‌دی RFID، يعنی همان فرستنده و گيرنده‌ها، ايستگاه‌های شهر هامبورگ را نشانه‌گذاری كرده‌اند. نابينايانی كه اين برچسب‌ها را خريده باشند، به محض نزديك شدن به ايستگاه‌ها صدای دستگاه كامپيوتری‌ای كه در آنجا نصب شده را می‌شنوند كه نام، مسير و شماره خط ايستگاه را اعلام می‌كند.

شركت‌های گوناگونی هم جز راهياب‌های عادی‌ای كه روی آيفون‌ها نصب هستند يا می‌شوند، راهياب‌هايی ويژه‌ی نابينايان را برنامه‌ريزی كرده‌اند. اين نرم‌افزارها مانند يك همراه صبور پرحوصله، پيوسته نابينا را از موضع خود و آنچه از فروشگاه‌ها، ديدنی‌ها و مكان‌های دولتی و تفريحی پيرامون اوست، آگاه و او را به مقصد دلخواهش راهنمايی می‌كند.

كارشناسان هم به فكر راهياب در مكان‌های بسته مانند درون ساختمان‌ها و راه‌های زيرزمينی افتاده‌اند كه هنوز در مرحله‌ی آزمايشی است.

همترازسازی توانخواهان با افراد ديگر

در زمينه‌ی عادی‌سازی وضع نابینایان و همتراز ساختن آنان با افراد ديگر، كارشناسان كوشيده‌اند جهان نابينايان را به جهان عادی و برعكس نزديكتر كنند.

برای نمونه چاپگرهای نابينايی چند شركت نامدار از جمله "آمريكن ترموفورم" american thermoform در كنار آنچه به خط نابينايی چاپ می‌كنند، همان را به خط عادی نيز می‌نويسند. به اين ترتيب نابينا و بينا به ويژه در آموزشگاه‌ها هر دو می‌توانند از كتابها، برشورها و امثال آن استفاده كنند.

دستگاه‌های يادداشت‌بردار الكترونيك هم هركدام دارای مانيتور كوچكی شده‌اند كه دو طيف يادشده همزمان بتوانند مطالب آن را بخوانند و با آن كار كنند.

كمك‌ابزارهای غير كامپيوتری در نمايشگاه كامپيوتر

گرچه "سايت سيتی" ويژه‌ی دستگاه‌ها و دستاوردهای كامپيوتری است، ولی هر سال چندين غرفه مانند "شركت كمك ابزارهای نابينايی هانوفر" يا شهر درسدن نيز به آنجا می‌آيند كه تسهيلات روزمره و وسايل ديگر نابينايی را عرضه می‌كنند.

شركت "سوارفسكی" از جمهوری چك، عصاهای گوناگون عرضه كرده و شركت‌های "پلكس‌تاك" Plextalk و "هيومان‌ور" Humanware از ژاپن و كانادا دستگاه‌های پخش و ضبط صوت حرفه‌ای. شركت اسپانيايی "اونس" ONCE بازی‌هايی را به نمايش گذاشته بود كه برای نابينايان آماده شده‌اند و چند انتشاراتی مانند "آرگون" Argon و "ديدنی ديگر" anders sehen از آلمان نيز كتابهای تازه‌ی نابينايی و شنيداری را با خود آورده بودند.

نهادها و شركت‌های خدماتی مانند آموزشگاه‌های حرفه‌ای نابينايان و يك شركت بيمه‌ياب نيز برای شناساندن رشته‌های كاری خود غرفه‌هايی داشتند.

برنامه‌های فوق‌العاده در كنار نمايشگاه نيز مانند هر سال بر پا بودند. پروفسور شراگه Schrage از شهر كلن آلمان درباره‌ی بيماری‌های گوناگون چشم و راه‌های تازه‌ی درمانی سخنرانی كرد و چند سخنران دیگر طی نشست‌هايی از امكان و موقعيت شغلی برای توانخواهان گفتند.

نيروی انسانی فراوان

از ايران هم "خانه‌ی نور" كه وابسته به توانخواهان جانباز است، در نمایشگاه شركت كرده بود. تنها دستگاه تازه‌ی اين غرفه يك "مكان‌ياب" بود كه آن هم گونه‌ی آزمايشی قديمی همان چيپ های آراف‌آی‌دی RFID بود كه پيشتر گفته شد. هرچه دستگاه و تسهيل در غرفه‌ی ايران معدود بود، در عوض نيروی انسانی وطنی فراوان ديده می‌شد.

نمايشگاه "سايت سيتی" كه امسال از ۲۴ تا ۲۶ آوريل (۵ تا ۷ ارديبهشت) برپا بود، نسبت به سالهای پيش علاقه‌مندان بيشتری را به سوی خود كشاند. هر چند در زمينه‌ی داده‌پردازی و كمك‌ابزارهای كامپيوتری، دستگاه يا نرم افزار كاملاً تازه‌ای عرضه نشده بود، ولی نمايشگران با ايده‌های نو برای نزديكتر كردن طيف نابينا و بينا به يكديگر جلوه‌ی ويژه‌ای به نمايشگاه امسال بخشيدند.

نمايندگان برگزاركننده‌ی نمايشگاه اطمينان دادند كه سال آينده "سايت سيتی" در سطحی وسیع‌تر و بهتر از امسال برپا خواهد شد.