دور دوم انتخابات؛ رقابت سرنوشت‌ساز؟
۱۳۸۷ اردیبهشت ۶, جمعه
رای گیری دور دوم انتخابات در تهران و ۲۰ استان دیگر از ساعت ۸ بامداد امروز، جمعه ششم اردیبهشت آغاز شد. مطابق معمول در شهرهای بزرگ حضور اکثریت رای دهندگان در پای صندوق‌های رای از بعد از ظهر شروع میشود و برگزارکنندگان انتخابات مجبور خواهند شد مدت رای‌گیری را تمدید کنند. مقام‌های ارشد حکومت از دقایقی پس از شروع رای‌گیری، در حوزه‌ها حضور یافتند تا با رای دادن مردم را به مشارکت بیشتر تشویق کنند. به دنبال آیت‌الله علی خامنه‌ای که رای خود دقایقی پس از ساعت ۸ صبح به صندوق سیاری در جماران سپرد، رئیس قوه‌ی قضاییه و رئیس مجلس خبرگان نیز ساعتی بعد در رای‌گیری شرکت کردند. رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد، همراه با جمعی از اعضای دولت، رای خود را ساعت ده صبح در مسجد امام صادق در منطقه‌ی صادقیه به صندوق انداختند.
صبح امروز، ششم اردیبهشت، علیرضا افشار رئیس ستاد انتخابات کشور در یک گفتگوی تلویزیونی، با اشاره به تجربه‌ی حضور دیرهنگام مردم در پای صندوق‌ها، به درازا کشیدن زمان رای‌گیری را باعث به تعویق افتادن شمارش آرا و اعلام نتایج انتخابات دانست و از رای‌دهندگان خواست رای خود را زودتر به صندوق‌ها بریزند. با این همه مسئولان وزارت کشور ابراز امیدواری کرده‌اند نتایج دور دوم انتخابات حداکثر تا ۴۸ ساعت پس از پایان رای‌گیری اعلام شود. در دور اول حدود یک سوم رای دهندگان تهرانی پس از پایان مهلت قانونی پای صندوق‌ها حاضر شدند.
دور اول انتخابات هشتمین دوره‌ی مجلس در تهران و شهرهای بزرگ با استقبال زیادی روبرو نبود. در مورد علت این عدم استقبال، نظرات متفاوتی از سوی کارشناسان و گروههای سیاسی ابراز شده است. اصلاح‌طلبان رد صلاحیت بسیاری از کاندیداهای شناخته‌ی خود را از دلیل‌های اصلی این امر ذکر می‌کنند و برخی از منتقدان دلسردی و تردید مردم، به ویژه قشر متوسط و تحصیل‌کردگان، در موثر بودن آراءشان را از دلایل کاهش مشارکت آنها عنوان می‌کنند.
یکی از علت‌هایی که تقریبا همه، و حتا مسئولان برگزاری انتخابات، بر سر آن توافق دارند محدودیت‌هایی است که در این دوره برای تبلیغات انتخاباتی اعمال شده. بر اساس قانونی که در ابتدای کار مجلس هفتم به تصویب رسید استفاده از پوستر، عکس‌و هر گونه مواد تبلیغاتی بزرگ و چسباندن آنها به در و دیوار ممنوع می‌باشد. وزیر کشور مصطفی پورمحمدی که در فاصله‌ی دو دور انتخابات برکنار شده، پیش از برگزاری دور اول در این باره گفته است «مسلما روش جديد تبليغات شور و نشاط انتخاباتي را پائين مي‌آورد.» به رغم این او ابراز اميدواري كرده بود با به‌كارگيري روش‌هاي نوين استقبال خوبي از انتخابات شود.
تبلیغات بهتر از دور نخست
آنچه در روزهای گذشته در تهران و برخی دیگر از حوزه‌ها به چشم می‌خورد عمل کردن به توصیه‌ی پورمحمدی و بهره‌گیری از روش‌های تازه‌ی تبلیغاتی مانند پیام‌های کوتاه تلفنی است. یکی دیگر از این روش‌ها استفاده از پارچه‌نویس‌های بزرگ با اسامی نامزدان است که با قانون جدید مطابقت ندارد. ظاهرا مسئولان برای جلب مشارکت بیشتر مردم که معمولا در دور دوم کمتر در رای‌گیری شرکت می‌کنند چشم بر برخی از تخلفات پوشانده‌اند. در اکثر مناطق تهران، حتا روز پنجشنبه، و در برخی از نقاط تا روز جمعه نیز پارچه‌نویس‌هایی که مردم را به رای دادن به این یا آن کاندیدا تشویق می‌کنند به چشم می‌خورد. عجیب این که در بسیاری از مناطق، به ویژه در غرب، شمال و مرکز شهر اکثریت این پارچه‌نویس‌ها نام کاندیداهای اصلاح‌طلب را برخود دارند که در دور اول هیچ یک از نامزدانشان به مجلس راه نیافته‌اند. این جناح نتایج دور اول را شبهه‌دار خوانده و اعتراض‌های شدید اما بی‌نتیجه‌ای نسبت به نحوه‌ی شمارش و اعلام آراء در تهران ابراز داشته است.
در تهران و بر پارچه‌هایی که اغلب امضای «جمعی از خانواده‌ی شهدا» یا «خانه‌ی کارگر» را پای خود دارند نام چند کاندیدا بیشتر به چشم می‌خورد. اینان، از جمله مجید انصاری، اسحاق جهانگیری، الیاس حضرتی، محمد قمی، علیرضا محجوب و سهیلا جلودارزاده نامزدانی هستند از مردم درخواست میشود به آنها رای دهند. این افراد قرار است در صورت راه یافتن به مجلس هشتم نقش اصلی را در سازماندهی و هدایت اقلیت اصلاح‌طلب ایفا کنند. در میان پلاکاردها و پارچه نویس‌هایی که برخلاف قانون تبلیغات به در و دیوار و چراغ‌های برق وصل شده‌اند تبلیغ برای نامزدان اصولگرایان نیزکم نیست. هر چند به اعتقاد اصلاح‌طلبان، این جناح با بهره‌گیری از امکانات و رسانه‌های دولتی، و آرای سازماندهی شده نیاز چندانی به تبلیغات ندارد.
دور دوم انتخابات برای تعیین ۸۲ نماینده در ۵۴ حوزه‌ی انتخاباتی برگزار میشود. این تعداد که پیش از این ۸۱ کرسی اعلام شده بود، که با باطل شدن آرای نفر دوم یکی از حوزه‌های زابل در آخرین ساعت‌های پیش از شروع تبلیغات، یک کرسی بیشتر شد. به این ترتیب امروز، ۱۶۴ نامزد در ۲۱ استان برای تصاحب کرسی‌های باقیمانده مجلس هشتم رودرروی هم قرار گرفته‌اند. با توجه به ترکیب نمایندگان انتخاب شده در دور اول و گرایش‌های سیاسی متفاوت نامزدان باقیمانده، امروز می‌تواند برای تمام جناح‌ها و گرایش‌های سیاسی روزی سرنوشت ساز باشد. گرچه کسب اکثریت کرسی‌ها توسط گروههای مختلف اصولگرا پیشاپیش قطعی است، پرسش اصلی تعداد نمایندگان اصلاح‌طلب و اصولگرایان طرفدار دولت است؛ در حالی که اصلاح‌طلبان به داشتن اقلیتی قدرتمند رضایت داده‌اند، بعید نیست حامیان دولت در کسب اکثریت قاطع کرسی‌ها مجلس هشتم ناکام بمانند.
بهزاد کشمیری‌پور