خاتمی: حکومت هویت خود را در ستیز با آمریکا وغرب تعریف می‌کند
۱۴۰۲ آذر ۲۱, سه‌شنبه
رئیس دولت اصلاحات روز گذشته دوشنبه ۲۰ آذر (۱۱ دسامبر) در جمع مشاوران خود، با اشاره به رویداد ۱۶ آذر ۱۳۳۲ (روز دانشجو) و ورود نیروهای نظامی به دانشگاه تهران و کشته شدن سه دانشجو گفت: «شخصیت‌های برجسته‌ای مثل مرحوم دکتر سیاسی، رئیس وقت دانشگاه، حتی در هیأت دولت کودتا با این اقدام به شدت مخالفت کرد و در دفاع از هویت و استقلال دانشگاه کنار دانشگاهیان و دانشجویان قرار گرفت؛ حال آن که ما امروز چنین رفتاری را از مدیریت دانشگاه‌ها نمی‌بینیم و آنها نه تنها از هویت و استقلال دانشگاه دفاع نمی‌کنند بلکه حتی سعی می‌شود ذیل سیاست‌های امنیتی-نظامی در دانشگاه‌ها عمل کنند.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
از نظر خاتمی، نتیجه اعمال این سیاست‌ها، ایجاد محدودیت‌هایی، چون اخراج یا ممنوع التدریسی استادان دانشگاه‌ها و تعلیق یا ممنوع التحصیلی دانشجویان و برخورد‌های دیگری مثل بازداشت و محرومیت از حقوق دانشجویی شده است.
او تصریح کرد که حاکم شدن سیاست‌های امنیتی- نظامی بردانشگاه‌های کشور پیامد‌های خطرباری برای امروز و آینده ایران دارد.
رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پیشین ایران می‌گوید، در سطح حاکمیت، تفاوت حکومت گذشته و کنونی در این است که "امروز حکومت، هویت خود را فقط در ستیز با آمریکا و غرب تعریف کرده است".
بیشتر بخوانید: مهاجرت بی‌بازگشت نخبگان از ایران و "بی‌خیالی" مسئولان
خاتمی می‌گوید: «امروز در موقعیتی قرار گرفته‌ایم که اگر نگوییم اکثریت مردم خواستار تنش‌زدایی در روابط با آمریکا هستند، لااقل می‌توان گفت که از سیاست‌های خارجی موجود و غرب‌ستیزی هزینه‌زای حکومت ناراضی هستند، همچنان که از سیاست‌های داخلی نیز ناراضی هستند.»
بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره فرار مغزها در ایران
به گفته خاتمی: «امروز حرمت دانشگاه رعایت نمی‌شود و به علت غلبه نگاه امنیتی-نظامی، استقلال این نهاد و نقش دانشگاهیان در توسعه‌ی همه جانبه کشور خدشه‌دار شده است. این نوع رویکرد و سیاست‌گذاری امنیتی و این نحوه اداره دانشگاه نتیجه‌ای جز ایجاد و گسترش ناامیدی در میان دانشجویان و استادان و طبیعتا افزایش فرار مغزها ندارد. این وضعیت کشور را با مسایل متعدد دیگری روبرو می‌کند.»
"علت فرار نخبه‌ها، حضور پخمه‌ها در عرصه‌های مختلف کشور است"
در ارتباط با فرار مغزها از کشور، جامعه‌شناس تقی آزاد ارمکی به روزنامه "هم‌میهن" گفته است به دلیل مهاجرت‌ها بحران نیروی کار در انتظار کشور است.
این استاد دانشگاه تهران معتقد است، "جامعه ایران به لحاظ اقتصادی و اجتماعی بیمار است"، اما می‌گویند که نخبه صرفاً به دلیل اقتصادی مهاجرت می‌کند، در حالی که اولین علت مهاجرت نخبگان از کشور دلیل اقتصادی نیست.
آزاد ارمکی می‌گوید: «نخبه‌ها به این دلیل از کشور ما مهاجرت می‌کنند که در خیلی از عرصه‌ها، پخمه‌ها حضور و نفوذ دارند و جای نخبه‌ها را پخمه‌ها و شبه‌نخبه‌ها گرفته‌اند.»
بیشتر بخوانید: ایران؛ شهروندانی که می‌روند، مهاجرانی که می‌آیند
این جامعه‌شناس با اشاره به این‌که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های معتبر کشور به عنوان نیروی متخصص به کار گرفته نمی‌شوند گفت که نهادها و سازمان‌ها از داخل احزاب وابسته به خود و مناسبات شخصی خود نیرو استخدام می‌کنند: «تعداد بالایی از افراد به‌عنوان متخصص روابط بین‌الملل در دانشگاه‌ها تربیت می‌شوند اما وزارت امورخارجه از آنها به‌عنوان سفیر و نماینده ایران در خارج از کشور استفاده نمی‌کند؛ جای این افراد را فرزندان و وابستگان افراد می‌گیرند؛ در همه وزارتخانه‌ها وضعیت چنین است.»
بدبینی حکومت به نخبگان
از نظر این جامعه‌شناس، مسئله دیگر، بدبینی نسبت به نخبه‌ها در کشور است: «هر کس در این کشور باسوادتر است غرب‌زده‌تر تلقی می‌شود. هر که منتقدتر است، خائن‌تر تلقی می‌شود؛ افرادی که تابع هستند محبوب شده و صاحب جایگاه می‌شوند. به رؤسای دانشکده‌های کشور نگاه کنید تا به شرایط پی ببرید.»
بیشتر بخوانید: فرار مغزها به آلمان؛ ایران و ترکیه در رأس
آزاد ارمکی معتقد است: «وقتی جامعه‌ای انسجام اجتماعی خود را از دست می‌دهد و قدرت و محبوبیت و کارآمدی مطلوب ندارد، نیروهای خود را بیرون می‌ریزد. علت اصلی مهاجرت عدم چسبندگی نظام اجتماعی به نظام سیاسی و فرهنگی است. متخصصین التماس می‌کنند که از دانش و مهارت آنها استفاده شود اما این کار را نمی‌کنند.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
کارشناسان می‌گویند، در ایران همبستگی اجتماعی، سازگاری اجتماعی و فرهنگی، اخلاق عمومی و... دچار افول شده و همین یکی از دلایل مهاجرت روزافزون نخبه‌ها و افراد عادی است.