توموتراپی، روشی جدید در درمان سرطان
۱۳۸۶ بهمن ۱۸, پنجشنبه
در اشعه‌درمانی، نه تنها سلول‌های سرطانی، بلکه سلول‌های سالم بیمار نیز به ناچار اشعه دریافت میکنند. اما اختراع دستگاهی جدید این نقیصه را تا حدود زیادی برطرف کرده است. در درمان با این دستگاه از روشی جدید به نام «توموتراپی» استفاده می‌شود. این روش، مدرن‌ترین شیوه‌ی اشعه‌درمانی در سطح جهان است.
کشور آلمان یکی از کشورهایی است که در آن از این روش استفاده می‌شود. هم‌اکنون در شهرهای هامبورگ، هایدلبرگ، اسن، بن و مونیخ از دستگاه توموتراپی برای درمان مبتلایان به سرطان استفاده می‌شود.
شهر مونیخ آلمان یکی از شهرهایی است که در آن از روش توموتراپی در درمان سرطان استفاده می‌شود. دستگاه توموتراپی در یکی از کلینیک‌های دانشگاهی مونیخ مورد استفاده قرار می‌گیرد و ارزش آن معادل سه و نیم میلیون یورو است. این دستگاه را انجمن پژوهشی آلمان خریداری کرده و در اختیار کلینیک مزبور قرار داده است.
مراحل ترموتراپی
دستگاه توموتراپی یکی از دستاوردهای جدید فیزیک پزشکی است. پتر کنویشارک، متخصص فیزیک پزشکی کلینیک وابسته به دانشگاه صنعتی مونیخ در مورد نحوه‌ی کاربرد دستگاه می‌گوید: «در داخل این دستگاه، در اصل یک دستگاه توموگرافی کامپیوتری و یک شتابدهندهی خطی تعبیه شده است. این دستگاه را میتوان به یک دستگاه توموگرافی کامپیوتری تشبیه کرد که به جای لوله‌ی عبور دهنده‌ی اشعه‌ی ایکس، یک شتابدهندهی خطی کوچک پیرامون بیمار می‌چرخد. شدت شتابدهندهی خطی با توجه به دستور پزشک تنظیم می‌شود. با بکارگیری همزمان شتابدهندهی خطی و توموگراف کامپیوتری میتوان اشعه را فقط به قسمت مورد نظر در بدن بیمار تاباند.»
وجه تمایز روش توموتراپی با دیگر روش‌ها نیز همین است. یعنی بیمار درست در محل تومور اشعه می‌گیرد و نقاط دیگر بدنش از تابش اشعه و عوارض آن در امان می‌ماند. ابتدا بیمار را تحت تابش اشعه‌ی رونتگن قرار می‌دهند و بعد بر روی قسمت‌هایی که قرار است توموتراپی گردد، نقاط یا دوایری کشیده می‌شود.
دستگاه توموتراپی شبیه یک دستگاه معمولی توموگرافی کامپیوتری است. حلقه‌ای از جنس آهن دارد که قطرش سه متر است. مریض به وسط این حلقه رانده می‌شود و با بسته شدن دریچه‌های آهنی، بیمار کاملا فیکس و ثابت شده و نمی‌تواند حرکت کند.
پتر کنویشاورک در ادامه توضیحات خود درباره این روش می‌گوید: «درست قبل از شروع توموتراپی، از بیمار سی تی اسکن (اسکن کامپیوتری) گرفته می‌شود. بعد این اسکن را با اسکنی که قبلا گرفته شده مقایسه میکنند. اگر با هم فرق داشت، وضعیت بیمار و دستگاه تصحیح می‌شود.»
کمک‌تراپیست جلوی کامپیوتر می‌نشیند و بیمار را زیر نظر دارد. چندین دوربین از جهات مختلف از بیمار عکس‌برداری میکنند. در وهله‌‌ی اول به نظر نمی‌آید که دوربین‌ها متحرک باشند. بیمار نمی‌تواند حرکت کند و عکس‌ها هم در سکوت گرفته می‌شود. موقعیت سنجیده می‌شود و اگر هیچ مشکلی وجود نداشت و همه چیز درست تنظیم شده بود، درمان آغاز می‌شود.
عوارض جانبی این روش کمتر از سایر روش‌هاست
کنویشاورک با اشاره به پژوهشهای انجام شده، خاطرنشان می‌سازد: «ما از تجارب زیادی که در معایناتمان بدست آوردیم، می‌دانیم که تومورها تمایل زیادی برای حرکت و جابجایی در بدن بیمار دارند. نه تنها این امکان وجود دارد که موقعیت مریض بر روی تخت صحیح نباشد، بلکه ممکن است که تومور در بدن او جابجا شود. مثلا در کارسینومای پروستات، بسته به میزان پر بودن مثانه و رکتوم (قسمت انتهایی روده‌ی بزرگ)، این امکان به وجود می‌‌آید. پزشک پیش از شروع درمان، این جابجایی‌های کوچک را ملاحظه کرده و اگر لازم بود، محل تعیین شده برای تابش اشعه را وسیع‌تر می‌کند.»
به اعتقاد متخصصان و کارشناسان، عوارض جانبی این روش بسیار کمتر از سایر روش‌ها است. بخصوص در تومورهای سر و گردن، زیان وارده به مریض به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.