تصاویر تاریخی اکتشاف "طلای سیاه یا بلای سیاه" در ایران

بیش از صد سال از روزی که در ایران نفت کشف شد می‌گذرد.

وسایل حفر و اکتشاف نفت نسبت به وسایل مدرن امروزی، ابتدایی به نظر می‌رسند.

اولین چاه نفت خاورمیانه در مسجد سلیمان حفر شد که در سال ۱۲۸۷ به نفت رسید.

در طول بیش از صد سال گذشته درباره این‌که کشف نفت به مدرن شدن ایران کمک کرده است یا یکی از عوامل کند شدن روند دموکراسی در ایرن بوده مطالب زیادی نوشته شده است.

به عنوان نمونه در کتاب "طلای سیاه یا بلای سیاه" نوشته ابولفضل لسانی به نقل از سیاستمداری فرانسوی آمده: «ارزش یک قطره نفت مساوی با ارزش یک قطره خون است.»

در کتاب دیگری با نام "خواب آشفته نفت" به قلم محمدعلی موحد دراین‌باره آمده: «کشور صادر‌کننده نفت در دایره اقتصادی واحدی محصور می‌ماند. حوزه‌های دیگر اقتصاد بهره زیادی از صنعت نفت نمی‌برند، قدرت اشتغال‌زایی آن نیز اندک است. در چنین کشوری دولت به رانت خواری معتاد می‌شود.»

نویسنده کتاب "خواب آشفته نفت" می‌نویسد: «در چنین شرایطی قشر متحرک و فعال جامعه ضرورتی برای تقلا در جهت پیدا کردن منابع دیگر درآمد احساس نمی‌کند. قشرهای اجتماعی هر چه فاصله‌شان از دولت بیشتر می‌شود، نصیب کمتری دریافت می‌دارند. راهیابی به دستگاه دولت تنها راه دستیابی به ثروت می‌شود.»

در گزارشی که پیش از این در روزنامه "اعتماد" منتشر شده به نقل از یکی از کارگران قدیمی شرکت نفت ایران آمده: «کاش نفت نداشتیم، کاش این چاه مسجدسلیمان هیچ‌وقت نمی‌جوشید، شاید می‌شد روی پای خودمان بایستیم. شاید اوضاع‌مان بهتر بود.»

در طول صد سال گذشته دولت‌های مختلف ایران سعی داشته‌اند وابستگی اقتصادشان را به درآمدهای نفتی از بین ببرند که در عمل موفق به انجام چنین کاری نشده‌اند.