بازی پاکستان علیه آمریکا با برگ چین؟

ایالات متحده آمریکا از مدت‌ها پیش ارتش و سازمان اطلاعاتی پاکستان را متهم می‌کند که در مقابله با تروریست‌هایی که در مناطق مرزی این کشور مستقر هستند قاطعانه عمل نمی‌کنند. در این میان از احتمال پشتیبانی و همکاری بخشی از نظامیان و تشکیلات اطلاعاتی پاکستان با گروه‌های تروریستی، به ویژه شبکه حقانی، متحد القاعده و طالبان نیز سخن در میان است.

هفته‌ی گذشته مایک مولن، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، سازمان اطلاعات پاکستان (آی اس آی) را متهم به دست داشتن در طراحی یک حمله تروریستی به سفارت این کشور در کابل کرد. او همچنین شبکه حقانی را بازوی عملیاتی "آی اس آی" خواند.

 تهدید به عملیات مستقل در خاک پاکستان

اظهارات مایک مولن که از سوی شمار دیگری از مقام‌های ارشد آمریکایی نیز تکرار می‌شود با واکنش‌های شدید محافل سیاسی، نظامی و رسانه‌های پاکستانی روبرو شده است. واشنگتن ارتش پاکستان را متهم می‌کند در مقابله با تروریست‌های مستقر در این کشور، از جمله شبکه حقانی که گفته می‌شود در مناطق مرزی شمال وزیرستان  مستقر و مخفی شده‌اند قاطعانه عمل نمی‌کند.
آمریکا می‌گوید گروه حقانی برای استقرار در مناطق مرزی افغانستان از حمایت تشکیلات امنیتی پاکستان برخوردار است و از آنجا عملیات تروریستی در خاک این کشور را سازماندهی می‌کند. واشنگتن تهدید کرده در صورتی که اسلام‌آباد علیه این تروریست‌ها اقدام موثری انجام ندهد نظامیان آمریکایی بدون هماهنگی با پاکستان وارد عمل خواهد شد.

هشدار محتاطانه‌ی پاکستان

احمد شجاع پاشا رئیس "آی اس آی"، به واشنگتن هشدار می‌دهد از انجام عملیات نظامی زیر عنوان مبارزه با تروریسم در خاک پاکستان خودداری کند. خبرگزاری رویترز روز جمعه (۸ مهر، ۳۰ سپتامبر) نوشت، پاشا چنین عملیاتی را غیرقابل قبول خوانده و تهدید کرده "ارتش پاکستان در موقعیتی هست که بتواند به عملیات متقابل دست برند." در عین حال رویترز به نقل از رسانه‌های محلی از قول پاشا می‌نویسد، دولت پاکستان اجازه نخواهد داد روابط دو کشور چنان لطمه بخورد که امکان بهبود آن از میان برود.

کماندوهای آمریکایی در ماه مه سال جاری موفق شدند رهبر القاعده، اسامه بن‌لادن را که بیش از پنج سال مخفیانه در پاکستان زندگی می‌کرد به قتل برسانند. واشنگتن مقام‌های پاکستانی را در جریان این عملیات قرار نداده بود. بی‌اعتمادی به ارتش و سازمان امنیت پاکستان از آن زمان آشکارتر شد و سرآغاز دورانی بود که یکی از پرتنش‌ترین دوران روابط دو کشور محسوب می‌شود.

معاون نخست وزیر چین در اسلام‌آباد

نخست وزیر پاکستان رضا یوسف گیلانی نیز به آمریکا هشدار داده از حمله‌ی یک جانبه‌ی نظامی علیه گروه‌های تروریستی در خاک این کشور خودداری کند. او می‌گوید چنین عملیاتی به معنای نادیده گرفتن تمامیت ارضی پاکستان و "غیرقابل پدیرش" خواهد بود. خبرگزاری فرانسه به نقل از نشریه‌ی محلی "اکسپرس تریبون" می‌نویسد احمد شجاع پاشا در دیدار اخیر خود با دیوید پترائوس رئیس سازمان "سیا" به صراحت نسبت به واکنش متقابل در برابر عملیات نظامیان آمریکایی هشدار داده است.
با تیره شدن رابطه با آمریکا، به نظر می‌رسد که پاکستان در تلاش است روابط خود را با چین استحکام بیشتری ببخشد. روز دوشنبه، ۴ مهر، منگ جیانژو معاون نخست وزیر چین برای یک اقامت دو روزه و دیدار با رهبران پاکستان وارد اسلام‌آباد شد. ناظران معتقدند این سفر و به ویژه نحوه‌ی استقبال رسمی از منگ جیانژه پیام روشنی برای آمریکا را در برداشته است.

"ابرقدرت آینده در کنار پاکستان"؟

وزیرکشور پاکستان، رحمان مالک، چین را دوست دوران بحران خواند و گفت، پکن در بدترین شرایط نیز در کنار ما خواهد بود. روزنامه پاکستانی اکسپرس تریبون به نقل از مقام‌های دیپلماتیک و نظامی می‌نویسد، اسلام‌آباد از ابتدای سال جاری میلادی در صدد است در مورد یک ائتلاف دفاعی شرقی با چین به توافق برسد. بنابر این گزارش پاکستان قصد دارد از این طریق به جهان نشان دهد که این کشور تنها نیست و یک ابرقدرت آینده را در کنار خود دارد.

ناظران معتقدند چین در نزدیکی با پاکستان جانب احتیاط را رعایت می‌کند زیرا هند و آمریکا به لحاظ اقتصادی و موقعیت جعرافیایی و بین‌المللی، برای پکن از اهمیت بیشتری برخوردارند. ظاهرا آمریکا نیز تمایل ندارد به تنش میان واشنگتن و اسلام‌آباد دامن بزند. روزنامه واشنگتن پست به نقل از یکی از همکاران پنتاگون که نخواسته نامش فاش شود گفته است اظهارات مایک مولن در مورد نقش آی اس آی در حمایت از تروریسم، یا تفسیری که از آن شده اغراق‌آمیز بوده و هنوز شواهد محکمی در این مورد به دست نیامده است.

سرنخ ترور برهان‌الدین ربانی در پاکستان

در روزهای گذشته مقام‌های ارشد نظامی پاکستان گردهم آمدند تا یک ‌پارچگی در میان نظامیان این کشور را به نمایش بگذارند. روز پنجشنبه، ۷ مهر نیز سران تشکل‌های سیاسی پاکستان با مقام‌های دولت دیدار کردند تا به بررسی اوضاع جاری و اتهام‌های آمریکا بپردازند. خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا از قول منابع محلی گزارش می‌دهد به این منظور شخصیت‌های سیاسی در "كنفرانسی به ریاست نخست وزیر پاكستان و با حضور فرماندہ نیروی زمینی ارتش، فرماندہ ستاد مشترك ارتش و رییس كل سازمان اطلاعات این كشور که شب جمعه، ۷ مهر درمحل كاخ نخست وزیری برگزار شد" شرکت کردند.

به گزارش ایرنا در قطعنامه پایانی این کنفرانس "بر ھمبستگی ملت و دولت در مقابل ھر گونه اقدام علیه منافع ملی پاكستان" و "بر حمایت كامل از اقدامات ارتش پاكستان برای دفاع از منافع ملی كشور" تاکید شده است. همزمان با انتشار این گزارش حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان اعلام کرد تحقیقات اولیه در مورد ترور برهان‌الدین ربانی، رئیس جمهوری پیشین و رئیس شورای صلح افغانستان نشان می‌دهد افرادی که در شهر کویته پاکستان مستقر هستند در این ترور دست داشته‌اند. کرزی از مقام‌های پاکستان می‌خواهد برای دستگیری این افراد با کابل همکاری کنند.

BK/AJ