ایمن تا پایان فصل سرما
۱۳۸۹ آبان ۲۸, جمعه
جواد دهقانان متولد سال ۱۳۵۰در تهران است. وی در دانشگاه تهران رشته پزشکی را به پایان رسانده و برای گذراندن دوره تخصص گوش‌وحلق و بینی به آلمان سفر کرده است. دکتر دهقانان که در حال حاضر در بیمارستانی در شهر بن مشغول کار است در برنامه مشاوره پزشکی این هفته پرسش‌های در مورد بیماری سرماخوردگی پاسخ داده است و توصیه‌هایی برای تقویت سیستم ایمنی دارد.
آقای دکتر دهقانان، خانم ۳۱ ساله‌ای از بیرجند نوشته‌اند که شنیده است در خارج آغاز فصل سرما مردم قرص‌هایی می‌خورند که باعث می‌شود تاپایان فصل زمستان سرما نخورند. شما چنین قرص‌هایی می‌شناسید؟
بله و خیر. دسته‌ای از قرص‌ها که از مشتقات گیاهی تهیه می‌شوند تقویت کننده سیستم ایمنی هستند و در داروخانه‌ها یافت می‌شوند. شرکت‌های دارویی مختلفی آنها را تولید می‌کنند و خیلی‌ها هم آنها را مصرف می‌کنند.
این قرص‌های گیاهی سیستم ایمنی را در برابر حمله ویروس‌ها و باکتری‌ها تقویت می‌کنند اما ایمنی نمیدهد. یعنی اینطور نیست که اگر یک بسته از این قرص‌ها مصرف کردید تا آخر فصل زمستان دیگر سرما نخورید. من فکر می‌کنم در ایران هم این قرص‌ها پیدا می‌شوند اما توصیه می‌کنم که ابتدا با پزشک خانواده مشورت شود و در صورت توصیه پزشک مصرف شوند.
سوال شده است که واکسن سرماخوردگی چیست؟
ببینید، سیستم ایمنی بدن در مواجه با عوامل خارجی، از جمله ویروس‌ها و باکتری‌ها، آنتی‌بادی ترشح می‌کنند. این آنتی‌بادی تا مدتی در بدن باقی می‌مانند. هنگام حمله بعدی همان عوامل خارجی، بدن مقاومت بهتری نشان میدهد. واکسن سرماخوردگی ویروس ضعیف شده بیماری سرماخوردگی است که موجب تولید آنتی‌بادی در بدن می‌شود.
در نتیجه فرد در برابر بیماری سرماخوردگی مقاومت بهتری از خود نشان میدهد. اما از آنجا که ویروس‌های سرماخوردگی مرتب تغییر شکل میدهد و بعد به سرعت منتشر می‌شود هر سال باید واکسن جدیدی علیه آنها ساخته شود. در نتیجه برای پیشگیری از سرماخوردگی هر سال باید دوباره واکسن زد.
آقایی از مازندران نوشته‌اند دخترشان مرتب سرما می‌خورد و هر بار تا پنی‌سیلین نزند خوب نمی‌شود. این آقا پرسیده‌اند، آیا پنی‌سیلین برای بدن مضر است؟
پنی‌سیلین نوعی آنتی‌بیوتیک است. استفاده مکرر از آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد مقاومت می‌کند به طوری که در صورت ابتلا به بیماری مشابه، دیگر خوب جواب نمیدهد. این آنتی‌بیوتیک‌ها در عین حال خود تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن هستند. پنی‌سیلین در درمان بیمارهای ویروسی سرماخوردگی موثر نیست.
این آنتی‌بیوتیک زمانی تجویز می‌شود که تب بالا، عفونت لوزه، خلط چرکی یا عفونت سینوزیت دیده شود. در آلمان هم ما پنی‌سیلین تجویز می‌کنیم البته نه به صورت آمپول بلکه ترکیبات خوراکی که حداقل پنج روز باید استفاده شوند. من توصیه می‌کنم سیستم ایمنی این دخترخانم تقویت شود تا کمتر مریض شوند.
چه توصیه‌های برای تقویت سیستم ایمنی دارید؟ این سوال را چند نفر از خوانندگان ما هم مطرح کرده‌اند.
ابتدا باید از فاکتورهایی که موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود پرهیز کرد. تردد در هوای آلوده شهرهای بزرگ، مصرف دخانیات، اضطراب، مثل فشارهای روحی و عصبی و خواب نامناسب در شب، مقاومت بدن را بیشتر از آنچه تصور می‌کنید تحلیل می‌برد.
برای تقویت بدن بایستی تغذیه مناسبی داشت. مصرف میوه و سبزیجات فراوان، میوه‌های مثل سیب و پرتقال و سبزیحات سبز بعلاوه سیر و پیاز و مصرف گوشت سفید یا همان ماهی یکبار در هفته، شیر کم چرب، و املاح معدنی و ویتامین‌هایC و E توصیه می‌شود. دو عامل مهم دیگر وزرش منظم و استنشاق هوای تازه است. به قول آلمانی‌ها هوای بد نداریم این پوشش شماست که نامناسب است. در نتیجه از هوای سرد نباید ترسید.
خانمی نوشته‌اند که پزشک توصیه کرده لوزه دخترشان را دربیاورند. این خانم نگران است و سوال کرده است اشکالی دارد که این کار را نکنند.
اگر پزشک توصیه کرده است بهتر است این کار را انجام بدهند. من نمی‌دانم دختر این خانم چند سال دارند اما لوزه‌ها تا چهار پنج‌سالگی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و در مقابل عوامل بیماری از بدن دفاع می‌کنند اما بعد از این سن فایده شناخته شده‌ای ندارند. درآوردن لوزه خطری برای کودک ایجاد نمی‌کند.
مصرف داروهای هومیوپاتی را در مورد سرماخوردگی توصیه می‌کنید؟
داروهای هومیوپاتی ویروس و باکتری بسیار ضعیف شده بیماری سرماخوردگی است که هنگام مشاهده علائم سرماخوردگی مصرف می‌شوند. کم نیستند کسانی که تجربه خوبی از مصرف داروهای هومیپاتی دارند. از سوی دیگر تعدای از پزشکان و افرادی که این داروها را مصرف کرده‌اند می‌گویند داروهای هومیوپاتی بی‌اثرند و بیشتر اثر تلقینی دارند. در نتیجه نمی‌توان به طور قطعی پاسخ داد.
شبنم نوریان
تحریریه: فرید وحیدی