اولین سالگرد تأسیس شورای حقوق بشر در سازمان ملل متحد

در یک سالی که از فعالیت شورای حقوق بشر سازمان ملل می گذرد دلیل زیادی برای جشن و شادمانی وجود ندارد. کمیسیون حقوق بشر که بی کفایتی و ناتوانی خود را نشان داده بود، جای خود را سال پیش به شورایی تازه داد، اما هدایت نهاد تازه در دست همان افراد سابق باقی ماند.

آدرین کلود زولر از فعالان حقوق بشر دلیل زیادی برای شادی نمی‌بیند. به گفته او: ”با مشکل به شکلی بنیادین برخورد نکردند. تنها مورد مثبتی که به تصویب رسید این بود که دولتمردان دیگر نمی توانند مثل سابق به راحتی اصول حقوق بشر را پایمال کنند و از مجازات در امان بمانند.“

شورای حقوق بشر سال گذشته چهار جلسه عادی و چهار نشست فوق العاده تشکیل داده است. از چهار نشست فوق العاده تنها سه نشست به درگیری فلسطینی ها و اسرائیل پرداخته است. جای شگفتی نیست که تنها چند ماه پس از آغاز کار شورا انتقاد از آن شروع شد. منتقدان از شورا خرده گرفتند که نسبت به رعایت حقوق بشر در کشورهای گوناگون بی طرف نیست. بدتر آنکه در میان اعضا مرزی میان کشورهای غربی و کشورهای اسلامی به وجود آمد. برخی معتقد بودند که بنیادی قطعی و همه جانبه برای رعایت حقوق بشر وجود ندارد.

امروز سه شنبه شورای حقوق بشر در ژنو برخی فعالیتهای خود مانند نشست ویژه درباره حقوق بشر در منطقه دارفور را از موفقیت های خود ارزیابی می کند. واقعیت این است که در قطعنامه نهایی در این زمینه از سودان، که عامل اصلی نقض حقوق بشر است، حتی نامی به صراحت برده نشده است. اما نفس طرح مشکل به برخی از کشورهای آفریقایی هشدار و فرصت داد که سیاست خود را تصحیح کنند.

برخی عقیده دارند که اگر بینش کهن تصحیح شود شورای حقوق بشر ظرفیت و توان این را دارد که بر امر رعایت حقوق بشر در سطح جهان رسیدگی کند. برای نمونه پتر اشپلینتر از فعالان سازمان عفو بین الملل عقیده دارد: ”با تمام این احوال من فکر می کنم که این نهاد می تواند به بهبود حقوق بشر کمک کند. اما باید از تمام امکانات موجود بهره گرفت. دولت های اروپایی باید در کنار سازمان های غیردولتی و همه کسانی که به حقوق بشر احترام می گذارند در این راه فعالانه تلاش و همکاری کنند.“

با وجود تمام اختلاف نظرها همه در این مورد همنظر هستند که در بسیاری از کشورهای جهان حقوق بشر همچنان به شدت نقض می شود که سری لانکا و سومالی تنها دو نمونه از آنست. مقابله با چنین شرایطی به کار و تلاش فعالانه نیاز دارد.