افزایش تلاش‌های آمریکا برای پیشبرد فرایند صلح در خاورمیانه
۱۳۸۸ مرداد ۵, دوشنبه
آمریکا دور جدیدی از تلاش‌های خود برای پیشبرد روند صلح در خاورمیانه را آغاز کرده است. سفر جورج میچل، نماینده ویژه آمریکا، به دمشق و گفت‌وگو با بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه نشانگر جدیت آمریکا برای یافتن راه‌حلی همه جانبه برای منطقه است. این راه حل، صلحی پایدار میان اسراییل و همسایگان عرب را هدف خود قرار داده است. بدین دلیل آمریکا خواستار توقف ساخت شهرک‌های یهودی است. اما نتایج این تلاش‌های جدید، چه کمکی به روند صلح در خاورمیانه داشت؟
بنیامین بن‌الیعزر، وزیر صنایع اسراییل، کوشیده است که مناسبات کنونی میان آمریکا و اسراییل را به گونه‌ای مثبت این چنین تعریف کند: بارک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، در تلاش برای تحقق «جهانی نوین» است. این به سود اسراییل خواهد بود، که بر «فراز این امواج قرار گیرد.»
به نظر او انتقادات موجود در واشنگتن بر مناسبات تنگاتنگ اسراییل و آمریکا خللی وارد نکرده است. سفر سیاستمداران مختلف آمریکایی در روزهای گذشته به خاورمیانه این امکان را برای دولت اسراییل فراهم کرده که تصورات و طرح‌های اشتباه واشنگتن را تصحیح کند.
ایران در مرکز گفت‌وگوی‌های گیتس و اسراییل
این ارزیابی خوش‌بینانه از سوی وزیر صنایع اسراییل، درستی خود را در مسئله پرمشاجره شهرک‌های یهودی، در روند مذاکرات صلح با سوریه و به ویژه درباره مسئله برنامه اتمی ایران نشان خواهد داد.
در کانون گفت‌وگوی‌های رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا، با مقامات اسراییلی، موضوع ایران قرار دارد. مسئله‌ای که درباره آن توافق زیادی میان واشنگتن و تل‌آویو در سال‌های گذشته وجود داشته است.
اسراییل و آمریکا نیروی اصلی برای جلوگیری از پیشبرد برنامه اتمی ایران در سطح بین‌المللی بوده و هستند. نظرات سیاستمداران اسراییلی و آمریکایی درباره برنامه هسته‌ای ایران بسیار به یکدیگر شباهت دارند. هیلاری کلینتون، وزیر امورخارجه آمریکا، در روزهای گذشته بار دیگر اعلام کرد، که تلاش‌های ایران برای مهار کامل چرخه اتمی بی‌ثمر خواهد بود.
تاکید اوباما بر آغاز مذاکرات با ایران، همچون نظر هیلاری کلینتون، تنها منوط به این شرط است، که ایران به هیچوجه در پی دستیابی به جنگ‌افزار اتمی نباشد.
فشار اسراییل برای حمله به ایران
دولت دست‌راستی نتانیاهو در اسراییل، برنامه اتمی ایران را «تهدیدی برای بشریت» دانسته و تاکنون بارها اشاره کرده است، که در صورت لزوم مصمم به حمله نظامی به تاسیسات اتمی ایران است. برغم تصحیح سخنان اخیر جو بایدن در واشنگتن، اسراییل با رضایت کامل از این سخنان استقبال کرد.
معاون رئیس‌جمهور آمریکا در سفری به خاورمیانه گفته بود، که در صورت حمله اسراییل به ایران، واشنگتن مداخله نخواهد کرد، زیرا اسراییل کشوری مستقل است.
در زمان جورج بوش، آمریکا به تهدیدات و هشدارهای اسراییل پاسخی روشن داده بود: واشنگتن مخالف اقدام مستقل اسراییل علیه ایران است، زیرا که آمریکا متحمل پیامدهای آن خواهد بود. آمریکا در سال‌های گذشته با توجه به اوضاع افغانستان و عراق تمایلی به شرکت در یک ماجراجویی جدید نداشت.
ظاهراً این پیش‌شرط‌ها در دوران اوباما نیز هنوز معتبر هستند. تلاش‌های اوباما برای تغییر بنیادین سیاست‌‌های آمریکا در خاورمیانه گواه این مسئله است. آمریکا خواهان پیشرفت مذاکرات صلح میان اسراییل و فلسطین از یک‌سو، و آغاز گفت‌وگوها میان سوریه و اسراییل از سوی دیگر است. حتا پیشنهاد مذاکره با تهران نیز به خاطر جلوگیری از حمله احتمالی اسراییل به ایران است.
حمله نظامی هنوز در دستور کار نیست
از آنجاییکه حمله اسراییل به ایران می‌تواند، پیامدهایی غیرقابل پیش‌بینی برای کل منطقه در بر داشته باشد، آمریکا مایل نیست، که آشکارا در برابر تل‌آویو موضع‌گیری کند. این مسئله می‌تواند، پیامی اشتباه برای ایران و دیگر نیروهای منطقه در بر داشته باشد.
سیاستمداران اسراییلی نیز به این مسئله واقف هستند، به ویژه فردی همچون نتانیاهو که به خوبی با سیاست آمریکا آشناست. با وجود این، کشتی‌های جنگی اسراییل در روزهای گذشته از کانال سوئز عبور کردند و زیردریایی اسراییلی، که احتمالاً مسلح به تسلیحات اتمی است، به سوی خلیج‌فارس گسیل شد.
تنها نکته تسلی‌بخش در این میان این است، که عملیات جدی نظامی معمولاً از پیش اعلام نمی‌شوند. با وجود این، تهدیدات جدید اسراییل علیه ایران دلیل اصلی سفر وزیر دفاع آمریکا به تل‌آویو است. اوباما همچون جورج بوش مخالف آنست که اسراییل بطور مستقیم و به تنهایی به ایران حمله کند.
نویسنده: پتر فیلیپ / شهرام اسلامی
تحریریه: شهرام احدی