استعفای اسقف جنجالی آلمان

والترمیکسا، اسقف معروف شهر آوگسبورگ آلمان و نماینده‌ی ارشد کلیسای کاتولیک این کشور در مسائل مذهبی و اخلاقی ارتش سرانجام استعفا کرد.

میکسا از همان سال ۲۰۰۰ که به مقام‌های یادشده رسید با ابرازنظرهای فوق محافظه‌کارانه خود بحث و جدل‌های بسیاری برانگیخت. اما آنچه که او را درماه‌های اخیر با فشارها و اعتراض‌های اجتماعی روبرو کرد، برملاشدن ضرب و شتم شماری از جوانان مسیحی توسط وی بود. قربانیان این ضرب و شتم‌ها بیش از پیش لب به سخن گشودند و شهادت دادند که در دهه‌های هفتاد و هشتاد که آنها به عنوان نوجوان و جوان در موسسات وابسته به کلیسا تحت آموزش‌های مذهبی قرار داشته‌اند با بدرفتاری و تنبیهات بدنی از سوی میکسا مواجه بوده‌اند. انکار میکسا سبب شد که قربانیان در مراجع رسمی ادای شهادت کنند و سوگند بخورند که در باره‌ی او کلامی به دروغ نمی‌گویند.

به این ترتیب باقی ماندن میکسا در مقامش روز به روز دشوارتر شد، به ویژه که اتهام مربوط به استفاده‌های نامشروع از اموال کلیسا هم علیه او مطرح بوده است. سایر مراجع و نهادهای کلیسای کاتولیک نیز برایشان سخت شده بود که همچنان از ادامه کار میکسا دفاع کنند. با این همه تا روز آخر هم بندیکت شانزدهم، رهبر کلیسای کاتولیک در واتیکان حاضر نشد رسماَ از او بخواهد که از مقام کلیسایی خود استعفا دهد.

بحران کلیسای کاتولیک آلمان

ماجرای جنجال‌برانگیز میکسا در همان زمانی بالا گرفته است که کلیسای کاتولیک آلمان در عرصه‌‌ای دیگر نیز به سختی زیرفشار است. در ماه‌های اخیر برملاشدن سوءاستفاده‌های جنسی کشیش‌های کاتولیک آلمان از کودکان و نوجوانانی که در موسسات آنها مشغول یادگیری فرائض مذهبی بوده‌اند ضربه‌ای سخت بر وجهه و اعتبار این کلیسا وارد آورده است. این اتهام که رهبران کلیسا برای روشنگری در باره‌ی ابعاد این سوءاستفاده‌ها حاضر به همکاری با خانواده‌ها و نهادهای قضایی مربوطه نیستند و متهمان را در زیر حمایت خود گرفته‌اند نیز، وضعیت را برای کلیسای کاتولیک سخت‌تر از هر زمان دیگری کرده است. رسانه‌ها از سرخوردگی و موج خروج کم و بیش گسترده‌ی کاتولیک‌ها از این کلیسا خبر می‌دهند.

کم نیستند کارشناسانی که فضای بسته محیط‌های کلیسایی و ممنوعیت ازدواج برای کشیش‌های کاتولیک را از جمله عوامل گرایش کشیش‌های کاتولیک به سوء استفاده جنسی از کودکان و نوجوانان می‌دانند. افزون بر آن حضور نداشتن زنان در رده‌های بالای این کلیسا نیز، در تشدید جو خشک و انعطاف‌ناپذیر این نهاد نقش دارد.

اظهاراتی جنجال‌برانگیز

از نظر منتقدان یکی از معروف‌ترین و بحث‌برانگیزترین اظهارات میکسا به توجیه همین سوءاستفاده‌های جنسی در کلیسا برمی‌گردد. میکسا دراواسظ ماه فوریه گذشته "انقلاب جنسی" را از عوامل بروز این سوءاستفاده‌ها دانست. انقلاب جنسی به تحولاتی گفته می‌شود که در دهه‌های هفتاد و هشتاد قرن گذشته در کشورهای غربی روی داد و زمینه‌های برابری و آزادی بیشتر زنان و مردان را در مسائل و مناسبات جنسی‌اشان در پی داشت. کارشناسان تحقق یافتن بخش قابل اعتنایی از برابری حقوقی زن و مرد در غرب را ناشی از انقلاب فوق می‌دانند.

سه سال پیش میکسا با ایده‌ی گسترش مهدکودک‌ها که از سوی وزیر دمکرات مسیحی کابینه آلمان دنبال می‌شد نیز به مخالفت برخاست. او گفت که چنین طرحی زنان را از بچه‌داری معاف می‌کند و از آنها تنها یک "ماشین بچه‌سازی" می‌سازد. سخنان یک سال پیش میکسا علیه آته‌ایسم نیز بحث‌ها و اعتراض‌های زیادی برانگیخت. او جنایات نازی‌ها را تحقق عملی "آته‌ایسم کاربردی" توصیف کرد. منتقدان گفتند که این نظر میکسا در خدمت انحراف افکار عمومی از پرونده همچنان بررسی‌نشده همکاری‌های کلیسای کاتولیک با رژیم هیتلری است.

سقط جنین و هولوکاست

مقایسه سقظ جنین با هولوکاست ( کشتار و سوزاندن جمعی یهودیان در جریان جنگ جهانی) نیز از دیگر اظهارات جنجال‌برانگیز میکسا بوده است. این مقایسه را شماری از منتقدان تلاش خواسته یا ناخواسته برای کاستن از قبح و پلیدی ابعاد جنایت هولوکاست ارزیابی کردند.

با این همه، دست‌کم برخی از اظهارات میکسا با استقبال برخی از محافل سیاسی و اجتماعی روبرو شدند. از آن جمله می‌توان از انتقاد او به جرج دبلیو بوش به خاطر "سوء استفاده از مذهب برای توجیه جنگ عراق" و نیز ارزیابی او از اقتصاد سرمایه‌داری به عنوان "غیرانسانی و غیرعادلانه‌" اشاره کرد.

از استعفای کسمن تا استعفای میکسا

میکسا گرچه در شمار رهبران اصلی کلیسای کاتولیک آلمان به شمارنمی‌آمد، اما نقطه‌نظرات فرامحافظه‌کارانه‌اش در رأس و بدنه کلیسا با هواداری همراه بود. استعفای نسبتاَ دیرهنگام و توام با کش و قوس میکسا از آن جهت بحث‌برانگیز شده که یک ماه پیش نیز خانم مارگوت کسمن، رهبر کلیسای پروتستان از مقام خود استعفا داد. او به دلیل صرف مشروب شب‌هنگام از چراغ قرمز عبور کرد و توسط پلیس شناسایی شد. یک سال محرومیت از رانندگی و جریمه نقدی پیامد این اقدام بود. با این همه، کسمن بی‌آن که برای استعفا زیر فشار باشد، داوطلبانه و با این استدلال که مشروعیت و اعتبار اخلاقی‌اش دیگر در حدی نیست که برای دیگران الگو و مشاور باشد، از رهبری ۲۵ میلیون پروتستان آلمان کناره گرفت، اقدامی که نمونه‌وار توصیف شد و تحسین و احترام اجتماعی بسیاری برانگیخت.

FW/BM